Το «Io Capitano», η τελευταία ταινία του Ιταλού σκηνοθέτη του «Gomorrah», Ματέο Γκαρόνε, ακολουθεί την πορεία δυο έφηβων Σενεγαλέζων που αφήνουν τις οικογένειες τους για να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη. Κάποιες από τις πιο σκληρές σκηνές του έργου, που ήταν υποψήφιο για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, διαδραματίζονται στην έρημο Σαχάρα. Εκεί το δίδυμο των νεαρών πρωταγωνιστών ανακαλύπτει ότι όλα όσα είχε ακούσει για τη δυσκολία και την επικινδυνότητα του εγχειρήματος δεν ήταν καθόλου υπερβολικά. Τοπικές μαφίες που τους κλέβουν τα λεφτά με τον πλέον εξευτελιστικό τρόπο, διακινητές που τους παρατάνε κυριολεκτικά στη μέση του πουθενά, βασανιστήρια και σκλαβοπάζαρα, απελπισμένοι άνθρωποι που αφήνουν την τελευταία τους πνοή περπατώντας ξυπόλητοι και νηστικοί σε μια ατέλειωτη έρημο.
Ένα μέρος της ταινίας, που κατά βάση είναι συρραφή από διάφορες μαρτυρίες Αφρικανών που έκαναν το συγκεκριμένο ταξίδι, βασίζεται στην αληθινή ιστορία του Φοφανά Αμαρά. Ο Αμαρά ξεκίνησε από τη Γουινέα σε ηλικία 15 ετών και παρά τα πολλά εμπόδια που συνάντησε κατάφερε να φτάσει στην Ιταλία, αφού πρώτα χρειάστηκε να οδηγήσει ο ίδιος το σκάφος που μετέφερε αυτόν και δεκάδες άλλους στη «γη της επαγγελίας». Αυτός που ούτε από σκάφη είχε ιδέα, ούτε από θάλασσα. Σήμερα, δέκα χρόνια αργότερα, ζει στο Βέλγιο, εργάζεται σε μια μεγάλη εταιρεία μεταφορών και έχει φτιάξει τη δική του οικογένεια. Όταν η ταινία ξεκίνησε να παίρνει βραβεία, κάποιοι δημοσιογράφοι τον προσέγγισαν για να μάθουν περισσότερα και ανακάλυψαν ότι σχεδόν κανένας από το περιβάλλον του δεν είχε ιδέα για το τι είχε περάσει για να βρεθεί εκεί. Ο Αμαρά δεν είχε μιλήσει ποτέ ως τότε στους γύρω του για αυτό το τραυματικό κομμάτι της ζωής του.
Σκηνή από την ταινία «Io Capitano, που παίζεται ακόμα στους κινηματογράφους
Μερικά χρόνια πριν η εμπειρία του Αμαρά φτάσει τυχαία από τρίτους στα αυτιά ενός Ιταλού σκηνοθέτη και λίγο πιο δυτικά στο χάρτη, σε ένα σπίτι στο Μπιλμπάο, ο Ινιάκι Γουίλιαμς έπαιρνε την απόφαση να πιέσει λίγο παραπάνω τη μητέρα του για να του πει τη δική της ιστορία. Όλα τα προηγούμενα χρόνια, κάθε φορά που ο νεαρός αναρωτιόταν αν οι γονείς του είχαν περάσει τα ίδια με αυτά που έβλεπε στις ειδήσεις, η μητέρα του τον καθησύχαζε λέγοντας του ότι αυτοί είχαν φτάσει χωρίς απρόοπτα με το αεροπλάνο. Ο Ινιάκι όμως δεν ήταν πια παιδί. “Όταν είσαι μικρός εννοείται πως πιστεύεις ό,τι σου λέει η μαμά σου. Όταν μεγάλωσα και άρχισα να καταλαβαίνω τι γίνεται στον κόσμο συνειδητοποίησα ότι μάλλον η αληθινή ιστορία είναι λίγο διαφορετική.” Είχε φτάσει τα 19 και δικαιούταν να μάθει την αλήθεια. Και την έμαθε.
Στις αρχές του 1994 ο Φέλιξ και η Μαρία Γουίλιαμς πήραν τη μεγάλη απόφαση να φύγουν από τη Γκάνα. Το ζευγάρι είχε μόλις παντρευτεί, ήθελε να κάνει παιδιά αλλά δεν ήθελε αυτά να μεγαλώσουν όπως οι ίδιοι. Εκείνη την εποχή ο μισός σχεδόν πληθυσμός της χώρας ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο αρχικός στόχος των Γουίλιαμς ήταν η Αγγλία αλλά τα λεφτά που χρειάζονταν για να φτάσουν ως εκεί ήταν πάρα πολλά. Η πιο ρεαλιστική επιλογή που είχαν ήταν η Ισπανία. Μέσα στους επόμενους μήνες, οι δυο τους έζησαν τις περισσότερες από τις τρομακτικές καταστάσεις που βλέπουμε και στο «Io Capitano».
Η Μαρία Γουίλιαμς και τα διάσημα πλέον παιδιά της
Ο Ινιάκι Γουίλιαμς τις μετέφερε σε κάποιες από τις παλιότερες συνεντεύξεις του: “Ήξερα ότι οι γονείς μου είχαν μια διαφορετική ζωή από αυτή των γνωστών μας στο Μπιλμπάο αλλά όταν ακούς τις λεπτομέρειες σοκάρεσαι. Δεν ήξερα ότι διέσχισαν ένα μέρος της ερήμου με τα πόδια. Γνώριζα πως ο πατέρας μου έχει ένα χρόνιο πρόβλημα με τις πατούσες του αλλά δεν μπορούσα φυσικά να φανταστώ ότι αυτό οφείλεται στο ότι περπάτησε αμέτρητα χιλιόμετρα στη Σαχάρα με 40 και 50 βαθμούς, ακόμα και ξυπόλητος! Ένα μέρος της διαδρομής το έκαναν με ένα παλιό φορτηγάκι με ανοιχτό το πίσω μέρος. Εκεί ήταν στοιβαγμένοι 40 άνθρωποι που προσπαθούσαν να κρατηθούν πάση θυσία πάνω στο όχημα για να μην πέσουν και τους αφήσουν πίσω. Το υπόλοιπο κομμάτι έπρεπε να το κάνουν με τα πόδια. Περπατούσαν για μέρες σε μια περιοχή γεμάτη κλέφτες και βιαστές. Κάποιοι κατέρρεαν από την κούραση και έμεναν πίσω χωρίς κανένας να ενδιαφερθεί γι’αυτούς. Αρκετοί πέθαιναν στη διαδρομή. Οι διακινητές τους παρατούσαν μερικές φορές στη μέση του πουθενά, χωρίς νερό και φαγητό. Τους έλεγαν «Μέχρι εδώ, από εδώ και πέρα είστε μόνοι σας» και αδιαφορούσαν για το ότι ανάμεσα τους υπήρχαν παιδιά, γυναίκες, ηλικιωμένοι. Πριν λίγα χρόνια πήγαμε για λίγες μέρες τους γονείς μας διακοπές στο Ντουμπάι και όταν μας πήγαν στην έρημο και κατεβήκαμε για να περπατήσουμε η μητέρα μου άρχισε να κλαίει ασταμάτητα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να φανταστώ αυτά που βίωσαν.”
Παρά τις αναρίθμητες δοκιμασίες οι Γουίλιαμς κατάφεραν να αντέξουν και να φτάσουν αρχικά στο Μαρόκο και στη συνέχεια στη Μελίγια, μια πόλη στα παράλια της Βόρειας Αφρικής που ανήκει στην Ισπανία. Στην προσπάθεια τους να περάσουν τον προστατευτικό φράχτη τους εντόπισαν οι ισπανικές αρχές και τους συνέλαβαν. Κατά τη διάρκεια της κράτησης, ένας Ισπανός δικηγόρος προθυμοποιήθηκε να τους βοηθήσει. Χάρη σε αυτόν και τους γνωστούς του το ζευγάρι μπόρεσε να μείνει προσωρινά στην Ισπανία. Για την ώρα τα είχαν καταφέρει αλλά τα προβλήματα δεν εξαφανίζονται με το που μπεις στην Ευρώπη. Ειδικά όταν έχεις ανακαλύψει κατά τη διάρκεια της διαδρομής ότι είσαι έγκυος!
Για αρκετούς μήνες το ζεύγος πήγαινε από πόλη σε πόλη, ψάχνοντας μια οποιαδήποτε ευκαιρία για να φτιάξει από την αρχή τη ζωή του. Από τη Μάλαγα στη Μαδρίτη και από εκεί στο Μπιλμπάο. Εκεί εμφανίστηκε ένας δεύτερος «σωτήρας» από το πουθενά. Ένας Βάσκος ιερέας δέχτηκε να τους βοηθήσει. Τους υποδέχτηκε στο σταθμό των τρένων, τους βρήκε προσωρινή στέγη και τροφή και λίγο καιρό αργότερα τους έστειλε συστημένους σε μια φτωχή συνοικία στην Παμπλόνα, όπου τους περίμενε μια δουλειά σε μια φάρμα. Για να ευχαριστήσουν τον ιερέα οι Γουίλιαμς έδωσαν στο μωρό που γέννησε η Μαρία στη Χώρα των Βάσκων το όνομα του: Ινιάκι.
Το ζεύγος Γουίλιαμς, ο μικρός Ινιάκι και ο νονός Ινιάκι
Τρεις σχεδόν δεκαετίες (και ένα παιδί ακόμα) αργότερα, η αγαπημένη ομάδα του Βάσκου ιερέα, η Αθλέτικ Μπιλμπάο, κερδίζει στον δεύτερο ημιτελικό του κυπέλλου Ισπανίας την Ατλέτικο Μαδρίτης με 3-0 και καπαρώνει μια θέση σε έναν ακόμα τελικό, όπου θα διεκδικήσει απέναντι στη Μαγιόρκα το πρώτο της κύπελλο μετά από σαράντα χρόνια. Το πρώτο γκολ του αγώνα το πέτυχε ο Ινιάκι Γουίλιαμς μετά από ασίστ του Νίκο Γουίλιαμς. Το δεύτερο το έβαλε ο μικρός αδερφός, μετά από ασίστ του μεγάλου.
Αυτή η επιτυχημένη οικογενειακή συνεργασία δεν είναι κάτι πρωτοφανές. Ένας από τους βασικούς λόγους που η Αθλέτικ κάνει φέτος μια από τις καλύτερες πορείες της εδώ και πολλά χρόνια είναι τα αδέρφια Γουίλιαμς. O Ερνέστο Βαλβέρδε έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο τις ικανότητες και τη φόρμα των δυο μεσοεπιθετικών (11 γκολ και 3 ασίστ ο 29χρονος Ινιάκι, 6 γκολ και 8 ασίστ ο 21χρονος Νίκο) και με αυτούς στα δυο άκρα της επίθεσης οι Βάσκοι είναι στον τελικό του κυπέλλου ενώ παράλληλα διεκδικούν μέσω πρωταθλήματος μια θέση για το Τσάμπιονς Λιγκ, όπου έχουν να αγωνιστούν από το 2015.
Η ιστορία των δυο αδερφών είναι αντικειμενικά μια από τις ωραιότερες της φετινής σεζόν. Εδώ και αρκετά χρόνια ο Ινιάκι Γουίλιαμς αποτελεί το πρότυπο πολλών παιδιών μεταναστών που έχουν εγκατασταθεί τα τελευταία χρόνια στη Χώρα των Βάσκων. Τελευταίο παράδειγμα είναι ο ταλαντούχος Τζούνιορ Μπίτα με καταγωγή από την Ακτή Ελεφαντοστού που στα 18 του ετοιμάζεται κι αυτός να κάνει ντεμπούτο με την πρώτη ομάδα, καθώς έχει γαλουχηθεί στις ακαδημίες της. Ο Ινιάκι δεν ήταν ο πρώτος μαύρος που φόρεσε τη φανέλα της Αθλέτικ (είχε προηγηθεί λίγα χρόνια πριν ο Γιόνας Ραμάλιο με τις 8 συμμετοχές του) αλλά ήταν ο πρώτος που απέκτησε πρωταγωνιστικό ρόλο, χάρη στα γκολ του, τις εντυπωσιακές επελάσεις του και την αδιανόητη σταθερότητα του: Στις αρχές του 2023 συμπλήρωσε 251 συνεχόμενα παιχνίδια πρωταθλήματος στην ενδεκάδα της Αθλέτικ. Ένα τρελό ρεκόρ που δύσκολα μπορεί να καταρριφθεί αφού για να το πετύχει κάποιος πρέπει για τουλάχιστον εφτά χρόνια να μείνει μακριά από τραυματισμούς αλλά και τιμωρία από κάρτες.
Τη μέρα που πέτυχε το πρώτο του γκολ, σε ένα ευρωπαϊκό παιχνίδι με την Τορίνο το 2015, και πανηγύριζε σαν τρελός φωνάζοντας προς την κάμερα το τόσο αθώο και συνάμα όμορφο “Έβαλα γκολ, έβαλα γκολ!” αυτόματα άνοιγε διάπλατα το δρόμο και για αρκετά ακόμα παιδιά μεταναστών που τα επόμενα χρόνια εντάχθηκαν στις φημισμένες ακαδημίες της Αθλέτικ. Ταυτόχρονα, βοηθούσε τους γονείς του να κλείσουν επιτέλους ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο ταλαιπωρίας που είχε ανοίξει σχεδόν είκοσι χρόνια πριν με τη φυγή τους από τη Γκάνα. Το 2006 και μετά από δεκάδες δουλειές που έκανε και αυτός και η γυναίκα του στη Χώρα των Βάσκων, ο πατέρας των Γουίλιαμς αναγκάστηκε να ξενιτευτεί για μια ακόμα φορά, αφήνοντας πίσω αυτή τη φορά τη Μαρία και τα δυο μικρά παιδιά του. Προορισμός του ήταν το Λονδίνο όπου και δούλεψε για χρόνια κυριολεκτικά όπου μπορούσε να βγάλει μερικά χρήματα για να στείλει πίσω στην Ισπανία. Σε εμπορικά κέντρα, σε εταιρείες σεκιούριτι, νυχτοφύλακας ακόμα και στον έλεγχο στην είσοδο των φιλάθλων στο Στάμφορντ Μπριτζ. Η επιτυχία του γιου του και το πρώτο επαγγελματικό συμβόλαιο που υπέγραψε, επέτρεψαν στην οικογένεια να ενωθεί ξανά μετά από σχεδόν δέκα χρόνια.
“Δεν μπορώ να παραβλέψω τις αφρικάνικες ρίζες μου αλλά γεννήθηκα εδώ, μεγάλωσα εδώ, έχω στο αίμα μου το τι σημαίνει να είσαι Βάσκος” δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ο Ινιάκι και το έχει επιβεβαιώσει και με τις πράξεις του. Ακόμα και όταν είχαν ενδιαφερθεί γι’αυτόν ομάδες της Πρέμιερ Λιγκ, είχε επιλέξει να παραμείνει στο Μπιλμπάο ενώ δεν δίστασε στην καλύτερη ποδοσφαιρικά ηλικία, το 2019 όταν ήταν 25 ετών, να υπογράψει συμβόλαιο διάρκειας 9 ετών (!), με ρήτρα που φτάνει στα 135 εκατομμύρια.
Δέκα χρόνια μετά το ντεμπούτο του, που έγινε με τον Βαλβέρδε στον πάγκο, ο «μεγάλος» Ινιάκι είναι σημείο αναφοράς της Αθλέτικ (υπάρχει ακόμα και σύνδεσμος οπαδών με το όνομα του στην Παμπλόνα) και ζει τις καλύτερες του στιγμές, παίζοντας μαζί με τον «μικρό» Νίκο. Ο ανερχόμενος 21χρονος εξτρέμ κάνει για την ώρα την πιο ώριμη χρονιά του και έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον αρκετών ομάδων, ανάμεσα τους η Μπαρτσελόνα αλλά και κάποιες από τις κορυφαίες Αγγλικές που τον έχουν στο στόχαστρο εδώ και πολύ καιρό. Όπως όμως και ο αδερφός του στο παρελθόν, ο Νίκο σαν Βάσκος μεγαλωμένος με την ιδιαίτερη φιλοσοφία της Αθλέτικ επέλεξε (για την ώρα τουλάχιστον) να αγνοήσει τις προτάσεις αυτές. Πριν από λίγους μήνες υπέγραψε την επέκταση του συμβολαίου του έως το 2027.
Τα αδέρφια Γουίλιαμς είναι πλέον τα μεγάλα αστέρια μιας περιοχής που λατρεύει την ποδοσφαιρική της ομάδα και στις κερκίδες του νέου Σαν Μαμές η κυρία Μαρία σίγουρα νιώθει περήφανη για τους γιους της αλλά και για την επιλογή της τριάντα χρόνια πριν να αφήσει την πατρίδα της για να κυνηγήσει το όνειρο μιας καλύτερης ζωής, έστω κι αν αυτό το όνειρο περνούσε πρώτα από μια ατέλειωτη έρημο γεμάτη κινδύνους.
Η ευτυχισμένη μαμά προσπαθεί να αγκαλιάσει τα παιδιά της μετά τον ημιτελικό του Σούπερ Καπ του 2022, όταν η Αθλέτικ είχε κερδίσει χάρη σε ένα γκολ του 19χρονου τότε Νίκο στο φινάλε. Ένα χρόνο μετά ήταν καλεσμένη στη γιορτή για τα 125 χρόνια της Αθλέτικ και βραβεύτηκε ως εκπρόσωπος της κοινότητας μεταναστών «για την ανεκτίμητη συνεισφορά τους στην ανάπτυξη του συλλόγου».