50 χιλιόμετρα είναι περίπου αυτά που χωρίζουν το Μάντσεστερ από το Λίβερπουλ. Το ταξίδι από τον Μ62 ανάλογα και με την κίνηση μπορεί να φτάσει την μία ώρα. Πολύ πριν τον δρόμο Μ62, αυτή η διαδρομή έγινε η πρώτη στον κόσμο που ένωνε δυο πόλεις μέσω σιδηρόδρομου διπλής κατεύθυνσης. 50 χιλιόμετρα δρόμου τις ενώνουν, πολλά πράγματα τις χωρίζουν. Το Μάντσεστερ βάσιζε για χρόνια το εμπόριό του στο λιμάνι του Λίβερπουλ και οι σκάουζερς το εκμεταλλεύονταν αυξάνοντας τους φόρους σε εισαγωγές και εξαγωγές. Αυτό έφερε μεγάλη κόντρα και τελικά το Μάντσεστερ απάντησε με το δικό του τρόπο, τη δημιουργία ενός έργου που θα παρέκαμπτε τους γείτονες. Το κανάλι του Μάντσεστερ χτίστηκε σε έξι χρόνια και μαζί με αυτό η αποκλεισμένη πόλη απέκτησε ξαφνικά ένα λιμάνι που με μιας έγινε το τρίτο μεγαλύτερο της χώρας, ενώ στο Λίβερπουλ πολύς κόσμος έμεινε χωρίς δουλειά.

Οι δυο πόλεις πάντα είχαν ανταγωνισμό, αλλά ήταν εκείνο το έργο που μεγάλωσε την αντιπαλότητα, έφερε έντονη πολιτική, οικονομική και κοινωνική διαμάχη. Λίγους μήνες αργότερα, το 1894, η μοίρα έφερε δυο από τις ομάδες των πόλεων να κοντράρονται για πρώτη φορά. Η Λίβερπουλ αντιμετώπιζε τη Νιούτον Χιθ (όπως ονομαζόταν η Γιουνάιτεντ εκείνα τα χρόνια) στο πρώτο παιχνίδι στην ιστορία μιας κόντρας που θα γινόταν από τις σημαντικότερες ποδοσφαιρικές στον κόσμο. Η σαφώς ανώτερη Λίβερπουλ ήταν πρώτη στη 2η κατηγορία και η Νιούτον τελευταία στην 1η. Ήταν ένας αγώνας μπαράζ που στο ουδέτερο Ίγουντ Παρκ έφερε ως νικήτρια την Λίβερπουλ και έδειξε τον υποβιβασμό για τη Νιούτον. Μέσα στο τεταμένο κλίμα του καναλιού, ήταν μια εκδίκηση για το Λίβερπουλ.

Η Λίβερπουλ του 1893, με τα πρώτα της χρώματα, δείγμα της απόσχισης από την Έβερτον

Η κόντρα των δύο πόλεων συνεχίστηκε και συνεχίζεται αμείωτα. Κόντρα που σε περιπτώσεις φέρνει και θετικά πράγματα, όπως για παράδειγμα στην μουσική, με τις τοπικές σκηνές να έχουν βγάλει μερικά από τα σημαντικότερα ονόματα όχι μόνο της βρετανικής, αλλά και της παγκόσμιας μουσικής. Από τους Beatles μέχρι τους Stone Roses και από τους Joy Division μέχρι τους Oasis, σίγουρα έχεις τραγουδήσει κάτι που προέρχεται από τη βορειοδυτική Αγγλία. Αλλά και στο ποδόσφαιρο, αυτό το κίνητρο να ξεπεράσει η μία πόλη την άλλη αποτέλεσε σημαντικό στοιχείο. Γιουνάιτεντ, Έβερτον, Λίβερπουλ και Σίτι έχουν κερδίσει μερικές δεκάδες τίτλους παραπάνω από όλες τις ομάδες του Λονδίνου μαζί, ξεπερνώντας με ευκολία την πρωτεύουσα. Μπορεί τα τοπικά ντέρμπι να έχουν πάντα μεγάλη σημασία, κυρίως αυτό του Λίβερπουλ και σε δεύτερο βαθμό αυτό του Μάντσεστερ, αλλά η πορεία των συλλόγων μέσα από τα χρόνια και η κόντρα των πόλεων έχει κάνει τα ματς Γιουνάιτεντ-Λίβερπουλ πολύ πιο διάσημα.

Οι δύο ομάδες έγιναν από τις πιο δημοφιλείς παγκοσμίως, απέκτησαν φίλους σε μέρη που δεν τα φαντάζονταν, κέρδισαν τίτλους, έζησαν τραγωδίες. Τραγωδίες που λόγω της μεγάλης κόντρας δεν σεβάστηκαν οι γείτονες. Αρκετοί οπαδοί της Λίβερπουλ έκαναν κακόγουστη “πλάκα” με τους νεκρούς της αεροπορικής τραγωδίας του 1958. Ακόμα και στο Χέιζελ οπαδοί της είχαν πανό που έγραφαν “Μόναχο ’58”. Όταν έγιναν το Χέιζελ και η τραγωδία του Χίλσμπορο, ήταν η σειρά των ανεγκέφαλων της άλλης πόλης να ανταπαντήσει, με το “δολοφόνοι” να κυριαρχεί. Οι μειοψηφίες δεν είναι αντιπροσωπευτικές, αλλά συχνά στιγματίζουν και τους υπόλοιπους.

“Είναι σπουδαίο ότι οι νέοι μας οπαδοί μεγαλώνοντας δεν θα θυμούνται καν πότε ήταν η Λίβερπουλ μεγάλη”
– Σερ Άλεξ Φέργκιουσον

Αυτό που είναι εντυπωσιακό πάντως στην κόντρα των δύο ομάδων είναι το γεγονός ότι όταν η μία έφτανε σε χρυσά χρόνια, η άλλη ζούσε την κατάρρευσή της. Η Γιουνάιτεντ μεσουρανούσε τη δεκαετία του 1950, ενώ η Λίβερπουλ ήταν μακριά από τους τίτλους περίπου 20 χρόνια. Η Λίβερπουλ ανέβαινε, έπαιρνε αυτή τίτλους σε Αγγλία και Ευρώπη κι η Γιουνάιτεντ τη δεκαετία του 1970 έπεφτε στη 2η κατηγορία. Η Λίβερπουλ συνέχιζε να έχει επιτυχίες και η Γιουνάιτεντ μετρούσε δεκαετίες χωρίς πρωτάθλημα. Η Λίβερπουλ έκανε αντίστοιχο αρνητικό σερί και η Γιουνάιτεντ την έφτανε σε κούπες. Φυσικά υπήρχαν και χρονιές που ήταν καλές κι οι δύο (ή και μέτριες κι οι δύο), χρονιές που μάχονταν και μοιράζονταν τίτλους, αλλά λες και έπρεπε να υπάρχει μια κοσμική ισορροπία, οι δυο σύλλογοι ζούσαν ανάποδες περιόδους.

Αυτό δεν μείωνε όμως την αντιπαλότητα. Στα χρόνια της υπεροχής της Λίβερπουλ, μετά από μία (ακόμα) ήττα της Γιουνάιτεντ στο Άνφιλντ που θα σήμαινε ακόμα ένα χρόνο χωρίς πρωτάθλημα, ο Ράιν Γκιγκς είδε έναν ντόπιο πιτσιρικά να του ζητάει αυτόγραφο. Ο Γκιγκς δεν του αρνήθηκε, έβαλε την τζίφρα του και το έδωσε πίσω. Ο νεαρός οπαδός της Λίβερπουλ με σαρδόνιο χαμόγελο το έσκισε μπροστά του. Δεν αρκούσε απλά η νίκη, έπρεπε ο αντίπαλος να ταπεινωθεί. Η Γιουνάιτεντ του Φέργκιουσον θα επέστρεφε, θα έφτανε, θα ξεπερνούσε την Λίβερπουλ. Το ειρωνικό πανό για τα 18 θα σηκωνόταν αυτή τη φορά στο Ολντ Τράφορντ κι ο Σερ Άλεξ θα δήλωνε: “η μεγαλύτερή μου πρόκληση ήταν να ρίξω την Λίβερπουλ από την γ..μένη κορυφή κι αυτό γράψτε το“. Ο Στίβεν Τζέραρντ κάνοντας ένα… τουρ του σπιτιού του σε δημοσιογράφους έφτασε στο δωμάτιο με τις φανέλες που είχε ανταλλάξει με αντιπάλους. Ούτε μία της Γιουνάιτεντ. “Δεν θα έβαζα ποτέ στο σπίτι μου φανέλα τους” εξήγησε με φυσικότητα.

Φυσικά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Περιπτώσεις που η έχθρα ξεχάστηκε ή που οι ομάδες συνεργάστηκαν, έστω και… παράνομα. Το 1915 η αδιάφορη Λίβερπουλ υποδεχόταν τη Γιουνάιτεντ που χρειαζόταν τη νίκη για να σωθεί. Η Γιουνάιτεντ πήρε τη νίκη με 0-2, αλλά ο κόσμος κατάλαβε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Κακές πάσες, περίεργα μαρκαρίσματα, παίκτες που δεν κινούνταν σωστά κτλ. Αργότερα έγινε γνωστό ότι είχαν παιχτεί μεγάλα ποσά στο ακριβές σκορ και ότι επτά παίκτες και των δύο ομάδων τα είχαν βρει μεταξύ τους για να σωθεί η Γιουνάιτεντ και να βγάλουν μερικά χρήματα. Πολλοί από τους “τίμιους” ποδοσφαιριστές εξοργίστηκαν τόσο που κατέθεσαν εναντίον συμπαικτών τους. Η Τσέλσι που ήταν το θύμα μια που έπεσε αυτή, δικαιώθηκε τελικά, ενώ οι ποδοσφαιριστές τιμωρήθηκαν με ισόβιο αποκλεισμό.

Μετά τα γεγονότα του Χίλσμπορο, ένας από τους πρώτους που πήραν τηλέφωνο τον Νταλγκλίς ήταν ο Φέργκιουσον. Ο Σερ Άλεξ είχε στείλει και συγχαρητήριο γράμμα στον Ράφα Μπενίτεθ για το έπος της Πόλης και την τακτική του. Το 1971-72 η τιμωρημένη Γιουνάιτεντ  λόγω επεισοδίων, έπαιξε ένα ματς ως γηπεδούχος στο Άνφιλντ. Υπάρχουν κι άλλες ιστορίες  που δεν επιβεβαιώνονται απόλυτα και μεταφέρονται με επιφύλαξη. Όπως αυτή ότι το 1977 μετά τον τελικό του κυπέλλου μεταξύ των δύο, ορισμένοι οπαδοί της Γιουνάιτεντ τραγουδούσαν “καλή τύχη Λίβερπουλ” καθώς οι γείτονες έπαιζαν ευρωπαϊκό τελικό σε μερικές μέρες. Η Λίβερπουλ από την πλευρά της προσέφερε δανεικούς κάποιους παίκτες της για να μπορέσει η Γιουνάιτεντ να βγάλει τη χρονιά ύστερα από την αεροπορική τραγωδία του Μονάχου. Το σίγουρο είναι πάντως ότι μέχρι και τη δεκαετία του 1950 πολλοί παίκτες των δύο ομάδων ήταν φίλοι, είχαν κοινωνικές σχέσεις, πήγαιναν όταν είχαν ελεύθερη μέρα στο γήπεδο του αντιπάλου να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Το τοπικό ντέρμπι στο Γκούντισον ήταν τότε πιο σημαντικό από το ταξίδι στο Μάντσεστερ. Η κόντρα ήταν “ελεγχόμενη”.

https://www.youtube.com/watch?v=lmZswZoBers

“Έχω μάθει να μισώ τη Γιουνάιτεντ”
– Στίβεν Τζέραρντ για τα περίφημα 38” που πέρασε αλλαγή και αποβλήθηκε γι’ αυτό το τάκλιν

Η κόντρα άρχισε να φουντώνει υπερβολικά όταν η Λίβερπουλ έγινε σπουδαία δύναμη από το 1970 και μετά, ξεπερνώντας τη Γιουνάιτεντ που ήταν η αγαπημένη των media εξαιτίας του Μπάσμπι και του Μουντιάλ του 1966, αλλά και από τα καμώματα του Τζορτζ Μπεστ. Ενώ η Λίβερπουλ ήταν αυτή που κυριαρχούσε στους τίτλους, η Γιουνάιτεντ ήταν ακόμα εμπορική και τύγχανε υπερβολικής προβολής.  Αυτό ποτέ δεν άρεσε στους φίλους της Λίβερπουλ που θεωρούσαν ότι αδικούνται, ότι τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν υπερβολικά πολύ στους γείτονες. Τα ματς άρχισαν να γίνονται πιο σκληρά. Η κοινωνική κρίση που πέρασε το νησί κι η αύξηση του χουλιγκανισμού έριξαν κι άλλο λάδι στη φωτιά και σιγά σιγά δημιουργήθηκε αυτό το μεγάλο μίσος.

Τα πράγματα έχουν αλλάξει

Μπορεί στο σύγχρονο “παγκοσμιοποιημένο” ποδόσφαιρο του σήμερα λίγοι ντόπιοι να αγωνίζονται στις δυο ομάδες, οι εξέδρες να γεμίζουν χαρωπούς τουρίστες από όλες τις φυλές του κόσμου, τα εισιτήρια να είναι συχνά ακριβά για την εργατική τάξη που στήριζε για πάνω από έναν αιώνα τις δυο ομάδες, πίσω από τους συλλόγους να υπάρχουν ξένοι εκατομμυριούχοι και οι ομάδες να είναι εταιρείες, αλλά ο κόσμος στις δυο πόλεις συνεχίζει να βλέπει την κόντρα όπως πάντα. Το Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ-Λίβερπουλ εξακολουθεί να είναι το ντέρμπι δυο πόλεων (όπως σε μικρότερο βαθμό και το Έβερτον-Σίτι που κατά σύμπτωση έχουμε επίσης σήμερα) με πάρα πολλές ομοιότητες που δεν μπορεί η μία να ανεχτεί την άλλη ως ανώτερη. Είναι ένα από τα μεγάλα ντέρμπι του ποδοσφαίρου, μια απόσταση μόλις 50κατι χιλιομέτρων που μοιάζει με αγεφύρωτο χάσμα, όσο μεγάλο ένα κανάλι.