Τον πρώτο του μήνα στην Αγγλία και το Μάνστεστερ, ο Σταμ έμενε ακόμα στο σπίτι του Ζόρντι Κρόιφ μέχρι να βρει το δικό του σπίτι και παρ’ ότι ήξερε αγγλικά δεν καταλάβαινε την mancunian προφορά. Ιδανική περίπτωση για να πεις “δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στην Αγγλία”. Ο Κρόιφ όμως θυμάται: “Σε μια από τις πρώτες προπονήσεις σε μια φάση ο Σταμ πέρασε κυριολεκτικά από πάνω μου. Τον κοίταξα και του είπα ‘Γιαπ, σε ταΐζω και σου δίνω ένα κρεβάτι να κοιμηθείς, τι διάολο κάνεις;’ Εκείνος με κοίταξε με ένα βλέμμα που σήμαινε ότι στην προπόνηση επιτρέπονται όλα. Τότε κατάλαβα ότι θα πετύχαινε σίγουρα στη Γιουνάιτεντ“. Ήταν η αρχή μιας απόλυτα πετυχημένης πορείας του Ολλανδού στην Αγγλία.
Ο θηριώδης, ύψους 1.90, κεντρικός αμυντικός δεν φανταζόταν ότι θα κατέληγε σε μια τόσο σπουδαία ομάδα όταν μεγάλωνε στο Κάμπεν στα ανατολικά της χώρας. Μια πόλη με δύο θεολογικές σχολές, το κέντρο του Καλβινισμού στην Ολλανδία. Καλβινιστές προτεστάντες ήταν και στην οικογένεια του Σταμ, αλλά όπως είπε ο ίδιος σε μια παλιά συνέντευξή του στον Γκάρντιαν, ήταν μεν πιστοί, αλλά όχι ιδιαίτερα αυστηροί, ούτε πήγαιναν και στην εκκλησία πολύ. Ο πατέρας του ήταν ξυλουργός, αλλά έπαιζε και δεξί εξτρέμ στην τοπική ομάδα, την DOS Kampen. Ο Γιαπ θα γινόταν ηλεκτρολόγος. Έπαιζε όμως κι αυτός ποδόσφαιρο. Απλώς υπήρχε ένα πρόβλημα. Ήταν ο πιο μικρόσωμος από τα παιδιά της ηλικίας του. Ίσως σήμερα κάποια νοικοκυρά στο Κάμπεν να φώναζε τον Γιαπ να δει γιατί πέφτει ο γενικός όταν βάζει πλυντήριο, αλλά τελικά στα 16 του έριξε μπόι, πολύ μπόι και άρχισε να ξεχωρίζει.
Παρ’ ότι του έκαναν πρόταση να πάει στη γειτονική Τζβόλε, ο Σταμ θεώρησε ότι ακόμα δεν ήταν η ώρα. Πράγματι, το έκανε στα 20 του και δεν το μετάνιωσε: “Είχα μια φυσιολογική εφηβεία, δεν θα το άλλαζα με τίποτα. Έπαιζα ερασιτεχνικά, έβγαινα έξω με τους φίλους μου, έπινα καμία μπύρα.” Παρά την “αργοπορημένη” του πρόοδο, ο Σταμ πέρασε από τρεις ομάδες στην Ολλανδία και κέρδισε μια μεταγραφή στην PSV όπου και έκανε όνομα. Κατέκτησε ένα πρωτάθλημα, ένα κύπελλο και δύο Σούπερ Καπ, αλλά και ατομικές διακρίσεις, όπως αυτή του καλύτερου Ολλανδού ποδοσφαιριστή. Ο Φέργκιουσον τον πλησίασε, του μίλησε (αν και όπως είπε ο Σταμ δεν κατάλαβε και πολλά) κι ο Σταμ έγινε ο πιο ακριβός Ολλανδός ποδοσφαιριστής κι ο πιο ακριβός αμυντικός όλων των εποχών.
Έκανε επίσημο ντεμπούτο στο Τσάριτι Σιλντ του 1998 σε ένα κάκιστο ματς για τη Γιουνάιτεντ, όταν έχασε με 3-0 από την Άρσεναλ του φοβερού σε εκείνο ματς Μαρκ Όφερμαρς, αλλά η συνέχεια ήταν ονειρική. Ο Σταμ προσαρμόστηκε γρήγορα και ήταν βασικό γρανάζι της άμυνας της Γιουνάιτεντ σε μια σεζόν που τελείωσε με ένα μαγικό τρεμπλ. Ένα θηρίο που δεν μασούσε πουθενά, που δεν έκανε γκέλες, που έκοβε, καθάριζε φάσεις και γέμιζε με τρόμο τους αντιπάλους. Ήταν εκεί στη μεγάλη ανατροπή της Βαρκελώνης, αλλά ήταν πολύ πιο καθοριστικός με τη Γιουβέντους όταν έσωσε πάνω στη γραμμή μια κεφαλιά του Αντόνιο Κόντε στο 2-0 και κράτησε τη Γιουνάιτεντ ζωντανή για την τεράστια ανατροπή και την πρόκριση στο Τορίνο.
Ο Σταμ κατέκτησε άλλα δύο πρωταθλήματα με τη φανέλα των κόκκινων διαβόλων και μπορεί να σκόραρε μόλις ένα γκολ στη θητεία του στο Ολντ Τράφορντ, αλλά δεν χρειαζόταν κάτι παραπάνω. Ο κόσμος τον λάτρεψε και τον έκανε σύνθημα. Το πάθος, ο τσαμπουκάς του, η τρομακτική του φυσιογνωμία που δέσποζε στα μετόπισθεν, αλλά και το μυαλό του που καθοδηγούσε αυτά τα 190 εκατοστά ώστε να μην εκτίθεται συχνά.
Συνολικά έξι τίτλους κέρδισε στα τρία του χρόνια στην Αγγλία ο Σταμ, αλλά το τέλος ήρθε κάπως απότομα. Πολλά ακούστηκαν για τους πραγματικούς λόγους της φυγής του, με τα χρόνια όμως φαίνεται το μυστήριο να λύθηκε. Αρχικά είχε ακουστεί ότι ο λόγος ήταν το βιβλίο που έβγαλε, υποκύπτοντας κι αυτός στην υπερβολή του να βγάλεις βιβλίο όσο ακόμα παίζεις. Εκεί ήταν παραπάνω ειλικρινής και λιγότερο διπλωμάτης από όσο έπρεπε. Κι όταν υπάρχει από πίσω ο σερ Άλεξ που δεν ανέχεται πολλά πολλά, δεν είναι ό,τι το καλύτερο. Παρ’ όλα αυτά, τόσο ο Σταμ, όσο κι ο Φέργκιουσον, αρνούνται ότι ο πραγματικός λόγος ήταν η έκδοση της “βιογραφίας” του Ολλανδού και τα όσα έλεγε για προπονητή και συμπαίκτες, χωρίς ίχνος κακίας, αλλά με ολλανδική ειλικρίνεια.
Ήταν το καλοκαίρι του 2001 κι ο Σταμ επέστρεφε μετά από ένα πρόβλημα στον ταλαιπωρημένο αχίλλειο. Ως “παλιός” πήρε μέρος σε μια συνάντηση της διοίκησης με τους μεγαλύτερους παίκτες της ομάδας. Εκεί τους αναφέρθηκε ότι η ομάδα πρέπει να πουλήσει κάποιον/κάποιους ώστε να φέρει τον ισολογισμό της εκεί που πρέπει. Ο Σταμ δεν πίστευε ότι εννοούσαν αυτόν. Είχε μόλις αγοράσει καινούριο σπίτι στο Μάντσεστερ και σκόπευε να μείνει εκεί. Δεν ξέρουμε αν το βιβλίο (στο οποίο μεταξύ άλλων ο Σταμ έλεγε ότι ο Φέργκιουσον τον προσέγγισε παρακάμπτοντας την PSV, με λίγα λόγια παράνομα) βοήθησε, αλλά ο Φέργκιουσον δήλωσε ότι ο ίδιος και το τιμ του είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Σταμ επέστρεψε μετά τον τραυματισμό πιο αργός και όχι στην ίδια κατάσταση. Με λίγα λόγια ήταν πλέον αναλώσιμος.
Όπως διηγείται ο Σταμ σε συνέντευξή του στην Τέλεγκραφ, ήταν μετά από ένα φιλικό Αγγλίας-Ολλανδίας τον Αύγουστο του 2001 που έγιναν οι τελικές συζητήσεις. Ο Σταμ γύριζε στο Μάντσεστερ όταν το τηλέφωνο χτύπησε, ο Φέργκιουσον τον ρώτησε πού είναι και τελικά έδωσαν ραντεβού σε ένα… βενζινάδικο. Εκεί ο προπονητής του είπε τα πλάνα του για τη Γιουνάιτεντ και ότι υπάρχει πρόταση γι’ αυτόν κι ο σύλλογος θα τον πουλήσει. Ο Σταμ ήταν μόλις 29, καλή ηλικία για αμυντικό, αλλά δεν σκέφτηκε να κάτσει στο συμβόλαιό του. Ήταν πολύ μαχητής για κάτι τέτοιο κι ας είχε φτάσει να μιλάει με την ντόπια προφορά. Η ομάδα που τον ήθελε ήταν η Λάτσιο κι έτσι ο Σταμ μετακόμισε στην Ιταλία, η γυναίκα του αναγκάστηκε να επιστρέψει την κουζίνα που είχε αγοράσει για το νέο σπίτι τους.
Στη Ρώμη τα πήγε εξαιρετικά, κατακτώντας ένα κύπελλο Ιταλίας, τιμωρήθηκε όμως καθώς πιάστηκε για χρήση νανδρολόνης (κατά διαβολική σύμπτωση την ίδια σεζόν τιμωρήθηκε για τον ίδιο λόγο κι ο συμπαίκτης του Φερνάντο Κόουτο). Ο Φέργκιουσον το είχε μετανιώσει ήδη κι η Γιουνάιτεντ με τον Λοράν Μπλαν δεν ήταν εξίσου καλή. “Ο Γιαπ Σταμ. Χωρίς αμφιβολία ήταν ένα λάθος που έκανα. Πήγε στη Λάτσιο και ήταν φανταστικός. Ήταν μια κακή απόφασή μου. Ίσως θα έπρεπε να περίμενα περισσότερο“, παραδέχτηκε ο Φέργκιουσον.
Μετά τη Λάτσιο ο Σταμ μετακόμισε πιο βόρεια, στο Μιλάνο. Ήταν και εκεί εξαιρετικός, σίγουρα όχι στο ίδιο επίπεδο με τη Γιουνάτειντ, αλλά και πάλι σταθερός. Κατάφερε και έφτασε στο δεύτερο τελικό Τσάμπιονς Λιγκ της καριέρας του, αυτή τη φορά απέναντι στη Λίβερπουλ. Η μοίρα τον έφερε στους δύο ίσως πιο συναρπαστικούς τελικούς όλων των εποχών να δίνει το παρόν. Μόνο που τη δεύτερη φορά, στην Κωνσταντινούπολη, ήταν στους ηττημένους. “Όταν μου λένε για τελικούς Τσάμπιονς Λιγκ πάντα σκέφτομαι αυτόν του 2005. Αυτόν που έχασα κι όχι αυτόν που κέρδισα. Είναι η μεγαλύτερη απογοήτευση της καριέρας μου“.
Αυτή την απογοήτευση θα του τη θυμίσει ο αντίπαλος προπονητής στο επόμενο παιχνίδι του. Ο Γιαπ Σταμ βρίσκεται πλέον στον πάγκο της Φέγενορντ που αντιμετωπίζει τους Ρέιντζερς στην 1η αγωνιστική των ομίλων του Γιουρόπα Λιγκ και έτσι θα συναντήσει τον Στίβεν Τζέραρντ που είναι προπονητής στην ομάδα της Γκασκώβης. Ο Σταμ μετά από περάσματα από τη Ρέντινγκ και την Τζβόλε, έχει αναλάβει το δύσκολο ρόλο του πάγκου μιας ιστορικής ομάδας που όμως είναι σταθερά πίσω από Άγιαξ και PSV. Κι αν ως παίκτης του αρκούσε η δύναμη και η επιβλητική παρουσία, για να τα καταφέρει ως προπονητής σε Ολλανδία και Ευρώπη, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει όλα όσα έμαθε από τους προπονητές του. Ανάμεσά τους κι οι δύο αγαπημένοι του, ο Γκους Χίντινκ κι ο Άλεξ Φέργκιουσον.