Ένα βράδυ του Νοεμβρίου του 2000 ο Τόμας Σόρενσεν βγήκε σε μια παμπ του Σάντερλαντ για να πιει ένα ποτό. Ο 24χρονος Δανός είχε μετακομίσει δυο χρόνια πριν στην Αγγλία ως ένας άγνωστος τερματοφύλακας από την Οντένσε. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο είχε κερδίσει την αποδοχή του κόσμου με τις εξαιρετικές εμφανίσεις του που βοήθησαν την ομάδα να επιστρέψει στην Πρέμιερ Λιγκ. Αυτό όμως που είχε καταφέρει εκείνη τη μέρα ήταν κάτι ανώτερο. Είχε μπει για πάντα στις καρδιές των οπαδών της Σάντερλαντ. Με μια επέμβαση.

Μερικές ώρες πριν από εκείνη τη νυχτερινή έξοδο, η Σάντερλαντ αγωνιζόταν στο Σεντ Τζέιμς Παρκ με τη μεγάλη της αντίπαλο, τη Νιούκαστλ. Οι γηπεδούχοι είχαν προηγηθεί νωρίς με γκολ του Γκάρι Σπιντ αλλά οι «μαυρόγατες» γύρισαν το παιχνίδι στην επανάληψη και βρέθηκαν μπροστά στο σκορ με 1-2 στο 76′. Στα τελευταία λεπτά του αγώνα η Νιούκαστλ κέρδισε πέναλτι χάρη σε ένα εντελώς ανούσιο και άστοχο τάκλιν του Κουίν. Την εκτέλεση ανέλαβε ο θρύλος της ομάδας και του αγγλικού ποδοσφαίρου, Άλαν Σίρερ. “Ο Σίρερ ήταν συνυφασμένος με τη Νιούκαστλ. Γι’αυτό και στο Σάντερλαντ ήταν ο απόλυτος εχθρός. Τον μισούσαν όλοι” λέει ο Σόρενσεν. Ο Άγγλος έστησε τη μπάλα με την χαρακτηριστική άνεση του επιθετικού που έχει αστοχήσει σε ελάχιστα πέναλτι στην καριέρα του. Την ίδια ώρα η κάμερα έκανε ζουμ στους αγχωμένους οπαδούς της Νιούκαστλ που του φώναζαν “Come on”. Ο Σίρερ σούταρε, ο Σόρενσεν έπεσε σωστά και έδιωξε τη μπάλα, η Σάντερλαντ έφυγε από το Νιούκαστλ με ένα τεράστιο διπλό.

Ο Δανός τερματοφύλακας γιόρτασε μετά τη μεγάλη νίκη με άφθονο αλκοόλ σε μια παμπ γεμάτη με φίλους της Σάντερλαντ. Όταν κάποια στιγμή αποφάσισε να φύγει, κι αφού είχε βγει ήδη από το μαγαζί, άκουσε τον ιδιοκτήτη να τον φωνάζει και να τρέχει προς αυτόν. “Ήρθε προς το μέρος μου αλαφιασμένος και μου είπε ότι με το που σηκώθηκα από το τραπέζι, πήγε ένας άλλος πελάτης και του είπε ότι του δίνει 1.000 λίρες για να αγοράσει την καρέκλα στην οποία καθόμουν όλο το βράδυ! Αυτό και μόνο αρκεί για να καταλάβεις τι σημαίνει για τον κόσμο εκεί μια νίκη σε ένα τέτοιο παιχνίδι.”

Με τη στενή έννοια του όρου το Σάντερλαντ-Νιούκαστλ δεν αποκαλείται ντέρμπι, αφού οι δυο ομάδες δεν βρίσκονται στην ίδια πόλη. Αν όμως βρεθείς σε εκείνα τα μέρη, καλό είναι να μην προσπαθήσεις να πείσεις τους ντόπιους ότι η αντιπαλότητα τους δεν μπορεί να θεωρηθεί ντέρμπι. Η απόσταση που χωρίζει άλλωστε τις δυο πόλεις (κάτι λιγότερο από 20 χιλιόμετρα) είναι τόσο μικρή που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι είναι κανονικοί «γείτονες» με μια έχθρα που ξεπερνάει τα 140 χρόνια. Όσον αφορά τα αποτελέσματα, εκεί η ισορροπία που υπάρχει είναι εντυπωσιακή. Σε 156 αναμετρήσεις σε όλες τις διοργανώσεις έχουμε 50 ισοπαλίες, 53 νίκες της Νιούκαστλ και 53 νίκες της Σάντερλαντ!

Οι ρίζες της αντιπαλότητας τους εντοπίζονται μερικούς αιώνες πριν, την περίοδο του αγγλικού εμφυλίου πολέμου μεταξύ των Κοινοβουλευτικών και των Βασιλοφρόνων. Η μετάβαση αυτής της έχθρας στο ποδόσφαιρο ήταν φαινομενικά αναπόφευκτη, γι’αυτό και χρειάστηκαν μόλις 13 χρόνια για να μετατραπεί ένα απλό παιχνίδι σε ένα ακόμα πεδίο διαμάχης μεταξύ των δυο πόλεων. Το 1888 οι δυο σύλλογοι τέθηκαν για πρώτη φορά αντιμέτωποι σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο και το 1901 καταγράφηκαν τα πρώτα σοβαρά επεισόδια σε μια μεταξύ τους αναμέτρηση.

Στον αγώνα εκείνης της χρονιάς περισσότεροι από 70.000 άνθρωποι (κάποιοι ανεβάζουν τον αριθμό ακόμα και στις 120.000) προσπάθησαν να μπουν στο Σεντ Τζέιμς Παρκ για να δούνε το ντέρμπι. Το γήπεδο της Νιούκαστλ όμως τότε χωρούσε μετά βίας 30.000 θεατές. Το άλυτο μαθηματικό πρόβλημα που προέκυψε γρήγορα εξελίχθηκε σε ένταση μεταξύ των φιλάθλων και στη συνέχεια σε γενικευμένη σύρραξη που άφησε πίσω της αρκετούς τραυματίες και μεγάλες υλικές ζημιές. Ο αγώνας δεν έγινε ποτέ.

Στα εκατό και πλέον χρόνια που ακολούθησαν, αρκετά ακόμα παιχνίδια συνδέθηκαν με φαινόμενα βίας και σε κάποιες περιπτώσεις ο αριθμός των συλλήψεων ήταν τριψήφιος. Ακόμα και μετά τη δημιουργία της Πρέμιερ Λιγκ, σε μια περίοδο που ο χουλιγκανισμός εντός γηπέδων έμοιαζε απόλυτα ελεγχόμενος, το συγκεκριμένο ντέρμπι της βορειοανατολικής Αγγλίας παρέμενε ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τις τοπικές Αρχές. Τη σεζόν 1996-97 η αστυνομία απαγόρευσε στους φιλοξενούμενους οπαδούς να δώσουν το παρών στα ντέρμπι, χρησιμοποιώντας σαν δικαιολογία τα προβλήματα ασφαλείας που είχε το παμπάλαιο Ρόκερ Παρκ, που θα κατεδαφιζόταν την επόμενη χρονιά. Η απόφαση ήταν τόσο σοκαριστική για τα αγγλικά δεδομένα που οι οπαδοί των δυο ομάδων αλλά και όλα τα έντυπα μέσα τους, συμφώνησαν και συνεργάστηκαν σε μια από κοινού διαμαρτυρία, ώστε να μην καθιερωθεί το μέτρο και στα επόμενα παιχνίδια.

Το γήπεδο, οι στολές, τα σπίτια στο βάθος, οι σημαίες. Μια φωτογραφία που βρωμάει βρετανίλα, από ένα Σάντερλαντ-Νιούκαστλ το 1992 στο Ρόκερ Παρκ

Τα τελευταία χρόνια πάντως η κατάσταση έχει ηρεμήσει κάπως κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στο ότι οι δυο ομάδες παίζουν εδώ και καιρό σε διαφορετικές κατηγορίες (το σημερινό παιχνίδι κυπέλλου θα είναι η πρώτη τους συνάντηση μετά το 2016 όταν και αγωνίζονταν και οι δυο στην Πρέμιερ Λιγκ). Το αίσθημα απέχθειας μεταξύ των οπαδών μπορεί να παραμένει άσβεστο αλλά η νοητή απόσταση που τους χωρίζει μειώθηκε χάρη σε μια τραγωδία. Το καλοκαίρι του 2014 δυο φίλοι της Νιούκαστλ ταξίδευαν με την πτήση MH17 με προορισμό τη Νέα Ζηλανδία, όπου και θα παρακολουθούσαν τα φιλικά προετοιμασίας της αγαπημένης τους ομάδας. Το αεροπλάνο των Μαλαισιανών Αερογραμμών που τους μετέφερε έπεσε κάπου στην Ουκρανία. Κανένας από τους 298 επιβάτες του δεν επέζησε.

Όταν μαθεύτηκαν τα νέα, δημιουργήθηκαν άμεσα κάποιες καμπάνιες για να ενισχυθούν οι οικογένειες των θυμάτων. Προς έκπληξη πολλών, μια από αυτές οργανώθηκε από οπαδούς της Σάντερλαντ! Ο αρχικός τους στόχος ήταν να συγκεντρωθούν 100 λίρες ώστε να αγοραστούν λουλούδια τα οποία μετά θα τοποθετούνταν έξω από το Σεντ Τζέιμς Παρκ. Η καμπάνια διαδόθηκε γρήγορα σε όλο το Σάντερλαντ και η ανταπόκριση ήταν συγκλονιστική. Το ποσό που συγκεντρώθηκε μόνο από τους φίλους της μισητής αντιπάλου ξεπέρασε τις 33.000 λίρες!

Στην επόμενη συνέντευξη τύπου, ο προπονητής της Νιούκαστλ, Άλαν Πάρντιου, δήλωσε: “Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους τους φίλους της Σάντερλαντ που έχουν δείξει τη στήριξη τους με κάθε τρόπο. Είμαι πολύ περήφανος γι’αυτούς και για τον τρόπο που αντέδρασαν.” Τον Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς, όταν οι δυο ομάδες τέθηκαν για πρώτη φορά αντιμέτωπες στο Σεντ Τζέιμς Παρκ μετά την τραγωδία, η τοπική αστυνομία ανακοίνωσε ότι εξαιτίας των νέων δεδομένων που έχουν προκύψει, τα μέτρα της δεν θα είναι τόσο αυστηρά, όσον αφορά την αντιμετώπιση των φιλοξενούμενων οπαδών. Αν και κάποια μεμονωμένα περιστατικά δεν έλειψαν εκτός γηπέδου, σε γενικές γραμμές το κλίμα ήταν πολύ καλύτερο και σε μια σχεδόν πρωτόγνωρη σκηνή, στο 33ο λεπτό οι οπαδοί της Νιούκαστλ σηκώθηκαν όρθιοι και χειροκρότησαν τους αντιπάλους, ευχαριστώντας τους για τη στήριξη τους.

Αυτό το χειροκρότημα βέβαια δεν είναι παρά η εξαίρεση σε μια αντιπαλότητα που ως γνήσια βρετανική, κρύβει και αμέτρητες στιγμές γραφικότητας και καζούρας, που συνήθως εκδηλώνονται με εμπνευσμένα πανό ή συνθήματα. Στην πιθανόν πιο διάσημη ιστορία αυτής της γραφικής κόντρας, το 1987 εκατοντάδες οπαδοί της Νιούκαστλ (οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι ήταν πάνω από χίλιοι) επισκέφτηκαν τον Μάιο το Σάντερλαντ με σκοπό να παρακολουθήσουν ένα ακόμα παιχνίδι στο σπίτι των εχθρών, το Ρόκερ Παρκ. Το περίεργο της όλης υπόθεσης είναι ότι εκείνη τη μέρα δεν αγωνιζόταν εκεί η Νιούκαστλ. Για την ακρίβεια, εκείνη τη σεζόν οι δυο μεγάλοι αντίπαλοι δεν έπαιζαν καν στην ίδια κατηγορία.

Η Σάντερλαντ βίωνε μια από τις χειρότερες περιόδους της και εκείνες τις μέρες έπαιζε στα πλέι οφ υποβιβασμού της 2ης κατηγορίας με τη Τζίλιγχαμ. Οι φίλοι της Νιούκαστλ δεν ήθελαν να χάσουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τους μεγάλους τους αντιπάλους να πέφτουν στην 3η κατηγορία, γι’αυτό πήγαν κρυφά στο γήπεδο και αγόρασαν εισιτήρια για την κερκίδα των φιλοξενούμενων. Η Σάντερλαντ κέρδισε μεν το ματς με 4-3 αλλά επειδή είχε ηττηθεί στο πρώτο παιχνίδι με 3-2, έπεσε κατηγορία.

Ο συγκεκριμένος αγώνας έχει αποκτήσει θρυλικές διαστάσεις στο μυαλό των οπαδών και των δυο ομάδων. Πριν λίγα χρόνια όταν η Σάντερλαντ βρέθηκε ξανά σε μια παρόμοια θέση, να παλεύει για την παραμονή της στη 2η κατηγορία, η διοίκηση της απαγόρευσε την πώληση εισιτηρίων για τη θύρα των φιλοξενούμενων από τα εκδοτήρια, καθώς είχαν κυκλοφορήσει φήμες ότι οι άσπονδοι γείτονες από το Νιούκαστλ σκόπευαν να επαναλάβουν το, τόσο διασκεδαστικό γι’αυτούς, εγχείρημα του 1987. Το να πέσει μια ιστορική ομάδα στην 3η κατηγορία είναι από μόνο του αρκετά βαρύ. Το να υποβιβάζεται και ταυτόχρονα να βλέπει στο πέταλο των φιλοξενούμενων οπαδούς της ομάδας που μισεί να τραγουδάνε “Ha Ha Ha, Hee Hee Hee, Sunderland’s in Division Three, Na Na Na Na, Na Na Na, Na Na” είναι προφανώς ασήκωτο.