Μάιος. Ο σημαντικότερος μήνας του συλλογικού ποδοσφαίρου. Αυτός στον οποίο κρίνονται συνήθως τα πρωταθλήματα, που διεξάγονται οι μεγάλοι τελικοί, που ξεκαθαρίζεται ποιοι θα συμμετέχουν στις ευρωπαικές διοργανώσεις. Ο μήνας που ευνοεί τη δημιουργία νέων ηρώων ή τον στιγματισμό κάποιων παικτών. Ο μήνας των τροπαίων και των βραβείων. Αλλά και ο μήνας της μάχης της ουράς, της αποφυγής του υποβιβασμού, των μεγάλων αποδράσεων.
Υπάρχει μια ιδιαίτερη γοητεία σε αυτές τις ιστορίες που διαδραματίζονται στο κάτω μισό των βαθμολογιών, εκεί που συνήθως λίγοι ουδέτεροι τσεκάρουν “τι παίζει”. Ομάδες γήινες, γεμάτες ελαττώματα και αδυναμίες και χωρίς “βαριές φανέλες”, γήπεδα που δεν είναι ούτε πάντα γεμάτα ούτε πάντα υποστηρικτικά, παίκτες συνήθως περιορισμένων δυνατοτήτων που πρέπει να υπερβάλλουν εαυτόν και γραφικές φιγούρες προπονητών που χαιδευτικά αποκαλούμε “προπονητές ειδικών αποστολών”. Οι ιστορίες των μεγάλων αποδράσεων, όπου ομάδες με καταρακωμένη ψυχολογία, πνιγμένες στην ποιοτική μετριότητα και τη μιζέρια των συνεχόμενων ηττών, ξαφνικά βρίσκουν το κουράγιο και τον τρόπο να πιστέψουν στη σωτηρία και να ξεκολλήσουν από τον πάτο, είναι ιστορίες που κάποιες φορές δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τις πιο γκλαμουράτες αφηγήσεις που καταλήγουν σε μια κούπα ή έναν τελικό. Η φετινή περίπτωση της Σαλερνιτάνα είναι ένα τέτοιο παράδειγμα.
Η ομάδα από την πόλη Σαλέρνο της νότιας Ιταλίας επέστρεψε φέτος στη Σέριε Α μετά από 22 χρόνια αλλά οι πρώτοι μήνες αποδείχτηκαν ένα συνεχές μαρτύριο. Οι χτυπητές αδυναμίες του έμψυχου υλικού ήταν το μικρότερο από τα προβλήματα, αφού εξωαγωνιστικά ο σύλλογος κινδύνευε με άμεσο υποβιβασμό στη μέση της σεζόν, καθώς ο ιδιοκτήτης της τα προηγούμενα δέκα χρόνια (και ταυτόχρονα αφεντικό της Λάτσιο), Κλαούντιο Λοτίτο, δεν γινόταν να έχει δυο ομάδες στην ίδια κατηγορία. Η προθεσμία για την μεταβίβαση των μετοχών έληγε στις 31 Δεκεμβρίου αλλά μέχρι και τις τελευταίες μέρες όλες οι προσπάθειες ανεύρεσης νέου ιδιοκτήτη είχαν πέσει στο κενό αφού κανένας δεν κάλυπτε τις οικονομικές απαιτήσεις του Λοτίτο. Ο σύλλογος φαινόταν καταδικασμένος και οι κουρασμένοι από την όλη κατάσταση αλλά πάντα πιστοί οπαδοί της σήκωναν λίγο πριν τις γιορτές ένα πανό που έγραφε: “Στα ερασιτεχνικά, στην 4η κατηγορία, σε κάποιο γηπεδάκι στην επαρχία, η Σαλερνιτάνα δεν έχει κατηγορία για εμάς”.
Κάπου εδώ ξεκινάει “una storia impossibile”
Η σχεδόν απρόσμενη λύση δόθηκε τελικά στα χασομέρια του 2021. Το βράδυ της 31ης Δεκεμβρίου και λίγες μόλις ώρες πριν την αλλαγή του χρόνου η Ιταλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου ανακοίνωσε πως η Σαλερνιτάνα είχε καταθέσει όλα τα απαραίτητα έγγραφα και μπορούσε πλέον να περάσει στα χέρια ενός νέου ιδιοκτήτη. Το νέο αφεντικό στο Σαλέρνο είναι ένας 44χρονος επιχειρηματίας από τη Νάπολη, ο Ντανίλο Ιερβολίνο, που έχει φτιάξει την περιουσία του από μια πλατφόρμα e-learning την οποία αργότερα μοσχοπούλησε στην πασίγνωστη αυτή την εποχή CVC που, όπως θα έχεις πιθανόν ακούσει, εμπλέκεται σχεδόν στις μισές εμπορικές δραστηριότητες στην Ευρώπη.
Η Σαλερνιτάνα πήρε μια βαθιά ανάσα αλλά τα υπόλοιπα προβλήματα της, που έως τότε είχαν χωθεί αναγκαστικά κάτω από το χαλάκι, επέστρεψαν στην επιφάνεια. Στις αρχές του Γενάρη βρισκόταν τελευταία στη βαθμολογία με 2 μόλις νίκες σε 18 παιχνίδια και γκολ 11-42. Ο σύλλογος είχε σωθεί προσωρινά από το εκτελεστικό απόσπασμα αλλά όλα τα αγωνιστικά δεδομένα μαρτυρούσαν πως παρέμενε καταδικασμένη. Για να σωθεί έπρεπε να αλλάξουν πολλά και το βασικότερο να αναλάβουν άνθρωποι που γνωρίζουν από δύσκολες καταστάσεις. Ένας τέτοιος είναι και ο Βάλτερ Σαμπατίνι.
Ο άνθρωπος που επέλεξε ο Ιερβολίνο για να αναλάβει το ρόλο του αθλητικού διευθυντή τον Ιανουάριο έχει φτάσει αρκετές φορές κοντά στον θάνατο κι όμως έχει καταφέρει να επιβιώσει. Και δεν μιλάμε μεταφορικά για ποδοσφαιρικό θάνατο. Για πολλά χρόνια ο Σαμπατίνι, που έχει περάσει από διάφορα πόστα από πολλές ιταλικές ομάδες, ανάμεσα τους και η Λάτσιο, η Ρόμα και η Ίντερ, ήταν γνωστός στην Ιταλία για δυο πράγματα: Για την ικανότητα του να ανακαλύπτει και να προωθεί νέα ταλέντα και για τους ρυθμούς με τους οποίους κάπνιζε. Ο θρύλος λέει ότι για χρόνια ο αριθμός των τσιγάρων που περνούσαν από το στόμα του καθημερινά ξεπερνούσε τα 70. Δεν γνωρίζουμε αν αυτό το νούμερο ισχύει αλλά ξέρουμε σίγουρα πως κάποτε έφτασε στο σημείο να διακόψει μια συνέντευξη τύπου για λίγο για να βγει έξω “να κάνει ένα τσιγάρο”.
Οι επιπτώσεις από αυτόν τον εθισμό δεν άργησαν να φανούν. Σε μια συνέντευξη του στις αρχές του 2019, ο 64χρονος τότε τεχνικός διευθυντής στη Σαμπντόρια, μίλησε για τις διάφορες περιπέτειες υγείας που είχε με τους πνεύμονες του και ειδικά για την τελευταία, το φθινόπωρο του 2018, όταν και βρέθηκε στα επείγοντα του νοσοκομείου και μια ανάσα από το θάνατο: “Το σώμα μου έστελνε σημάδια εδώ και πολλά χρόνια. Εκείνη τη μέρα ήταν να πετάξω για την Κίνα. Αν είχα μπει στο αεροπλάνο, τώρα θα ήμουν νεκρός. Για κάποιες ώρες ήμουν σε κώμα. Τότε νομίζω πως είδα τον παράδεισο που για κάποιο λόγο μου έμοιαζε σαν σούπερ μάρκετ! Από τότε παίρνω 15 ηρεμιστικά τη μέρα γιατί δεν υπάρχει στιγμή που δεν σκέφτομαι τα τσιγάρα. Η ζωή μου ήταν πάντα καλυμμένη σε καπνό. Χωρίς το τσιγάρο η ζωή είναι σαν τραγωδία αλλά έχω υποχρέωση να παλέψω γι’αυτήν, επειδή υπάρχουν γύρω μου άνθρωποι που με αγαπάνε και νοιάζονται για μένα.”
Ο Σαμπατίνι έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά και μέσα σε λίγες εβδομάδες έφερε στο Σαλέρνο έντεκα νέους παίκτες, ξοδεύοντας ελάχιστα χρήματα, αφού οι περισσότεροι ήταν είτε ελεύθεροι, είτε δανεικοί από ομάδες που δεν τους υπολόγιζαν. Την σημανικότερη και καλύτερη ‘στρατολόγηση’ όμως την έκανε αφού ολοκληρώθηκε η μεταγραφική περίοδος του Ιανουαρίου. Στις 15 Φλεβάρη η Σαλερνιτάνα ανακοίνωνε την απόλυση του Στέφανο Κολαντουόνο, που δεν πρόλαβε καν να κλείσει τέσσερις μήνες στον πάγκο της ομάδας. Ο αντικαταστάτης του ανακοινώθηκε την ίδια κιόλας μέρα και το όνομα του δεν προκάλεσε καμία έκπληξη σε όσους ασχολούνται με το ιταλικό ποδόσφαιρο. Όπως ακριβώς στο σύμπαν του Breaking Bad και του Better Call Saul όταν κάποιος μικροκακοποιός έχει ένα πρόβλημα με τη δικαιοσύνη καλεί τον Σολ Γκούντμαν, έτσι στη Σέριε Α όταν κάποια ομάδα ψάχνει μια λύση για να τη σπρώξει προς τη σωτηρία ένα από τα ονόματα που τσεκάρει πρώτα είναι αυτό του Ντάβιντε Νικόλα.
O άνθρωπος των ειδικών αποστολών, όπως συχνά χαρακτηρίζεται, έχει να επιδείξει την τελευταία πενταετία τρεις σχετικές επιτυχίες. Μια με την Κροτόνε, μια με τη Τζένοα και μια με την Τορίνο. Στις δυο τελευταίες κάθισε στον πάγκο τον χειμώνα, όταν αυτές βρίσκονταν στις τελευταίες θέσεις, και κατάφερε να τις οδηγήσει εύκολα ή δύσκολα στην πολυπόθητη παραμονή. Στην Κροτόνε το κατόρθωμα πλησίαζε τα επίπεδα του θαύματος καθώς στις αρχές Απριλίου η ομάδα βρισκόταν στην προτελευταία θέση, 9 βαθμούς μακριά από τη σωτηρία και με ένα πρόγραμμα βουνό αφού είχε να παίξει με τη Γιουβέντους, τη Λάτσιο, τη Μίλαν και την Ίντερ! Σύμφωνα με τα στατιστικά μοντέλα οι πιθανότητες παραμονής της ήταν σε εκείνο το χρονικό σημείο 2%!
Η κατάσταση στη Σαλερνιτάνα δεν ήταν και πολύ καλύτερη. Όταν κάθισε στον πάγκο της ο Νικόλα, η ομάδα ήταν ουραγός της βαθμολογίας, μετρούσε μια μόνο νίκη τους προηγούμενες τέσσερις μήνες και στο μυαλό όλων ήταν δεδομένα η μια από τις τρεις που θα έλεγαν αντίο στην κατηγορία. Τότε ο Νικόλα ξεκίνησε τα μαγικά του.
Με το παπούτσι του στο χέρι (!) και τις φλέβες τεντωμένες λίγο μετά την ισοφάριση της Φιορεντίνα προσπαθεί να δείξει στους παίκτες του ότι πρέπει να συνέλθουν άμεσα. Λίγα λεπτά μετά ο Μπονατσόλι θα σκοράρει και η Σαλερνιτάνα θα πάρει μια πολύ σημαντική νίκη με 2-1
Τρεις περίπου μήνες αργότερα η Σαλερνιτάνα έχει φύγει από τις θέσεις του υποβιβασμού και ορίζει αυτή τη μοίρα της. Πώς το κατάφερε αυτό; Με μερικές σημαντικές για την ψυχολογία ισοπαλίες τον πρώτο καιρό (πχ. το 2-2 με τη Μίλαν) και, κυρίως, με ένα μαγικό σερί έξι αγώνων χωρίς ήττα που τρέχει μέχρι και σήμερα και αποτελεί ρεκόρ στην ιστορία του συλλόγου στο Καμπιονάτο. Τέσσερις κρίσιμες νίκες σε αγώνες “ζωής ή θανάτου”, μια ισοπαλία με την Αταλάντα (που κατάφερε να ισοφαρίσει στο 88′) και μια με την Κάλιαρι (που κατάφερε να ισοφαρίσει στο 99′)! Η ομάδα που βρισκόταν στον πάτο σε όλες σχεδόν τις στατιστικές κατηγορίες έχει αυξήσει την ένταση του παιχνιδιού της, έχει ανεβάσει θεαματικά τις επιδόσεις της στα τάκλιν και το πρεσάρισμα και μπαίνει σε κάθε παιχνίδι με το μαχαίρι στα δόντια. Στα περισσότερα από τα τελευταία της παιχνίδια η Σαλερνιτάνα σκοράρει πριν συμπληρωθεί το πρώτο 25λεπτο. “Ο Νικόλα μας έχει ξεμπλοκάρει πνευματικά, μας έχει δώσει τεράστια ώθηση. Πριν έρθει δεν πιστεύαμε καθόλου στον εαυτό μας. Τώρα αυτό έχει αλλάξει” δηλώνει ο Σιμόνε Βέρντι, ένας από τους παίκτες που βρισκόταν στα αζήτητα της Τορίνο μέχρι τον Γενάρη και από τότε με τα 5 γκολ που έχει πετύχει έχει αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στη μεγάλη απόδραση που επιχειρεί η Σαλερνιτάνα.
Αν η Κάλιαρι δεν ισοφάριζε στις καθυστερήσεις των καθυστερήσεων την Κυριακή, η ομάδα των Νικόλα και Σαμπατίνι θα ήταν ήδη αγκαλιά με τη σωτηρία. Τώρα το θρίλερ θα συνεχιστεί για δυο ακόμα εβδομάδες, στις οποίες οι δυο αντίπαλοι της προηγούμενης αγωνιστικής μαζί με τη Τζένοα θα παλέψουν για τη 17η θέση που σε κρατάει και του χρόνου στη Σέριε Α. Το 2017, όταν είχε σώσει από το πουθενά την Κροτόνε, ο Νικόλα είχε υποσχεθεί ότι θα διασχίσει με το ποδήλατο του σχεδόν όλη την Ιταλία, από το Κροτόνε ως το πατρικό του στο Τορίνο, μια υπόσχεση που τήρησε μετά το τέλος της σεζόν. Αυτή τη φορά το νέο του τάμα λέει ότι θα πάει με τα πόδια από το Σαλέρνο έως τη Ρώμη, για να συναντήσει τον Πάπα και πιθανόν να του εξηγήσει πως γίνονται στην πραγματικότητα τα σύγχρονα θαύματα.
Η καταδικασμένη πριν λίγους μήνες Σαλερνιτάνα κρατάει σήμερα την τύχη της στα χέρια της χάρη σε έναν ιδιαίτερο προπονητή που καταφέρνει με ένα σχεδόν μαγικό τρόπο να δίνει από το πουθενά ελπίδα σε συλλόγους που μοιάζουν πως την έχουν χάσει ολοκληρωτικά. Χάρη σε έναν παθιασμένο με τη μπάλα άνθρωπο που πριν ξεκινήσει να δίνει αυτές τις συνεχόμενες μάχες επιβίωσης στο Καμπιονάτο, είχε παλέψει με τον ίδιο του τον εαυτό το 2014, όταν ένα λεωφορείο παρέσυρε τον 14χρονο γιο του που έκανε ποδήλατο κοντά στο σπίτι τους. Όπως έγραψε και στο γράμμα που του αφιέρωσε μετά την παραμονή της Κροτόνε το 2017: “Ξέρω ότι είσαι συνέχεια δίπλα μου, ξέρω ότι παλέψαμε μαζί και φέτος. Μου έδωσες δύναμη για να παλέψω για κάτι που έμοιαζε ανέφικτο. Αλε, αυτή δεν είναι δική μου νίκη. Είναι δική μας. Όλο αυτό είναι για σένα. Κάθε επιτυχία μου είναι δική σου επιτυχία. Κάθε νίκη είναι δική σου νίκη. Ελπίζω η καρδιά μου να συνεχίσει να χτυπάει, για να χτυπάει και για σένα, για να ζεις μέσα από μένα.”