Ο βασιλιάς Αλφόνσος ο ΙΓ’ της Ισπανίας ενηλικιώθηκε το 1902 και ανέλαβε κατευθείαν τη βασιλεία της χώρας, μια που ο πατέρας του (ο ΙΒ’) είχε πεθάνει λίγους μήνες πριν γεννηθεί ο γιος του. Ο μικρούλης Αλφόνσος, που νεογέννητος μεταφέρθηκε σε μια ασημένια πιατέλα στον πρωθυπουργό της Ισπανίας και βαφτίστηκε με νερό που είχαν φέρει από τον Ιορδάνη ποταμό, έβλεπε τη μητέρα του Μαρία Χριστίνα της Αυστρίας να κυβερνά τη χώρα μέχρι αυτός να κλείσει τα 16 του. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, ο Αλφόνσος ο ΙΓ’ δεν ήταν και ο πιο πετυχημένος βασιλιάς της Ισπανίας, καθώς επί της βασιλείας του δημιουργήθηκαν πάρα πολλά προβλήματα και τελικά η χώρα κατέληξε στη δικτατορία και στη συνέχεια στα χέρια του Φράνκο. Αν όμως ψάχνουμε για κάποια κληρονομιά του, αυτή θα είναι ποδοσφαιρική. Το κύπελλο Ισπανίας και κατ’ επέκταση η Ατλέτικο και η Ρεάλ Μαδρίτης και το ντέρμπι μαδριλένιο έχουν άμεση σχέση με τον συγκεκριμένο βασιλιά.
La Liga: LIVE Streaming* & αμέτρητα ειδικά παικτών στη Stoiximan
Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά. Το κύπελλο Ισπανίας, το Κόπα ντελ Ρέι, έχει μια τεράστια ιστορία που ξεκινά το 1903. Ανεπίσημα όμως, η έναρξή του βρίσκεται έναν χρόνο πίσω. Το 1902 όταν και ο Αλφόνσος ενηλικιώθηκε. Ανάμεσα στους υπόλοιπους εορτασμούς, τα αδέρφια Χουάν και Κάρλος Παδρός είχαν την ιδέα για μια ποδοσφαιρική διοργάνωση που θα τιμούσε την ενθρόνιση του βασιλιά. Οι δυο Καταλανοί δεν ήταν τυχαίοι, καθώς αποτελούσαν παράλληλα ιδρυτικά μέλη της Madrid Foot Ball Club, του συλλόγου που μερικά χρόνια αργότερα θα γινόταν η Ρεάλ Μαδρίτης. Ο Χουάν μάλιστα ήταν και ο δεύτερος πρόεδρος στην ιστορία της Ρεάλ. Μέχρι τότε δεν υπήρχε κάποιος επίσημος ποδοσφαιρικός θεσμός στη χώρα, το άθλημα δεν ήταν τόσο δημοφιλές, ήταν περισσότερο συνδεδεμένο με τους Άγγλους, κι οι σύλλογοι έπαιζαν κατά κύριο λόγο σε κάποια τοπικά ανεπίσημα τουρνουά. Ακόμα καλά καλά δεν υπήρχε ποδοσφαιρική ομοσπονδία στην Ισπανία. Έτσι λοιπόν, το Κύπελλο της Στέψης αποτέλεσε ουσιαστικά την αφορμή για να οργανωθεί το ποδόσφαιρο της χώρας.
O βασιλιάς Αλφόνος ο ΙΓ’ με χαλαρή ενδυμασία έτσι για ένα καφεδάκι στα γρήγορα
Ήταν μια ευκαιρία για τη Μαντρίντ να τεστάρει τις δυνάμεις της απέναντι στις υπόλοιπες αξιόλογες ομάδες της χώρας και γι’ αυτό προσκλήθηκαν οι σημαντικότεροι σύλλογοι για μια διοργάνωση που θα γινόταν τον Μάιο του 1902. Τη Μαδρίτη θα εκπροσωπούσαν η διοργανώτρια Μαντρίντ και η Νιου Φουτ Μπολ Κλουμπ. Η δεύτερη ήταν μια ομάδα που ιδρύθηκε το 1897, πέρασε αρκετές εσωτερικές διαταραχές, χάνοντας παίκτες και γνωρίζοντας διάφορες διασπάσεις. Διαλύθηκε οριστικά το 1903. Από τη Βαρκελώνη προσκλήθηκαν και οι πέντε ομάδες που αγωνίζονταν στο τοπικό τουρνουά. Η Μπαρσελόνα και η Εσπανιόλ ήταν οι μόνες δύο που έκαναν το ταξίδι. Οι σύλλογοι Ισπάνια και Καταλά δεν μπορούσαν να καλύψουν τα έξοδα, ενώ η Κλουμπ Ουνιβερσιτάρι δεν μπόρεσε επειδή οι παίκτες της είχαν… εξεταστική. Τέλος, κλήθηκαν και οι δυο ομάδες από τη χώρα των Βάσκων. Η Βιθκάγια Αθλέτικ Κλουμπ και η Μπιλμπάο Φουτ-μπολ Κλουμπ. Οι Βάσκοι αποφάσισαν να κατεβάσουν τελικά μία ομάδα με παίκτες και των δύο, την Μπιθκάγια, και ήταν προάγγελος της συγχώνευσης των δύο συλλόγων που θα έφτιαχναν την Αθλέτικ Μπιλμπάο τον επόμενο χρόνο.
Αυτές οι πέντε ομάδες λοιπόν διεκδίκησαν το πολυπόθητο τρόπαιο, ένα ασημένιο κύπελλο του Ιταλού αργυροχόου Μαραμπίνι, το οποίο και πλήρωσε ο δήμος της Μαδρίτης. Οι Βάσκοι, χάρη και στους Άγγλους ποδοσφαιριστές τους, κατάφεραν να εντυπωσιάσουν και να κερδίσουν την Εσπανιόλ (που εξαιτίας του ονόματός της δεν μπορούσε να έχει ξένους) και τελικά έφτασαν στον τελικό. Η Μπαρσελόνα, κι αυτή με ξένους στη σύνθεσή της, κέρδισε το πρώτο ματς της ιστορίας που θα αποκαλούσαμε σήμερα Ελ Κλάσικο απέναντι στη Μαντρίντ. Ο τελικός έγινε με κάθε επισημότητα και μια που η Αθλέτικ Μπιλμπάο ήταν μικτή δύο ομάδων, οι Καταλανοί της Μπαρσελόνα πήραν κι αυτοί παίκτες της Εσπανιόλ. Η ασημένια κούπα κατέληξε τελικά με 2-1 στους Βάσκους και βρίσκεται ακόμα και σήμερα στα γραφεία της Αθλέτικ Μπιλμπάο, η οποία και την προσμετρά στους τίτλους της, παρότι δεν αναγνωρίζεται επίσημα.
Oι κούπες της Ατλέτικο από το ιστορικό νταμπλ του 1996
Το Κύπελλο της Στέψης, έφερε από την επόμενη σεζόν το Κύπελλο του Βασιλιά του 1903, το πρώτο επίσημο κύπελλο της Ισπανίας. Έφερε παράλληλα όμως και τη δημιουργία της ομάδας που σήμερα γνωρίζουμε ως Ατλέτικο Μαδρίτης. Οι Βάσκοι της Μαδρίτης χάρηκαν και εντυπωσιάστηκαν από την ομάδα που κατέκτησε το κύπελλο της Στέψης και σιγά σιγά η ιδέα της δημιουργίας ενός αντίστοιχου συλλόγου άρχισε να δημιουργείται. Είναι λίγο αστείο, αλλά παρότι το ανεπίσημο μη αναγνωρισμένο κύπελλο του 1902 είχε πέντε ομάδες, το πρώτο Κόπα ντελ Ρέι της ιστορίας, είχε μόλις τρεις. Αν και η συμμετοχή ήταν ελεύθερη, μόνο η Μαντρίντ, η Εσπανιόλ και η Αθλέτικ Μπιλμπάο δήλωσαν συμμετοχή. Το τουρνουά έγινε και πάλι στη Μαδρίτη και στον ιστορικό Ιππόδρομο. Οι ομάδες έπαιξαν ένα μίνι πρωτάθλημα και το τελευταίο ματς που θα χάριζε τον τίτλο ήταν ανάμεσα στην Μπιλμπάο και την Μαδρίτη. Το πρώτο ημίχρονο έληξε με 2-0 υπέρ των πρωτευουσιάνων, αλλά μια απίστευτη ανατροπή των Βάσκων στο 2ο ημίχρονο έγραψε ιστορία για το τελικό 3-2.
Οι Βάσκοι της Μαδρίτης πανηγύρισαν έξαλλα αυτό το έπος και μαζί τους και αρκετοί παίκτες και μέλη της Μαντρίντ που έβαλαν την καταγωγή τους πάνω από την ομάδα. Αυτό οδήγησε σε μια εσωτερική κρίση και αποχωρήσεις από τη Μαντρίντ. Ο αγώνας αυτός έδωσε την απαραίτητη έμπνευση και κάπως έτσι, λίγες εβδομάδες αργότερα, ιδρύθηκε η Αθλέτικ Κλουμπ ντε Μαντρίντ από Βάσκους φοιτητές. Η σχέση της Αθλέτικ Μαδρίτης με την Μπιλμπάο ήταν κάτι παραπάνω από μια κοινή καταγωγή και κοινά χρώματα (της Μπλάκμπερν αρχικά και στη συνέχεια της Σαουθάμπτον) Η ομάδα της Μαδρίτης ήταν το παρακλάδι της αντίστοιχης του Μπιλμπάο και μάλιστα δεν μπορούσε να συμμετέχει στις ίδιες διοργανώσεις. Για τον λόγο αυτό, αρκετοί παίκτες της Αθλέτικ Μαδρίτης αγωνίζονταν με την Μπιλμπάο και κατακτούσαν μαζί της τα Κόπα ντελ Ρέι της εποχής. Η “Ατλέτικο Μαδρίτης” υπήρχε, αγωνιζόταν, αλλά ήταν το “παράρτημα” της Μπιλμπάο στην πόλη. Αυτό φυσικά ήταν προβληματικό και κάπως έτσι, το 1907, ο σύλλογος διαχωρίστηκε επισήμως για να μπορεί να παίζει παντού. Οι καλές σχέσεις φυσικά συνεχίστηκαν για αρκετά χρόνια.
To 1917 παρουσιάζεται το έμβλημα της ομάδας
(Πηγή: www.atleticodemadrid.com)
Η Αθλέτικ Μαδρίτης στην πρώτη περίοδο της ζωής της ήταν η ομάδα των Βάσκων της Μαδρίτης. Τη στιγμή που η Μαντρίντ σάρωνε τίτλους, τόσο τοπικούς, όσο και εθνικούς, η Αθλέτικ ήταν στη σκιά της. Δεν είναι τυχαίο, ότι ο Αλφόνσος ο ΙΓ’ έδωσε το… seal of approval του στην πιο επιτυχημένη ομάδα της πόλης, που μετονομάστηκε σε Ρεάλ Μαδρίτης. Η κόντρα όμως των δύο συλλόγων δεν ήταν τόσο μεγάλη αρχικά, καθώς στα πρώτα χρόνια υπήρχαν και άλλες ομάδες στην πόλη. Σιγά σιγά όμως, πολλές από αυτές διαλύθηκαν ή απορροφήθηκαν από τη Ρεάλ και ο ανταγωνισμός μειώθηκε αρκετά. Ο μεγάλος αντίπαλος της Ρεάλ, η Ράθινγκ της Μαδρίτης, διαλύθηκε και αρκετοί από τους ανθρώπους της, που είχαν κόντρα με τη Ρεάλ, πήγαν στην Αθλέτικ που άρχισε να γίνεται ένας από τους λίγους πόλους έλξης για όσους δεν υποστήριζαν τη Ρεάλ.
Η Αθλέτικ σιγά σιγά άρχισε να χάνει τον αμιγώς βασκικό χαρακτήρα της και επηρεάστηκε, όπως και όλο το ισπανικό ποδόσφαιρο από τις πολιτικές εξελίξεις και τον εμφύλιο στη χώρα. Η δεκαετία του 1930 δεν ήταν καλή. Η Αθλέτικ Μαδρίτης έγινε ο πρώτος σύλλογος της χώρας που υποβιβάστηκε, αλλά και μετά την επιστροφή της δεν μπόρεσε να ξεχωρίσει. Τερμάτισε σε θέση υποβιβασμού στο τελευταίο πρωτάθλημα πριν τον εμφύλιο. Μετά το τέλος του πολέμου, η Ατλέτικο (ακόμα Αθλέτικ τότε) αντιμετώπιζε πολύ σοβαρά οικονομικά και αγωνιστικά προβλήματα. Η λύση που τελικά έσωσε τον σύλλογο από την αφάνεια ήταν η ένωση με την ομάδα της Αεροπορίας. Η Κλουμπ Αβιαθιόν Ναθιονάλ μπορεί να ιδρύθηκε μόλις το 1937 από ποδοσφαιρόφιλους αξιωματικούς της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά είχε μια εξαιρετική ομάδα, καθώς διέθετε μεγάλη δεξαμενή με νεαρούς από όλη τη χώρα για να επιλέξει παίκτες. Η έδρα της ήταν στην Αραγωνία και μάλιστα κατάφερε να κατακτήσει και τοπικό τίτλο. Η Αθλέτικ που αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα, είχε χάσει λόγω του πολέμου πολλούς παίκτες και κινδύνευε με υποβιβασμό, επιχείρησε τη συνένωση με την ομάδα της αεροπορίας. Οι στρατιωτικοί ήταν σκληροί διαπραγματευτές. Ήδη είχαν κάνει συζητήσεις με τη Ρεάλ, αλλά οι αυστηροί όροι που έθεταν δεν έγιναν αποδεκτοί. Οι στρατιωτικοί δεν έκαναν πολλά παζάρια, οι ενδιαφερόμενες ομάδες για συνένωση ήταν αρκετές και τελικά οι άνθρωποι της Αθλέτικ δέχτηκαν. Η ομάδα έγινε Αθλέτικ Αβιαθιόν, προστέθηκε το σήμα της αεροπορίας, ενώ οι στρατιωτικοί έγιναν απευθείας μέλη της.
«Πηγαίνω στο Μανθανάρες, στο Βιθέντε Καλντερόν,
εκεί που μαζεύονται χιλιάδες,
αυτοί που τους αρέσει το ποδόσφαιρο με συναίσθημα.
Γιατί πολεμάνε σαν αδέρφια,
υπερασπίζονται τα χρώματά τους,
με ευγενές και υγιές παιχνίδι,
δίνοντας το κουράγιο και την καρδιά τους.»
– Ύμνος της Ατλέτικο Μαδρίτης, στα εγκαίνια του νέου Μετροπολιτάνο
Η Ατλέτικο, που κανονικά θα είχε υποβιβαστεί, εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι το γήπεδο της Ρεάλ Οβιέδο είχε καταστραφεί στον πόλεμο και έτσι δεν μπορούσε να παίξει στο πρωτάθλημα και έπαιξε τη σωτηρία σε ένα μπαράζ με την Οσασούνα στο Μεστάγια, τον Νοέμβριο του 1939. Η Αβιαθιόν κέρδισε και κατάφερε να σωθεί, αλλάζοντας ταυτόχρονα την ιστορία της. Τα επόμενα χρόνια, η ομάδα ήταν από τις κορυφαίες κατακτώντας μάλιστα δύο πρωταθλήματα. Λόγω ζημιών στο δικό της στάδιο, έπαιζε αρκετά ματς στο Τσαμαρτίν, την έδρα της Ρεάλ, και ακόμα περισσότερα στη γειτονιά Βαγιέκας, όπου μάλιστα ήταν αήττητη τη χρονιά του τίτλου. Οι παίκτες της, αρκετοί στρατιωτικοί ανάμεσά τους, ταξίδευαν με τα στρατιωτικά λεωφορεία στα εκτός έδρας ματς και το όνομα της αεροπορίας υπήρχε μέχρι και το 1946. Ο Φράνκο επέβαλλε την κατάργηση των “αγγλισμών” και το Αθλέτικ έγινε Ατλέτικο, ενώ παράλληλα μετά από συμφωνία με τον στρατό, αφαιρέθηκε το όνομα της αεροπορίας. Στο σημείο αυτό αρχίζουν οι αιώνιες συζητήσεις για το ποια τελικά ήταν η ομάδα του Φράνκο, με τα διάφορα επιχειρήματα και των δύο πλευρών. Επειδή θα μας πάρει άλλες τόσες λέξεις για να ασχοληθούμε, θα το κάνουμε μια άλλη φορά. Ας μείνουμε στο γεγονός ότι η Ατλέτικο κατάφερε εξαιτίας της φρανκικής αεροπορίας όχι μόνο να σωθεί εξωαγωνιστικά, αλλά να γίνει και ισχυρή εκείνα τα χρόνια.
Ήταν εκείνη η περίοδος που το ντέρμπι μαδριλένιο απέκτησε ένταση και πάθος που διατηρείται μέχρι και σήμερα σε κάθε ντέρμπι της πόλης. Η εποχή που η Ατλέτικο έφτασε σε τίτλους τη Ρεάλ. Ίσως ήταν η πιο ανταγωνιστική δεκαετία, με την Ατλέτικο να γίνεται πλέον μία από τις ισχυρές της χώρας. Αυτή η… ισοδυναμία δεν κράτησε για πολύ. Η Ρεάλ Μαδρίτης μετατράπηκε γρήγορα σε ευρωπαϊκή υπερδύναμη κυριαρχώντας. Η Ατλέτικο ήταν εξαιρετική, κατακτούσε κι αυτή ορισμένα πρωταθλήματα, αλλά η ψαλίδα μεγάλωνε συνεχώς. Την εικοσαετία 1960 με 1980 χονδρικά, η Ατλέτικο κατέκτησε τέσσερα πρωταθλήματα, τέσσερα κύπελλα, πολλές δεύτερες θέσεις, ένα Κυπελλούχων και έφτασε σε ακόμα έναν τελικό Κυπελλούχων και έναν Πρωταθλητριών. Σίγουρα καθόλου κακή συγκομιδή, αλλά πάντα στη σκιά της Ρεάλ Μαδρίτης. Τη στιγμή που η Ατλέτικο γινόταν όνομα στην Ισπανία, η Ρεάλ γινόταν όνομα στην Ευρώπη. Τα χρόνια πέρασαν, η Ατλέτικο πέρασε δύσκολες στιγμές, αλλά δεν χάθηκε ποτέ.
Η ιστορική εξέδρα του Βιθέντε Καλντερόν δίπλα στο ποτάμι. Ό,τι είχε απομείνει από το γήπεδο το καλοκαίρι του 2020.
Η ιστορία της Ατλέτικο είναι αρκετά ιδιαίτερη. Ξεκίνησε όχι απλώς ως ομάδα των Βάσκων, αλλά παρακλάδι της Αθλέτικ Μπιλμπάο, στη συνέχεια έγινε μια από τις λίγες ομάδες που δεν διαλύθηκαν για τη Ρεάλ και αργότερα η ομάδα της αεροπορίας στα πιο μαύρα χρόνια της ισπανικής ιστορίας. Για αρκετά χρόνια ήταν μια πιο “τοπική” ομάδα, ειδικά στα χρόνια του Καλντερόν, μαζεύοντας κόσμο γύρω από τον ποταμό Μανθαράνες, έχοντας και μια εικόνα πιο λαϊκού συλλόγου σε αντιδιαστολή με την γκλαμουράτη Ρεάλ. Μια ομάδα με παθιασμένο κοινό, που έχει μάθει να υποφέρει και να ζει το ποδόσφαιρο των συναισθημάτων, όπως λέει κι ο ύμνος της. Και πλέον, με το νέο γήπεδο και τα χρόνια του “Τσολίσμο” και του Σιμεόνε στον πάγκο, η Ατλέτικο βρίσκεται ξανά ανάμεσα στις κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης, σε μια νέα πάλι περίοδο που δεν μοιάζει να έχει σχέση με τα περασμένα.