Οκτώβριος 1978. Η Φινλανδία ταξιδεύει στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την εθνική μας στα πλαίσια των προκριματικών του Euro 1980. Για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια οι Φινλανδοί νιώθουν αισιόδοξοι ότι μπορούν επιτέλους να προκριθούν σε μια μεγάλη διοργάνωση. Η αισιοδοξία τους επιβεβαιώνεται από τη βαθμολογία. Σε ένα μικρό όμιλο 4 ομάδων που προκρίνεται μόνο ο πρώτος, η Φινλανδία είναι η μόνη που έχει ξεκινήσει με δυο νίκες. Μια νίκη ακόμα θα την κάνει να αγκαλιάσει το χρυσό εισιτήριο, αφού θα έχει ολοκληρωθεί ήδη το πρώτο μισό των αγώνων.
Το παιχνίδι της Αθήνας φαίνεται σαν ιδανική ευκαιρία. Η Ελλάδα δεν αποτελεί φόβητρο. Εκτός του ότι, όπως και η Φιλανδία, δεν έχει προκριθεί ποτέ (ως τότε) σε μεγάλη διοργάνωση, οι δυο ομάδες είχαν συναντηθεί ξανά λίγους μήνες πριν στο Ελσίνκι και εκεί οι γηπεδούχοι είχαν επικρατήσει άνετα με 3-0. Οι προσδοκίες των Φινλανδών εξανεμίζονται από νωρίς. Η ομάδα του Αλκέτα Παναγούλια πραγματοποιεί εκπληκτική εμφάνιση και με μεγάλη εμφάνιση του Δεληκάρη και χατ-τρικ του Μαύρου η Ελλάδα διασύρει τους αντιπάλους της στη Λεωφόρο με 8-1! Αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη της εθνικής μας σε επίσημο αγώνα.
Η συντριβή αυτή τσακίζει την ψυχολογία των Σκανδιναβών. Αν και παραμένουν στην κορυφή της βαθμολογίας, στα εναπομείναντα τρία παιχνίδια δεν καταφέρνουν να κερδίσουν ούτε ένα (2 ισοπαλίες, 1 ήττα). Με ένα βαθμό διαφορά στο τέλος η Ελλάδα κερδίζει για πρώτη φορά την πρόκριση της σε ένα Euro, την ώρα που οι Φινλανδοί επιστρέφουν στη γνώριμη μιζέρια του να βλέπεις μια μεγάλη διοργάνωση από την τηλεόραση.
Αρκετά χρόνια αργότερα και μετά από κάμποσες ακόμα αποτυχημένες προσπάθειες, η Φινλανδία βρίσκεται ξανά κοντά στο μεγάλο στόχο της. Βρισκόμαστε στον Οκτώβριο του 1997 και η χρυσή γενιά της χώρας, με μπροστάρηδες τον Γιάρι Λιτμάνεν και τον Σάμι Χίπια, έχει καταφέρει να φέρει την ομάδα μια ανάσα από τα πλέι οφ που οδηγούν στο Μουντιάλ της Γαλλίας. Οι Φινλανδοί είναι ένα βαθμό πίσω από τους Ούγγρους αλλά τους έχουν στην έδρα τους στο τελευταίο παιχνίδι. Μια νίκη αρκεί για να φτάσουν εκεί που δεν έχουν ξαναφτάσει ποτέ: Ένα βήμα πριν από ένα Παγκόσμιο Κύπελλο.
Οι γηπεδούχοι μπαίνουν δυνατά, πιέζουν τους Ούγγρους και ανοίγουν το σκορ στην αρχή του 2ου ημιχρόνου. Τα λεπτά κυλάνε και το σκορ δεν αλλάζει. Τα πρώτα πανηγύρια στην κερκίδα ξεκινάνε. Και τότε φτάνει το 91ο λεπτό. Αρκετά χρόνια μετά ο Λιτμάνεν θα γράψει στην αυτοβιογραφία του “όλος ο κόσμος μου γύρισε ανάποδα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα”.
Η Ουγγαρία κερδίζει κόρνερ. Ένας επιτιθέμενος παίρνει την πρώτη κεφαλιά, ένας Φινλανδός αμυντικός αδυνατεί να διώξει τη μπάλα καλά, ένας Ούγγρος γλιστράει στην προσπάθεια του να σουτάρει από τα 5 μέτρα και ένας αμυντικός αντί να απομακρύνει την κλωτσάει προς την εστία! Ευτυχώς για τους Φινλανδούς πάνω στη γραμμή τυχαίνει να βρίσκεται ένας αμυνόμενος. Δυστυχώς για τους Φινλανδούς ο αμυνόμενος στέλνει τη μπάλα πρώτα πάνω στο πόδι του τερματοφύλακα του και στη συνέχεια στα δίχτυα! Ένα από τα πιο κωμικά κρίσιμα αυτογκόλ όλων των εποχών έχει μόλις μπει. Η Ουγγαρία παίρνει τον πολυπόθητο βαθμό χάρη σε ένα επικό γκολ στο οποίο οι τελευταίες τρεις επαφές έγιναν όλες από παίκτες των αντιπάλων! Για άλλη μια φορά η Φινλανδία θα μείνει σπίτι της.
Τα χρόνια περνάνε πάλι και η Φινλανδία συνεχίζει να μην μπορεί να εκμεταλλευτεί την ταλαντούχα εκείνη γενιά της. Στα τελειώματα της καριέρας τους όμως, θα έχουν μια ακόμα μεγάλη ευκαιρία. Με μια τελείως απροσδόκητη απόφαση ο Ρόι Χόντζσον αποφασίζει τον Γενάρη του 2006 να αναλάβει τα ηνία της Φινλανδίας με στόχο να την οδηγήσει επιτέλους σε ένα μεγάλο τουρνουά. Ενάμιση χρόνο μετά, τέτοιες μέρες του Νοεμβρίου του 2007, η Φινλανδία είναι ξανά στο γνώριμο αυτό σημείο που χρειάζεται ένα αποτέλεσμα για να κάνει το όνειρο της πραγματικότητα. Με όπλο την εξαιρετική της άμυνα (7 γκολ παθητικό σε 14 ματς), βρίσκεται μια νίκη μακριά από την 2η θέση που οδηγεί απ’ευθείας στο Euro 2008. Το πρόβλημα είναι ότι στην ίδια ακριβώς θέση είναι και η αντίπαλος της στο τελευταίο παιχνίδι, Πορτογαλία, που παίζει και εντός έδρας.
Σε ένα κατάμεστο Ντραγκάο οι παίκτες του Χόντζσον στέκονται πολύ καλά αμυντικά και καταφέρνουν να κρατήσουν ανέπαφη την εστία τους. Με το χρονόμετρο να πλησιάζει το 90ο λεπτό αποφασίζουν να κάνουν μια τελευταία προσπάθεια να κλέψουν τη νίκη και μαζί την πρόκριση. Στο 87′ γίνεται μια καλή σέντρα από τα δεξιά. Δυο Φινλανδοί επιθετικοί προσπαθούν να φτάσουν τη μπάλα αλλά ο, γνώριμος μας, Μπρούνο Άλβες προλαβαίνει και κάνει την προβολή από το ύψος της μικρής περιοχής. Αντί όμως η μπάλα να πάρει πορεία προς την εστία του, κατευθύνεται λίγο δίπλα από το αριστερό δοκάρι του Ρικάρντο.
Όλο το Ντραγκάο παίρνει μια βαθιά ανάσα. Σε αντίθεση με την κατάληξη της φάσης στο Ελσίνκι δέκα χρόνια πριν, το αυτογκόλ εδώ δεν μπαίνει, το ματς λήγει 0-0, η Πορτογαλία πηγαίνει στο Euro και οι Φινλανδοί επιστρέφουν για άλλη μια φορά σπίτι τους. (Για την ιστορία, λίγα χρόνια μετά ο Χόντζσον τιμήθηκε από τον πρόεδρο της χώρας γιατί “έφερε μαζί του έναν υψηλότερο βαθμό επαγγελματισμού και ένα πιο πειθαρχημένο στυλ παιχνιδιού”.)
Κάποιοι λιγότερο αισιόδοξοι πείθονται ότι αυτή είναι η μοίρα της ομάδας. Αφού δεν τα κατάφερε με αυτούς τους παίκτες και με δυο τέτοιες χρυσές ευκαιρίες και αφού η τύχη δεν τους έδωσε πίσω στη φάση του Μπρούνο Άλβες αυτό που τους… χρωστούσε από τη φάση με τους Ούγγρους, δεν θα τα καταφέρει ποτέ. Τα Euro και τα Μουντιάλ είναι για τους άλλους.
Ακόμα και πριν δημιουργηθούν αυτές οι δυο διοργανώσεις πάντως, έβρισκαν τρόπους να αποτύχουν θεαματικά. Στο ποδοσφαιρικό τουρνουά των Ολυμπιακών Αγώνων του 1912, που διοργανώθηκαν στη γειτονική Σουηδία, οι Φινλανδοί παρουσιάστηκαν πολύ αξιόμαχοι. Αφού απέκλεισαν την Ιταλία και τη Ρωσία αντιμετώπισαν στα ημιτελικά τη Μεγάλη Βρετανία. Τα όνειρα τους για κάτι καλύτερο δεν κράτησαν πολύ, αφού μόλις στο 2′ έμειναν πίσω στο σκορ. Πως; Φυσικά με αυτογκόλ. Η εύκολη τελικά επικράτηση των Βρετανών με 4-0 έστειλε τους Φινλανδούς στο μικρό τελικό που θα έκρινε και το χάλκινο μετάλλιο. Λίγο πριν το κρίσιμο ματς όμως, τα έκαναν κλασικά μαντάρα.
Σύμφωνα με το μύθο οι παίκτες της ολυμπιακής ομάδας βγήκαν το προηγούμενο βράδυ στη Στοκχόλμη για να γιορτάσουν την επιτυχία τους, να φτάσουν ως τον αγώνα που έκρινε μετάλλιο. Λόγω ενός μπερδέματος, για το οποίο ποτέ δεν διευκρινίστηκε επακριβώς ποιος ευθύνεται, οι παίκτες δεν γνώριζαν ότι ο μικρός τελικός ήταν προγραμματισμένος για την επόμενη μέρα και μάλιστα νωρίς το μεσημέρι. Όταν το αντιλήφθηκαν ήταν πλέον πολύ αργά. Ένα μάτσο ψιλο-μεθυσμένοι και αγουροξυπνημένοι Φινλανδοί βρέθηκαν να χάνουν από τους φρέσκους Ολλανδούς με 4-0 από το ημίχρονο. Το κοντέρ σταμάτησε τελικά στο 9 (!) και οι Σκανδιναβοί αντί να επιστρέψουν σπίτια τους με μετάλλιο, γύρισαν με hangover.
Όλα αυτά μέχρι πριν από λίγες μέρες. Μετά από 81 χρόνια και 32 αποτυχημένες προσπάθειες (από τις ευρωπαϊκές χώρες μόνο το Λουξεμβούργο έχει παραπάνω αποτυχημένες προσπάθειες να φτάσει σε Μουντιάλ) η Φινλανδία τα κατάφερε. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν η απόφαση της ΟΥΕΦΑ να αυξηθούν οι ομάδες που συμμετέχουν στο Euro και ένας δάσκαλος δημοτικού σχολείου. O Μάρκου Κάνερβα παράτησε τις σχολικές αίθουσες για χάρη της προπονητικής, ανέλαβε την εθνική ομάδα της χώρας του στο χειρότερο δυνατό σημείο (το 2016 έδωσε 11 παιχνίδια και δεν κέρδισε ούτε ένα, φτάνοντας στην 110η θέση στην κατάταξη της ΦΙΦΑ) και πέτυχε αυτό που κανένας προκάτοχος του δεν μπόρεσε.
Με ένα συμπαγές 4-4-2, τον Τεέμου Πούκι σε τρομερή κατάσταση (έχει 9 γκολ έως τώρα σ’αυτούς τους προκριματικούς αγώνες) και χωρίς μεγάλα αστέρια στο ρόστερ, εκμεταλλεύτηκε την κακή κατάσταση της Ελλάδας και της Βοσνίας και έφτασε πιο άνετα απ΄ότι θα περίμενε και ο πιο αισιόδοξος κάτοικος της χώρας στην ιστορική πρόκριση. Μια πρόκριση που σφραγίστηκε την Παρασκευή στο Ελσίνκι με ένα άνετο 3-0. Αντίπαλος ήταν το Λίχτενσταϊν, ένα εμπόδιο τόσο μικρό που ήταν αδύνατον ακόμα και γι’αυτή να τα κάνει πάλι θάλασσα. Σήμερα το βράδυ στο ΟΑΚΑ απέναντι στην Ελλάδα η Φινλανδία θα ολοκληρώσει αυτά τα ιστορικά προκριματικά. Και σε αντίθεση με το φθινόπωρο του 1978 (ή και με όλες τις άλλες φορές που έφτασε ένα βήμα πριν την πηγή), αυτή τη φορά τίποτα δεν μπορεί να πάει στραβά.
