Τον Μάρτιο του 2012 η Αθλέτικ Μπιλμπάο προκάλεσε πάταγο στην ποδοσφαιρική Ευρώπη όταν πέταξε έξω από τη συνέχεια του Γιουρόπα Λιγκ την πρωταθλήτρια Αγγλίας, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Η ομάδα του Άλεξ Φέργκιουσον ήταν εκείνη την εποχή πρώτη στη βαθμολογία της Πρέμιερ Λιγκ και είχε κερδίσει το προηγούμενο διάστημα κατά σειρά τις Άρσεναλ, Λίβερπουλ και Τότεναμ. Παρ’όλα αυτά απέναντι στους Βάσκους τα βρήκε σκούρα. Οι παίκτες του Μαρσέλο Μπιέλσα κυριάρχησαν και στα δυο ματς των νοκ άουτ και κέρδισαν και τα δυο παιχνίδια, με 2-3 μέσα στο Όλντ Τράφορντ και με 2-1 τον επαναληπτικό στο Σαν Μαμές.
Μερικά χρόνια αργότερα ο Γκάρι Νέβιλ αποκάλυψε πως ο Φέργκιουσον και το επιτελείο του είχαν εντυπωσιαστεί από την ένταση και τον τρόπο παιχνιδιού των αντιπάλων τους: “Το παιχνίδι αυτό είναι ένα από αυτά που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Ελάχιστες ομάδες έχουν τρέξει τόσο πολύ στο Όλντ Τράφορντ. Λίγες μέρες μετά μιλούσα με τον αναλυτή μας, τον Τόνι Στράντγουικ, και μου είπε ότι έπρεπε να τσεκάρει τρεις φορές τα νούμερα τους για να σιγουρευτεί ότι είναι αληθινά. Δεν είχε ξαναδεί τέτοια στατιστικά.”
Αρχηγός και ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές των δυο εκείνων παιχνιδιών ήταν ο Αντόνι Ιραόλα. Ο δεξιός μπακ των Βάσκων είχε βγάλει και τα δυο ενενηντάλεπτα και είχε κάνει τρομερή εμφάνιση και στα δυο ματς. Εκείνη δεν ήταν η μόνη φορά που το σύνολο του Μπιέλσα έκανε υπέρβαση απέναντι σε μια μεγαλύτερη και πιο πλούσια ομάδα εκείνη τη χρονιά. Στην αρχή της διοργάνωσης είχε πετάξει έξω την Παρί σεν Ζερμέν, που στην πρώτη της χρονιά με τους Άραβες από πίσω είχε δαπανήσει περισσότερα από 100 εκατομμύρια για μεταγραφές.
“Ήμουν πολύ τυχερός που έπαιξα για δυο χρόνια με τον Μπιέλσα στον πάγκο. Έχει ένα διαφορετικό όραμα για το ποδόσφαιρο και έμαθα πολλά νέα πράγματα από αυτόν. Πολλές από τις ασκήσεις και τις τακτικές που χρησιμοποιώ σήμερα είναι δικές του”
Αρκετά χρόνια μετά ο Ιραόλα αποδεικνύει ότι εκείνη η πορεία και τα μαθήματα που πήρε από τον Μπιέλσα έπιασαν τόπο. Στα 42 του ο Βάσκος προπονητής διανύει την τέταρτη σεζόν του στους πάγκους σε ένα από τα τοπ-5 πρωταθλήματα. Η πρώτη τριετία του στην Ράγιο Βαγιεκάνο αποδείχτηκε άκρως επιτυχημένη. Την πρώτη του σεζόν ανέβασε την ομάδα στην Πριμέρα και τα επόμενα δυο χρόνια την καθιέρωσε εκεί, τερματίζοντας και τις δυο φορές στη 12η θέση και αποφεύγοντας τη μάχη του υποβιβασμού. Τα δείγματα καλής δουλειάς συνεχίστηκαν πέρσι στην Αγγλία και πιο συγκεκριμένα στο Μπόρνμουθ. Οι 48 πόντοι που μάζεψε με την τοπική ομάδα αποτελούν αριθμό ρεκόρ για την παρουσία της στην Πρέμιερ Λιγκ. Ένα ρεκόρ που πιθανόν να σπάσει ξανά ο ίδιος σε λίγους μήνες, αφού λίγο πριν το φινάλε του πρώτου γύρου έχει συλλέξει ήδη 29 βαθμούς.
H έκτη θέση στην οποία φιγουράρει αυτές τις μέρες δεν είναι το μόνο που προκαλεί εντύπωση στους ουδέτερους. Ένα από τα στοιχεία που έχουν ξεχωρίσει όσοι τον παρακολουθούν από τα πρώτα του βήματα στην προπονητική είναι η αξιοσημείωτη ικανότητα του να κοντράρει κάθε πιθανό αντίπαλο, ανεξαρτήτως ονόματος, έδρας ή μπάτζετ. Τα αποτελέσματα που έχει πάρει κοουτσάροντας δυο μικρομεσαίες ομάδες απέναντι στα μεγαθήρια της Ισπανίας και της Αγγλίας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα μιλάνε από μόνα τους.
Στην πρώτη του παρουσία στη μεγάλη κατηγορία με τη Ράγιο, τη σεζόν 2021-22 όταν όλοι θεωρούσαν την ομάδα του ένα από τα φαβορί για υποβιβασμό, πανηγύρισε δυο νίκες στο ίδιο πρωτάθλημα απέναντι στη Μπαρτσελόνα! Με 1-0 στον πρώτο γύρο στο Βαγιέκας και με 0-1 στο τελείωμα της σεζόν μέσα στο Καμπ Νου. Ήταν φυσικά ο πρώτος τεχνικός στην ιστορία του συλλόγου που καταφέρνει κάτι τέτοιο. Οι υπερβάσεις απέναντι στους μπλαουγκράνα συνεχίστηκαν και την επόμενη χρονιά. Για άλλη μια σεζόν η Ράγιο έμεινε αήττητη απέναντι στη Μπάρτσα, αποσπώντας μια λευκή ισοπαλία στην πρεμιέρα μέσα στη Βαρκελώνη και κερδίζοντας με 2-1 στον δεύτερο γύρο στη Μαδρίτη! Πόσους προπονητές ξέρετε που με μια μικρή ομάδα έχουν ρεκόρ καριέρας απέναντι στους Καταλανούς 3 νίκες, μια ισοπαλία και καμία ήττα;
Η Μπαρτσελόνα δεν ήταν όμως το μόνο διάσημο θύμα του. Τη δεύτερη χρονιά έφυγε από το Μετροπολιτάνο χωρίς να χάσει από την Ατλέτικο του Σιμεόνε ενώ κέρδισε στο Βαγιέκας τη Ρεάλ του Αντσελότι και μάλιστα με ανατροπή: Από 1-2 έγινε 3-2. Αυτή ήταν μόλις η δεύτερη φορά στην ιστορία (και πρώτη μετά το 1978) που η Ράγιο κερδίζει και τους δυο μεγάλους της Ισπανίας στο ίδιο πρωτάθλημα. Στα υπόλοιπα τρία παιχνίδια του με τη «βασίλισσα» ηττήθηκε και τις τρεις φορές στο γκολ. Τις δυο από αυτές με γκολ στα τελευταία λεπτά. Όλα αυτά τα κατάφερε χωρίς να κλείνεται στο καβούκι του (η Ράγιο τη σεζόν 22/23 ήταν η ομάδα που έκλεψε περισσότερες φορές τη μπάλα στο τελευταίο τρίτο του γηπέδου όχι μόνο στην Πριμέρα αλλά στα τοπ-5 πρωταθλήματα!), με ένα σχετικά αδύναμο ρόστερ και χωρίς καμία σοβαρή μεταγραφική ενίσχυση. Όσο ήταν εκεί η διοίκηση ξόδεψε την πρώτη σεζόν στη Λα Λίγκα τέσσερα εκατομμύρια ευρώ όλα κι όλα και τη δεύτερη δεκατέσσερα συνολικά.
Η ικανότητα του αυτή να πληγώνει τους πολύ μεγάλους αντιπάλους φάνηκε να επηρεάζεται στην εισαγωγική σεζόν του στο αγγλικό πρωτάθλημα. Ο Βάσκος ανέλαβε μια Μπόρνμουθ που είχε δώσει μάχη για τη σωτηρία την προηγούμενη χρονιά. Έναν μικρό σύλλογο που δεν φημιζόταν για την ευχέρεια του στην επίθεση. Το ξεκίνημα του ήταν αποκαρδιωτικό. Στα πρώτα εννιά παιχνίδια η ομάδα του Ιραόλα είχε τρεις ισοπαλίες και έξι ήττες. Με τον καιρό η φιλοσοφία του πέρασε στους ποδοσφαιριστές και μαζί με τις βελτιωμένες εμφανίσεις ήρθαν και τα αποτελέσματα. Τα «κεράσια» έτρεξαν ένα καλό σερί στις αρχές του χειμώνα (με το εμφατικό 0-3 μέσα στο Όλντ Τράφορντ να ξεχωρίζει), ξέφυγαν από τις τελευταίες θέσεις και στο τέλος της σεζόν πλασαρίστηκαν σε μια πολύ καλή για τα δεδομένα τους θέση.
Η Μπόρνμουθ του Ιραόλα δεν ήταν βελτιωμένη μόνο στο κομμάτι των βαθμών. Δημιουργούσε περισσότερες ευκαιρίες, ήταν πιο επιθετική γενικότερα (έβαλε 17 γκολ περισσότερα απ’ότι την προηγούμενη χρονιά με τον Γκάρι Ο’Νιλ), δεν κλεινόταν στην περιοχή της όταν πιεζόταν, πρέσαρε αισθητά πιο ψηλά στο γήπεδο και είχε περισσότερα τρεξίματα. Το μόνο χαρακτηριστικό του Βάσκου που δεν εμφανίστηκε ήταν αυτό του «φονέα των γιγάντων» αφού εκτός από το σπουδαίο διπλό στην έδρα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ τα μόνα δυο άλλα θετικά αποτελέσματα με τους θεωρητικά μεγάλους ήταν μια ισοπαλία απέναντι στην Τσέλσι και μια ακόμα απέναντι στη Γιουνάιτεντ στον δεύτερο γύρο.
Η πρόοδος συνεχίστηκε και φέτος. Η μικρούλα Μπόρνμουθ δεν βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μόνο στη βαθμολογία αλλά και σε αρκετές στατιστικές κατηγορίες που σχετίζονται με την επίθεση, τη δημιουργία και το πρέσινγκ ψηλά. H κυριότερη διαφορά σε σχέση με πέρσι εντοπίζεται στα παιχνίδια με τους τοπ συλλόγους της χώρας. Το αγγλικό ποδόσφαιρο ανακάλυψε με τη σειρά του αυτό το ιδιαίτερο ταλέντο του νεαρού τεχνικού.
Λίγο πριν φτάσουμε στα μισά του φετινού πρωταθλήματος ο Ιραόλα έχει προλάβει να πληγώσει τις τέσσερις από τις σύγχρονες «Big Six» του νησιού. Τον Οκτώβριο νίκησε με 2-0 την αήττητη ως τότε Άρσεναλ του Αρτέτα. Δυο εβδομάδες μετά επικράτησε με 2-1 της Σίτι του Πεπ, που μετρούσε ως εκείνο το σημείο 32 παιχνίδια αήττητη στο πρωτάθλημα. Λίγο καιρό αργότερα κέρδισε με 1-0 την Τότεναμ του Ποστέκογλου και πριν από λίγες μέρες επανέλαβε τον περσινό της θρίαμβο στο Όλντ Τράφορντ με το ίδιο κιόλας εντυπωσιακό σκορ: 0-3. Πριν την άφιξη του η Μπόρνμουθ δεν είχε κερδίσει ποτέ μέσα στην έδρα της Γιουνάιτεντ. Σε αυτόν τον 1,5 χρόνο έχει πάρει δυο εκκωφαντικά διπλά με γκολ 6-0! Οι μόνες «μεγάλες» που ξέφυγαν από τις παγίδες του ήταν η ασταμάτητη φέτος Λίβερπουλ και η Τσέλσι που κέρδισε πολύ δύσκολα με ένα γκολ στα τελευταία λεπτά.
Στα 90s o Ιραόλα και ο Αρτέτα (και ο Τσάμπι Αλόνσο) ξεκινούσαν την καριέρα τους και έπαιζαν μαζί για χρόνια σε μια ερασιτεχνική ομάδα του Σαν Σεμπαστιάν. Σήμερα κοντράρονται ως προπονητές στο υψηλότερο επίπεδο.
Μια μέρα πριν από τη νίκη επί της Άρσεναλ, ο Ιραόλα είχε ρωτηθεί σε μια συνέντευξη για το αν πιστεύει πως πρέπει να αλλάξει στρατηγική απέναντι στις πιο ισχυρές αντιπάλους, μιας και τα περσινά αποτελέσματα δεν ήταν θετικά. Η απάντηση που έδωσε δείχνει ξεκάθαρα τη γενικότερη ποδοσφαιρική φιλοσοφία του ενώ τα αποτελέσματα που ακολούθησαν απλώς επιβεβαιώνουν την ικανότητα που έχει δείξει στο να περνάει τις ιδέες του και στους παίκτες του: “Πιστεύω ότι ο τρόπος παιχνιδιού μας θα μας δώσει κάποια στιγμή τα αποτελέσματα που θέλουμε. Στο παρελθόν είχα πολύ καλά αποτελέσματα απέναντι στη Μπαρτσελόνα και τη Ρεάλ παίζοντας με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. Φυσικά κάθε αγώνας έχει διαφορετικές ανάγκες αλλά η βασική ιδέα είναι ότι όταν παίζεις απέναντι σε τέτοιους συλλόγους δεν πρέπει να τους σέβεσαι υπερβολικά. Αν τους φοβηθείς και κάτσεις πίσω, αν αλλάξεις την ταυτότητα σου, τον τρόπο που αντιμετωπίζεις τα παιχνίδια, τότε είναι απλά θέμα χρόνου το πότε θα σκοράρουν. Δεν θέλουμε να αλλάξουμε πολλά στον τρόπο που αγωνιζόμαστε για χάρη κανενός αντιπάλου. Στην τελική, εμείς θα παίξουμε το παιχνίδι μας και ό,τι γίνει.”