Μετά από τη διακοπή για χάρη των εθνικών ομάδων, τo σαββατοκύριακο το ποδόσφαιρο επέστρεψε στα γήπεδα της Ιταλίας, ακριβώς πάνω στο Πάσχα των καθολικών. Σε ένα από τα παιχνίδια της αγωνιστικής η Μπολόνια υποδέχτηκε στο Στάντιο Ρενάτο Νταλλ’Άρα την πρωτοπόρο Ίντερ που φέτος δείχνει έτοιμη να επιστρέψει στην κορυφή της Σέριε Α μετά από 11 χρόνια χωρίς τίτλο. Μια συνάντηση που λογικά ξύπνησε μνήμες στους ηλικιωμένους Ιταλούς. Μνήμες που προέρχονται από έναν παρόμοιο αγώνα που διεξήχθη στο ίδιο γήπεδο, την ίδια περίοδο, το μακρινό 1964. Ένα παιχνίδι που συνήθως περιγράφεται με τον χαρακτηρισμό “το Πάσχα του αίματος”, εξαιτίας της περιρρέουσας ατμόσφαιρας που είχε δημιουργηθεί πριν την έναρξη του. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.

Το καλοκαίρι του 1961 η Μπολόνια συμπλήρωνε 20 χρόνια χωρίς τίτλο. Αυτή η πρόταση μπορεί να μην προκαλεί εντύπωση στις μέρες μας αλλά εκείνη την εποχή τα δεδομένα ήταν πολύ διαφορετικά. Οι ‘κυανέρυθροι’ ήταν προπολεμικά μια από τις πιο ισχυρές ομάδες της χώρας και στην τροπαιοθήκη τους υπήρχαν έξι πρωταθλήματα κυρίως από τη δεκαετία του ’20 και του ’30. Μετά τον 2ο ΠΠ όμως οι ομάδες από το Μιλάνο και το Τορίνο κυριάρχησαν και η Μπολόνια περιοριζόταν σε κάποια θέση στο πρώτο μισό της βαθμολογίας.

Σε μια προσπάθεια να αλλάξει τη μοίρα της ο πρόεδρος Ρενάτο Νταλ’ Άρα, προσέλαβε έναν άνθρωπο που είχε αποδείξει πως μπορεί να κοντράρει τους συλλόγους των δυο κυρίαρχων πόλεων. Ο Φούλβιο Μπερναρντίνι, με παρατσούκλι ‘Γιατρός’ και ‘Δόκτωρ’, είχε στο προπονητικό βιογραφικό του δυο μεγάλες επιτυχίες (τον πρώτο τίτλο στην ιστορία της Λάτσιο, ένα Κύπελλο το 1958, και το πρώτο πρωτάθλημα στην ιστορία της Φιορεντίνα, το 1956, που ταυτόχρονα ήταν και το μοναδικό μεταπολεμικά που δεν κατέληξε στο Μιλάνο ή το Τορίνο) και μια περίεργη ιστορία οδήγησης. Τον Γενάρη του 1935, όταν ακόμα έπαιζε στη Ρόμα, εκνευρισμένος από τον τρόπο που οδηγούσε ο μπροστινός του σε ένα δρόμο της Ρώμης προσπάθησε να τον προσπεράσει με κάθε τρόπο. Στην προσπάθεια αυτή όμως τα δυο αμάξια συγκρούστηκαν ελαφρά. Δυστυχώς γι’αυτόν στο προπορευόμενο πολυτελές αμάξι βρισκόταν ο Μπενίτο Μουσολίνι. Ευτυχώς γι’αυτόν, η τιμωρία του ήταν απλά η αφαίρεση του διπλώματος του.

O Φούλβιο Μπερναρντίνι, o πρώτος προπονητής στην Ιταλία που κατέκτησε πρωτάθλημα με δυο διαφορετικές ομάδες

Στη Μπολόνια ο Μπερναρντίνι βρήκε ένα καλό έμψυχο υλικό από το οποίο όμως έλειπαν μερικά σημαντικά κομμάτια που θα το επέτρεπαν να διεκδικήσει κάποιο τίτλο. Στα δυο πρώτα χρόνια του εκεί η Μπολόνια τερμάτισε 4η και τις δυο φορές αλλά το σημαντικότερο ήταν πως κάλυψε σταδιακά τις ελλείψεις της με παίκτες που μπορούσαν να της δώσουν το κάτι παραπάνω. Την πρώτη χρονιά κατέφθασε στην ομάδα ο Δανός επιθετικός Χάραλντ Νίλσεν, που θα έμενε γνωστός ως ο ‘κρύος Δανός’, ενώ την επόμενη αποκτήθηκε ο Γερμανός Χέλμουτ Χάλερ.

Με τη Μπουντεσλίγκα να βρίσκεται ακόμα στα σκαριά, ο Χάλερ αγωνιζόταν ως ερασιτέχνης στην ομάδα της πόλης του, την Άουγκσμπουργκ, ενώ παράλληλα έβγαζε τα προς το ζην δουλεύοντας ως φορτηγατζής! Ένας παλιός παίκτης της Μπολόνια μίλησε γι’αυτόν στον Νταλ’Άρα και ο Ιταλός πρόεδρος πήγε ο ίδιος με το αμάξι του για να κλείσει τον 22χρονο Γερμανό μεσοεπιθετικό. Σε μια λίγο κωμική σκηνή, ο Νταλ’Άρα τράκαρε κατά την επιστροφή του στην Ιταλία αλλά όταν οι δημοσιογράφοι που τον περίμεναν με αγωνία του ζήτησαν μια δήλωση για το ατύχημα, αυτός σχεδόν ηρωικά έδειχνε το συμβόλαιο και έλεγε πως το μόνο που έχει σημασία είναι ότι απέσπασε την υπογραφή του παίκτη.

Ο Δανός Χάραλντ Νίλσεν, δυο συνεχόμενες χρονιές πρώτος σκόρερ του Καμπιονάτο

Η τελευταία τρύπα που έπρεπε να μπαλωθεί έκλεισε στην αρχή της σεζόν 1963-64, όταν ο Μπερναρντίνι απέκτησε τον Ουίλιαμ Νέγκρι, έναν ικανό τερματοφύλακα που αν και αγωνιζόταν στη Μάντοβα είχε χριστεί διεθνής χάρη στις εντυπωσιακές εμφανίσεις του. Η ομάδα ήταν θεωρητικά πλέον έτοιμη να διεκδικήσει κάτι καλύτερο από την 4η θέση. Στην πράξη βέβαια αυτό άργησε λίγο να φανεί, αφού στις πρώτες 10 αγωνιστικές τα μισά παιχνίδια της, ανάμεσα τους και τα δυο πιο δύσκολα, εντός με την πρωταθλήτρια Ευρώπης την προηγούμενη χρονιά Μίλαν και εκτός με την πρωταθλήτρια Ιταλίας την προηγούμενη σεζόν Ίντερ, έληξαν ισόπαλα. Η απογείωση ήρθε τελικά μετά από τη λευκή ισοπαλία με τους νερατζούρι του θρυλικού Ελένιο Ερέρα.

Από τα μέσα Νοεμβρίου έως τις αρχές Φλεβάρη η Μπολόνια έκανε 10 σερί νίκες και σκαρφάλωσε στην πρώτη θέση της βαθμολογίας, εκμεταλλευόμενη και το γεγονός ότι οι δυο μεγάλες ομάδες του Μιλάνου είχαν δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη, καθώς προχωρούσαν και στο Κύπελλο Πρωταθλητριών. Στο δεύτερο μισό του Φεβρουαρίου η ομάδα του Μπερναρντίνι έκανε μια μικρή κοιλιά, με τρεις συνεχόμενες ισοπαλίες, αλλά πριν προλάβει να χαλάσει το κλίμα ενθουσιασμού, ήρθε ένα μεγάλο διπλό (1-2 με ανατροπή) μέσα στο Σαν Σίρο επί της Μίλαν και επανέφερε τους οπαδούς στα ουράνια. Τότε ξημέρωσε η 4η του Μάρτη.

Με τη Μπολόνια να είναι σε εκείνο το σημείο δυο βαθμούς πάνω από την Ίντερ και τρεις πάνω από τη Μίλαν (Υπενθύμιση: εκείνα τα χρόνια η νίκη έδινε δυο βαθμούς και όχι τρεις), η είδηση έσκασε σαν βόμβα στο ιταλικό ποδόσφαιρο: Πέντε βασικοί παίκτες της Μπολόνια είχαν βρεθεί ντοπαρισμένοι με αμφεταμίνη στον νικηφόρο αγώνα με την Τορίνο, ένα παιχνίδι που είχε διεξαχθεί ένα μήνα πριν. Η ανακοίνωση των ποινών που ακολούθησε προκάλεσε στη Μπολόνια ένα δεύτερο κύμα οργής. Οι πέντε παίκτες και ο προπονητής τους θα έμεναν εκτός γηπέδων μέχρι να γινόταν ο επανέλεγχος και να ολοκληρωνόταν η διαδικασία των εφέσεων, η Τορίνο θα έπαιρνε το παιχνίδι στα χαρτιά με 0-2 και η Μπολόνια θα τιμωρούταν με την αφαίρεση ενός ακόμα βαθμού. Μέσα σε ένα απόγευμα χωρίς αγωνιστική δραστηριότητα, η Ίντερ ανέβαινε στην πρώτη θέση της βαθμολογίας και η Μπολόνια έβλεπε να καταρρέουν οι ελπίδες μιας ολόκληρης χρονιάς.

Ο Μπερναρντίνι με τέσσερις από τους πέντε παίκτες που ενεπλάκησαν στο σκάνδαλο

Οι μέρες που ακολούθησαν ήταν γεμάτες ένταση και διαξιφισμούς. Στη Μπολόνια μέχρι και τα μωρά πίστευαν πως το όλο σκηνικό έχει στηθεί από τις ομάδες του Μιλάνου που δεν μπορούσαν να δεχτούν ότι μια ομάδα εκτός της ελίτ εκείνης της εποχής μπορεί να κερδίσει το πρωτάθλημα. “Πώς γίνεται να ντοπαρίστηκαν και οι πέντε μόνο στο συγκεκριμένο παιχνίδι, κι αυτό απέναντι σε μια ομάδα μέτριας δυναμικότητας;” ήταν μια από τις πολλές εύλογες απορίες που ακουγόταν ψιθυριστά αλλά και φωναχτά στην πόλη. Για να σώσει ό,τι σώζεται ο Μπερναρντίνι επέβαλλε εμπάργκο δηλώσεων στους παίκτες του, γιατί ήξερε ότι αν τους άφηνε με αυτά που θα έλεγαν στο τέλος δεν θα μπορούσε να συμπληρώσει 11αδα από τους τιμωρημένους. Στο Μιλάνο οι εφημερίδες έστησαν πάρτι με εριστικά πρωτοσέλιδα και πολλές σχετικές γελοιογραφίες, που βασιζόταν στην ιδέα ότι με αυτόν τον τρόπο λύθηκε το μυστήριο για το πως γίνεται η Μπολόνια να είναι τόσο ανταγωνιστική.

Μερικές μέρες αργότερα ανακοινώθηκε ότι οι παίκτες είναι αθώοι, καθώς δεν γνώριζαν τι τους έδινε ο γιατρός, αλλά όλες οι υπόλοιπες τιμωρίες παραμένουν ως έχουν. Μέσα σε ένα κλίμα αναταραχής και παίζοντας χωρίς τον προπονητή τους, που έδινε οδηγίες από την κερκίδα με γουόκι τόκι, οι ‘κυανέρυθροι’ κέρδισαν έστω και δύσκολα τα δυο επόμενα παιχνίδια με Σαμπντόρια και Ρόμα και ετοιμάστηκαν για την τελευταία τους ευκαιρία να επιστρέψουν, ακόμα κι έτσι, στο παιχνίδι του τίτλου: Το ‘Πάσχα του αίματος’, που αναφέραμε και στην αρχή.

Την Κυριακή του Πάσχα των καθολικών, στα τέλη Μαρτίου 1964, η Μπολόνια υποδέχτηκε σε ένα κατάμεστο γήπεδο την Ίντερ, σε έναν αγώνα με τόσα… προκαταρκτικά από τα ΜΜΕ που όλοι πίστευαν πως μπορεί να εξελιχθεί από κανονική μάχη σε αγωνιστικό χώρο και εξέδρες έως και σε άτυπο εμφύλιο. Χιλιάδες αστυνομικοί βρέθηκαν στις κερκίδες για να διαχωρίσουν τους φιλάθλους των δυο ομάδων αλλά και να αποτρέψουν πιθανή εισβολή των εξαγριωμένων γηπεδούχων που για εβδομάδες διαδήλωναν και φώναζαν προς πάσα κατεύθυνση ότι το Μιλάνο προσπαθεί να τους κλέψει τον τίτλο. Σε μια τελείως ανέλπιστη εξέλιξη, στον αγώνα δεν συνέβη τίποτα μεμπτό και ο δημοσιογραφικός χαρακτηρισμός περί αίματος αποδείχτηκε μια άστοχη πρόβλεψη. Εντός των γραμμών η Ίντερ εκμεταλλεύτηκε τις απουσίες, την έλλειψη ηρεμίας και ένα χαμένο πέναλτι των γηπεδούχων και έφυγε από τη Μπολόνια με ένα σπουδαίο διπλό με 1-2, που την έφερε κοντά σε ένα ακόμα πρωτάθλημα.

Μέσα στον επόμενο μήνα οι νερατζούρι εστιάζουν περισσότερο στα ευρωπαϊκά τους παιχνίδια, την ώρα που η Μπολόνια σιγά-σιγά βρίσκει ξανά τα πατήματα της και ξαφνικά μια αδιάφορη μέρα στα μέσα Μαΐου το πρωτάθλημα παίρνει ξανά φωτιά. Μετά από επανεξέταση των δειγμάτων και επαναξιολόγηση των κατηγοριών η Μπολόνια αθωώνεται πανηγυρικά στην υπόθεση του ντόπινγκ. Σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής, η έρευνα που έγινε έδειξε ότι τα ύποπτα δείγματα δεν ήταν σφραγισμένα, φυλάσσονταν σε χώρο που οποιοσδήποτε μπορούσε να τα πειράξει ενώ η ποσότητα αμφεταμίνης που βρέθηκε σε κάποια από αυτά αποδείχτηκε πως ήταν τόσο μεγάλη που θα μπορούσε ακόμα και να σκοτώσει ένα άλογο! Όπως ακριβώς συνέβη δυο μήνες πριν, μέσα σε ελάχιστη ώρα και χωρίς να υπάρχει αγώνας σε εξέλιξη, η βαθμολογία στην κορυφή της Ιταλίας αλλάζει και η Ίντερ αποκτά συγκάτοικο τρεις αγωνιστικές πριν το φινάλε.

Στα τρία αυτά ματς καμία από τις δυο διεκδικήτριες δεν καταφέρνει να πάρει κεφάλι στη βαθμολογία και κάπως έτσι στα τέλη Μαΐου για πρώτη και μοναδική έως τώρα φορά στην ιστορία του, το Καμπιονάτο τελειώνει με δυο ομάδες να βρίσκονται ισόβαθμες στην πρώτη θέση. Μιας και το καταστατικό της εποχής δεν έχει προβλέψει μια τέτοια εξέλιξη, o πρόεδρος της ιταλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους σε μια σύσκεψη σε ένα ξενοδοχείο της Μπολόνια για να βρεθεί μια λύση. Το παρών δίνουν και δυο από τις μεγαλύτερες ποδοσφαιρικές προσωπικότητες της εποχής, οι διευθυντές των δυο μεγάλων αθλητικών εφημερίδων, της Γκαζέτα και της Στάντιο. Στη διάρκεια της σύσκεψης ακούγονται πολλές προτάσεις, κάποιες πολύ λογικές, κάποιες πολύ παράλογες. Στις πρώτες ξεχωρίζει η συνηθισμένη πλέον ιδέα ενός αγώνα μπαράζ. Στις δεύτερες συναντάμε την πρόταση της Ίντερ να μοιραστούν οι δυο ομάδες τον τίτλο, άρα να θεωρηθούν και οι δυο πρωταθλήτριες, και η ιδέα του διευθυντή της Γκαζέτα, Γκουαλτιέρο Ζανέτι, που προτείνει να ανακηρυχθεί πρωταθλήτρια η Ίντερ και να ανταμειφθεί η Μπολόνια με την ανακήρυξη της ως πρωταθλήτρια Ιταλίας του… 1927!

(Απαραίτητη εξήγηση για να μην εκραγεί ο εγκέφαλος του αναγνώστη: Η Σέριε Α της σεζόν 1926-27, που ήταν και η πρώτη που διεξήχθη σε εθνικό επίπεδο, ολοκληρώθηκε χωρίς πρωταθλητή καθώς η Τορίνο, που τερμάτισε πρώτη, έχασε τον τίτλο στα δικαστήρια όταν αποδείχτηκε πως ένα μέλος της διοίκησης της είχε στήσει το ντέρμπι με τη Γιουβέντους. Σε εκείνο το πρωτάθλημα, η Μπολόνια είχε βγει 2η αλλά για λόγους που για να αναλυθούν χρειάζεται ένα νέο κείμενο, ο τίτλος δεν δόθηκε σε αυτήν αλλά έμεινε στον αέρα.)

Προς έκπληξη όλων των λογικών ανθρώπων, η ιδέα του Ζανέτι όχι απλά δεν χλευάστηκε αλλά προτιμήθηκε ως η καλύτερη. Η βιασύνη του όμως να την ανακοινώσει με πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα του εξόργισε την ομοσπονδία και μέσα σε λίγες ημέρες η απόφαση άλλαξε και τελικά προτιμήθηκε η ιδέα του μπαράζ, που θα διεξαγόταν στο Ολίμπικο της Ρώμης στις 7 Ιουνίου. Τέσσερις μέρες πριν το μεγάλο παιχνίδι όμως, κι ενώ ο Μπερναρντίνι είχε κλείσει την ομάδα του σε ένα ξενοδοχείο σε μια μικρή πόλη δίπλα στη Ρώμη, η Μπολόνια βυθίστηκε στο πένθος.

Την ώρα που βρισκόταν στο Μιλάνο σε σύσκεψη με τον πρόεδρο της ομοσπονδίας και τον πρόεδρο της Ίντερ, Άντζελο Μοράτι (πατέρα του μετέπειτα προέδρου Μάσιμο Μοράτι), ο Ρενάτο Νταλ’ Άρα σωριάστηκε στο έδαφος κατά τη διάρκεια μιας έντονης διαφωνίας τους. Όταν έφτασε το ασθενοφόρο ο 72χρονος πρόεδρος της Μπολόνια, του οποίου η υγεία είχε επιδεινωθεί τους προηγούμενους μήνες με τα όσα έγιναν με το σκάνδαλο του ντόπινγκ, ήταν ήδη νεκρός.

Σκίτσο που αναπαριστά τη στιγμή που ‘έφυγε’ ο Ρενάτο Νταλ’Άρα

Στην κηδεία του παρευρέθησαν χιλιάδες φίλοι της Μπολόνια αλλά μόλις δυο παίκτες που ήταν τραυματίες και δεν είχαν ακολουθήσει την αποστολή, αφού ο Μπερναρντίνι δεν ήθελε η ομάδα να βγει από το πρόγραμμα της και να επηρεαστεί κι άλλο από το πένθιμο κλίμα στην πόλη. Η ομοσπονδία πρότεινε ο αγώνας να αναβληθεί αλλά οι παίκτες της Μπολόνια αρνήθηκαν, θεωρώντας πως με μια νίκη θα τιμήσουν ιδανικά τον άνθρωπο που βρισκόταν για 30 χρόνια στην προεδρία του συλλόγου και του οποίου το όνομα αρκετά χρόνια μετά θα δινόταν και στο γήπεδο της πόλης.

Η απόφαση τους αποδείχτηκε εκ των υστέρων σωστή. Η Μπολόνια κατέβηκε στο μπαράζ της Ρώμης αποφασισμένη να κερδίσει και δεν άφησε σε κανένα σημείο του αγώνα την ανώτερη από πλευράς ποιότητας Ίντερ να κάνει το παιχνίδι της. Ο Μπερναρντίνι έστησε άψογα την ομάδα του τακτικά, κράτησε το μηδέν στο πρώτο ημίχρονο και όταν στην επανάληψη η Ίντερ άρχισε να κουράζεται, μιας και μερικές μέρες πριν είχε παίξει (και κερδίσει) στη Βιέννη τον τελικό του πρωταθλητριών απέναντι στη Ρεάλ, χτύπησε στο φινάλε. Με δυο γκολ στα τελευταία 15′ η Μπολόνια κέρδισε με 2-0, κατέκτησε το 7ο πρωτάθλημα της ιστορίας της και το αφιέρωσε στον αδικοχαμένο πρόεδρο της.

Σπάνιο έγχρωμο βίντεο με τους οπαδούς της Μπολόνια που ταξίδεψαν στη Ρώμη για το μπαράζ

Μια τρελή σεζόν γεμάτη μεγάλες συγκινήσεις, ωραίο ποδόσφαιρο και αρκετά εξωαγωνιστικά ευτράπελα ολοκληρωνόταν έστω και λίγο καθυστερημένα με την πόλη να πανηγυρίζει στους δρόμους μέχρι το ξημέρωμα. Δυστυχώς για τους φίλους της, αυτή ήταν και η τελευταία φορά που γιόρτασαν μια τόσο μεγάλη επιτυχία.