Μια αναμέτρηση μεταξύ Βραζιλίας και Αργεντινής δεν είναι ποτέ ένα απλό παιχνίδι. Αυτή είναι μια διαχρονική αλήθεια που γνωρίζουν ακόμα και αυτοί που δεν έχουν παρακολουθήσει ούτε έναν ολόκληρο ποδοσφαιρικό αγώνα στη ζωή τους. Από τις ασπρόμαυρες εποχές που το ξύλο και οι ακρότητες εντός γηπέδων δεν προκαλούσαν εντύπωση σε κανέναν μέχρι και σήμερα που οι συνθήκες έχουν βελτιωθεί αισθητά σε όλα τα επίπεδα και έχουμε ζήσει ακόμα και πρωτόγνωρες καταστάσεις, με κάποιους Βραζιλιάνους να χαίρονται με την κατάκτηση του Μουντιάλ από τους γείτονες τους, ο αγώνας αυτός αντιμετωπίζεται κι από τις δυο πλευρές σαν ένα είδος τελικού, ακόμα κι αν δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό έπαθλο στο τέλος για τον νικητή.

Ένα γραφικό του Emilio Sansolini με μερικούς θρύλους των δυο χωρών

Aκολουθεί μια μικρή λίστα με πέντε παιχνίδια που έχουν σημαδέψει με κάποιο τρόπο την ιστορία αυτής της αναμέτρησης:

«Τελικός» Κόπα Αμέρικα 1946

10 Φεβρουαρίου 1946. Το Μονουμεντάλ ήταν κατάμεστο και πανέτοιμο να υποδεχτεί το τελευταίο παιχνίδι του Κόπα Αμέρικα, στο οποίο η Αργεντινή φιλοξενούσε τη Βραζιλία. Με τη διαφορά των δυο ομάδων στον ένα βαθμό (δεν υπήρχε νοκ άουτ φάση αλλά ένα μίνι πρωτάθλημα ενός γύρου μεταξύ έξι ομάδων) ήταν δεδομένο πως το παιχνίδι θα έκρινε και τον νικητή της διοργάνωσης. Το κλίμα στο γήπεδο ήταν πολεμικό από νωρίς. Οι Βραζιλιάνοι υποστηρίζουν ότι, όπως και τις περισσότερες φορές που επισκέπτονταν την Αργεντινή, οι θεατές τους υποδέχτηκαν με ρατσιστικά συνθήματα. Σύμφωνα με το θρύλο ένας Αργεντινός παίκτης προσπάθησε να τρομοκρατήσει τους Βραζιλιάνους λέγοντας σε έναν από τους μεσοεπιθετικούς της ομάδας, τον Τσίκο: “Καλύτερα να μη βγείτε να παίξετε, θα σας σκοτώσουμε”. Η απάντηση του ασυγκίνητου Τσίκο λέγεται πως ήταν εξίσου κινηματογραφική: “Αν θέλετε να κερδίσετε, θα πρέπει πραγματικά να μας σκοτώσετε”.

Στο πρώτο μισάωρο του αγώνα έγινε η φάση που στιγμάτισε το παιχνίδι. Σε μια διεκδίκηση ο Βραζιλιάνος επιθετικός Ζαίρ πέτυχε αντί για τη μπάλα το δεξί πόδι του αμυντικού των γηπεδούχων Χοσέ Σαλομόν που έπεσε κάτω σφαδάζοντας. Ακολούθησε ένας μικρός χαμός αφού οι ντόπιοι δεν αντιμετώπισαν το τάκλιν ως μια άτυχη στιγμή. Τρεις μήνες πριν από αυτό το ματς ένας άλλος Βραζιλιάνος, ο Αντεμίρ, είχε σπάσει το πόδι του Αργεντίνου Μπαταλιέρο σε παιχνίδι που είχε γίνει στο Ρίο. Το ιατρικό πόρισμα για τον Σαλομόν ήταν σχεδόν καταδικαστικό: Διπλό κάταγμα κνήμης και περόνης. Ακολούθησαν άγριες συμπλοκές μεταξύ των παικτών αλλά και αστυνομικών και είσοδος εξαγριωμένων οπαδών στον αγωνιστικό χώρο. Το παιχνίδι διακόπηκε, οι φιλοξενούμενοι φυγαδεύτηκαν στα αποδυτήρια και τελικά συνεχίστηκε μετά από 70′ με έναν παίκτη για κάθε ομάδα μείον.

Οι Αργεντίνοι πήραν το παιχνίδι με 2-0 αλλά αυτό είναι το τελευταίο που έμεινε από εκείνη την αναμέτρηση. Ο 30χρονος Σαλομόν δεν κατάφερε ποτέ να επιστρέψει στα γήπεδα στην κατάσταση που ήταν πριν (έπαιξε ελάχιστα παιχνίδια μετά) ενώ οι δυο ομάδες έκοψαν όλες τις επαφές, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα το επόμενο μεταξύ τους παιχνίδι να γίνει 10 ολόκληρα χρόνια μετά! Οι Αργεντίνοι αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στο επόμενο Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής που διοργανώθηκε στη Βραζιλία αλλά και στο Μουντιάλ του 1950, που επίσης έγινε εκεί.

Δεύτερη φάση, Μουντιάλ 1982

Πιθανόν το μεγαλύτερο από τα τέσσερα παιχνίδια που έδωσαν οι δυο χώρες στα πλαίσια ενός Μουντιάλ, από την άποψη ρόστερ τουλάχιστον. Η Αργεντινή πήγε στην Ισπανία ουσιαστικά με την ομάδα που κατέκτησε το προηγούμενο Παγκόσμιο Κύπελλο, με τους Πασαρέλα, Αρντίλες και Κέμπες να ξεχωρίζουν σε κάθε γραμμή, αλλά και με έναν τζόκερ στο μανίκι της: Τον 22χρονο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα που εκείνες τις μέρες για χάρη του η Μπαρτσελόνα έβαζε βαθιά το χέρι στην τσέπη και έσπαγε το ρεκόρ μεταγραφής. Η αντίπαλος της από την άλλη κατέβασε μια ομάδα που θα έμενε στην ιστορία για το ποδόσφαιρο που έπαιξε σε εκείνο το τουρνουά, με μια ενδεκάδα γεμάτη ταλέντο και φινέτσα, στην οποία ξεχώριζαν ο Σώκρατες, ο Ζίκο και ο Φαλκάο.

Με τον Σέσαρ Λουίς Μενότι στον έναν πάγκο και τον Τέλε Σαντάνα στον άλλον δεν προκαλεί καμία έκπληξη που ο αγώνας εξελίχθηκε σε γιορτή του επιθετικού ποδοσφαίρου. Η μπάλα έφτανε από τη μια περιοχή στην άλλη πολύ γρήγορα και ανέλπιστα εύκολα για αγώνα τέτοιας κρισιμότητας και παρ’ότι δεν έχουμε εύκαιρα τα στατιστικά, είναι δεδομένο ότι τα σουτ και οι ευκαιρίες έπιασαν διψήφια νούμερα και για τους δυο. Η ποιότητα της Βραζιλίας τελικά υπερίσχυσε και χάρη σε γκολ των Ζίκο, Σερτζίνιο και Ζούνιορ η ομάδα του Σαντάνα βρέθηκε μπροστά στο σκορ με 3-0 στο 74′. Το μόνο που κατάφεραν οι Αργεντίνοι ήταν να μειώσουν στο τελευταίο λεπτό με ένα τρομερό σουτ του Ραμόν Ντίαζ που έκλεισε ένα ματς που εύκολα θα μπορούσε να είχε λήξει και 5-3.

Ο αγώνας έμεινε στην ιστορία για έναν ακόμα λόγο. Στο 86ο λεπτό και σε μια άτσαλη διεκδίκηση της μπάλας κοντά στο κέντρο είδε την κόκκινη κάρτα ο παίκτης που περίμεναν όλοι να λάμψει στη διοργάνωση, κάτι που τελικά δεν συνέβη. Το Μουντιάλ του Ντιέγκο ολοκληρώθηκε με τον πιο απογοητευτικό τρόπο αλλά, όπως πιστεύουν και κάποιοι, ίσως όλα γίνονται για κάποιο λόγο. Την επόμενη φορά που βρέθηκε σε Παγκόσμιο Κύπελλο έδωσε την απάντηση του.

Φάση των ’16’, Μουντιάλ 1990

24 Ιουνίου 1990. Βραζιλία και Αργεντινή συναντιούνται στη φάση των 16 του Μουντιάλ. Σε ένα Ντέλε Άλπι γεμάτο από κόσμο που κατά κύριο λόγο υποστήριζε Βραζιλία, η σελεσάο ανέλαβε τα ηνία του αγώνα από νωρίς, έκλεισε τους αντιπάλους της στα καρέ τους και δημιούργησε αρκετές ευκαιρίες. Η μπάλα όμως αρνιόταν πεισματικά να μπει στα δίχτυα ενώ δυο φορές σταμάτησε στο δοκάρι του Γκοϊκοετσέα. Με την πίεση των Βραζιλιάνων να αυξάνεται όσο περνούσε ο χρόνος, οι Αργεντινοί εναπόθεσαν τις ελπίδες τους για κάτι καλό στην επίθεση στον Μαραντόνα, που έψαχνε ακόμα την πρώτη μεγάλη ενέργεια σε αυτό το Μουντιάλ, αφού μέχρι εκείνο το σημείο μετρούσε 1 χέρι, 0 γκολ, 0 ασίστ και 0 σουτ στην εστία. Και ο Ντιέγκο δεν τους διέψευσε.

Στο 81ο λεπτό πήρε τη μπάλα στο χώρο του κέντρου, ντρίπλαρε έναν αμυντικό, κρατήθηκε όρθιος από την πίεση ενός δεύτερου και αφού τράβηξε πάνω του άλλους τρεις, πέρασε μια πάσα στον ανενόχλητο Κανίγια που την έστειλε στα δίχτυα. “Aν δεις προσεκτικά τη φάση στο μισό εκείνο του γηπέδου ήμασταν μόνο εγώ και ο Ντιέγκο, απέναντι σε πολλούς Βραζιλιάνους” ανακαλεί ο Κανίγια. “Για να πω την αλήθεια, περίμενα ότι θα χάσει τη μπάλα ή ότι θα πέσει από κάποιο μαρκάρισμα αλλά ο Μαραντόνα ήταν παίκτης που δεν την έχανε εύκολα. Τότε είδα το κενό που άφησαν οι αμυντικοί, έτρεξα προς τα εκεί και ευτυχώς δεν με ακολούθησε κανένας γιατί ήταν όλοι απασχολημένοι με τον Ντιέγκο. Προφανώς και ήταν λάθος τους αλλά χρειάζονται και τα λάθη σε ένα παιχνίδι για να μπει ένα γκολ.”

Ο μεγάλος ντόρος όμως ξεκίνησε αργότερα. Μετά το τέλος του αγώνα, ένας από τους καλύτερους παίκτες της Βραζιλίας σε εκείνο το παιχνίδι, ο αριστερός μπακ Μπράνκο, κατηγόρησε τους Αργεντινούς ότι έριξαν κάτι στο νερό που του έδωσαν να πιεί σε μια διακοπή που έγινε εξαιτίας ενός τραυματισμού. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό που περιείχε το νερό του προκάλεσε ζαλάδες και αδιαθεσία και επηρέασε αισθητά την απόδοση του. Περιέργως, οι ισχυρισμοί του δεν υιοθετήθηκαν από κανέναν στο βραζιλιάνικο στρατόπεδο και το θέμα ξεχάστηκε αμέσως. Ο Μπράνκο πάντως επέμενε πως το μπουκάλι που του έδωσαν οι αντίπαλοι είχε μέσα κάτι ύποπτο, λέγοντας μάλιστα πως σε μια τυχαία συνάντηση με τον Ρουτζέρι στο αεροδρόμιο, ο Αργεντινός του το επιβεβαίωσε “ανεπίσημα”.

Έπρεπε να φτάσουμε στο 2004 για να επανέλθει το θέμα στην επικαιρότητα. Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη του ο Μαραντόνα δήλωσε πως πράγματι υπήρχε ένα μπουκάλι με ηρεμιστικό Roipnol στον πάγκο και πρόσθεσε ότι ήταν ο ίδιος που προέτρεψε τον, πολύ ορεξάτο εκείνη τη μέρα, Μπράνκο να πιει από αυτό. Κάποιοι προσπάθησαν να ανοίξουν πάλι την υπόθεση αλλά μετά από τόσα χρόνια κανένας δεν ήταν διατεθειμένος να ασχοληθεί σοβαρά. Λίγο καιρό μετά, σε μια συνέντευξη του ο Μπιλάρδο απάντησε σε μια σχετική ερώτηση φορώντας το πιο μεγάλο και αινιγματικό χαμόγελο του: “Δεν γνωρίζω να σας πω αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έγινε κιόλας”.

«Τελική φάση», Κόπα Αμέρικα 1991

Βραζιλία και Αργεντινή περνάνε χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία την πρώτη φάση των ομίλων του Κόπα Αμέρικα που διεξάγεται στη Χιλή και μαζί με τους διοργανωτές και τους Κολομβιανούς διεκδικούν το τρόπαιο σε ένα πρωταθληματάκι, όπου όλοι αντιμετωπίζουν όλους από μια φορά. Στο πρώτο κιόλας παιχνίδι, οι δυο «μεγάλοι» της ηπείρου βρίσκονται αντιμέτωποι στο Εθνικό Στάδιο στο Σαντιάγκο.

Η Βραζιλία βρίσκεται σε φάση ανανέωσης και στις τάξεις της έχει από γνωστά μας ονόματα μόνο τους Ταφαρέλ, Μπράνκο και Μαζίνιο ενώ οι Αργεντίνοι προσπαθούν να αφήσουν πίσω την εποχή του Ντιέγκο, που έχει τιμωρηθεί από τη ΦΙΦΑ, και να προσθέσουν νέο ελπιδοφόρο αίμα στην ομάδα, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτά των Μπατιστούτα και Σιμεόνε. Αυτό είναι άλλωστε το τουρνουά που ώθησε τη Φιορεντίνα να αγοράσει τον «Μπατιγκόλ», που αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης.

Ο αγώνας εξελίσσεται σε αυθεντικό ντέρμπι της εποχής που περιλαμβάνει καλές δόσεις και από ξύλο και από ποδόσφαιρο (στο youtube υπάρχει ένα 7λεπτο βίντεο που περιλαμβάνει μόνο τα φάουλ!). Στο 5ο λεπτό το σκορ είναι ήδη 1-1 ενώ στο μισάωρο και οι δυο ομάδες παίζουν με παίκτη λιγότερο, αφού Κανίγια και Μαζίνιο βλέπουν ταυτόχρονα το δρόμο προς τα αποδυτήρια μετά από έναν έντονο διαπληκτισμό. Ο χορταστικός από πολλές απόψεις αγώνας θα τελειώσει με 5 γκολ και 5 αποβολές (!), που τη σήμερον ημέρα πιθανότατα θα ήταν και περισσότερες. Η Αργεντινή θα υπερισχύσει στα γκολ (3-2) και η Βραζιλία στις κόκκινες (3-2). Αυτή η νίκη θα κάνει τελικά τη διαφορά στο φινάλε αφού η «αλμπισελέστε» θα κερδίσει το γκρουπ και κατ’επέκταση το Κόπα Αμέρικα, έχοντας ένα πόντο παραπάνω από τους Βραζιλιάνους.

Τελικός Κόπα Αμέρικα 2004

25 Iουλίου 2004, Λίμα, Περού. Στον τελικό του Κόπα Αμέρικα βρίσκεται η Αργεντινή των Σαβιόλα, Ζανέτι, Τέβεζ, Κίλι Γκονζάλεζ, Μαστσεράνο, Αγιάλα, Σορίν και Ντ’Αλεσάντρο και η Βραζιλία των Αντριάνο, Λουιζάο, Μαικόν, Φαμπιάνο, Μπαπτίστα, Ντιέγκο και Έντου.

Στο 86ο λεπτό, το σκορ είναι 1-1 χάρη σε ένα γκολ του Κίλι Γκονζάλεζ και ένα του Λουιζάο. 22 δευτερόλεπτα πριν ο διαιτητής σφυρίξει την λήξη του αγώνα (και της διοργάνωσης) ο Αντριάνο βρίσκεται σε κατάσταση έκστασης, πανηγυρίζοντας με την φανέλα στον αέρα την ισοφάριση σε 2-2. Στο διάστημα που μεσολάβησε, ο κόσμος απόλαυσε (ή όχι, ανάλογα με τα γούστα του) εφτά λεπτά «βρώμικου ποδοσφαίρου» βγαλμένα από μια οποιαδήποτε αλάνα της Λατινικής Αμερικής. Σε αυτά οι Αργεντίνοι έκαναν αρχικά το 2-1 και στη συνέχεια προσπάθησαν να κρατήσουν το σκορ με τον πιο εριστικό τρόπο που υπάρχει: Κάνοντας κολπάκια και ντριπλίτσες στο κόρνερ. Σαν σωστοί νοτιοαμερικάνοι οι αιώνιοι αντίπαλοι τους αντέδρασαν με τον λιγότερο διπλωματικό τρόπο που υπάρχει, δηλαδή βαρώντας στο ψαχνό. Οι αψιμαχίες ήταν αρκετές και τα νεύρα άπειρα αλλά ως εκ θαύματος ο Παραγουανός διαιτητής κατάφερε να βγάλει το ματς δείχνοντας μόλις 5 κίτρινες και καμία κόκκινη.

Η μοίρα ή το κάρμα ή όπως θέλετε πείτε το, δεν δικαίωσε τελικά τους Αργεντινούς αφού το γκολ του Αντριάνο στην τελευταία φάση του αγώνα έστειλε το παιχνίδι στα πέναλτι. Εκεί η «σελεσάο» εκμεταλλεύτηκε τις άστοχες εκτελέσεις του Χάιντσε και του Ντ’Αλεσάντρο και με 4/4 εύστοχα πέναλτι πρόσθεσε δίπλα στον τίτλο “Πρωταθλήτρια Κόσμου”, που είχε αποκτήσει δυο χρόνια πριν στην Ασία, και αυτόν της “Πρωταθλήτριας Νότιας Αμερικής”.