Την προηγούμενη Πέμπτη στο Μπιλμπάο δεν ήταν προγραμματισμένο κανένα παιχνίδι. Παρ’ όλα αυτά, χιλιάδες οπαδοί της Αθλέτικ βγήκαν από το σπίτι τους για χάρη της αγαπημένης τους ομάδας. Οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί από τον Νοέμβριο, οι κάλπες είχαν στηθεί από τις προηγούμενες μέρες και οι πρώτες μικρές ουρές άρχισαν να σχηματίζονται από τις 9 το πρωί. Όταν η διαδικασία ολοκληρώθηκε περισσότερα από 19.000 μέλη του συλλόγου είχαν ασκήσει το εκλογικό τους δικαίωμα, επιλέγοντας το σχήμα που θέλουν να καθοδηγήσει την Αθλέτικ τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Η καταμέτρηση έγινε δυο φορές, καθώς η απόσταση που χώριζε τους δυο πρώτους υποψήφιους ήταν πολύ μικρή. Τελικά αργά το βράδυ ανακοινώθηκε πως με διαφορά μόλις 85 ψήφων ο σεφ και επιχειρηματίας Αιτορ Ελιζέγκι θα είναι ο νέος πρόεδρος. Η προεκλογική περίοδος είχε κρατήσει περίπου ένα μήνα. Στο διάστημα αυτό οι υποψήφιοι παρουσίασαν το πρότζεκτ τους, ανακοίνωσαν τους ανθρώπους που θα απαρτίζουν τη μελλοντική διοίκηση και ανέλυσαν το πως θα κινηθούν στα διάφορα θέματα που απασχολούν το σύλλογο. Το θέμα βέβαια που ‘καίει’ τους πάντες αυτή την εποχή είναι το αγωνιστικό.

O νέος πρόεδρος της Αθλέτικ μέχρι το καλοκαίρι του 2022

Βρισκόμαστε λίγο πριν τη λήξη του πρώτου γύρου και η Αθλέτικ Μπιλμπάο παραμένει κολλημένη στις τελευταίες θέσεις της βαθμολογίας, με 2 νίκες όλες κι όλες σε 17 παιχνίδια και με τη χειρότερη επίθεση στο πρωτάθλημα. Το σενάριο του υποβιβασμού πλανάται πάνω από την πόλη εδώ και αρκετές εβδομάδες και τρομοκρατεί τους πάντες. Η Αθλέτικ άλλωστε είναι η μοναδική ομάδα, μαζί με τη Ρεάλ και τη Μπαρτσελόνα, που δεν έχει λείψει ποτέ από την πρώτη κατηγορία. Η σκέψη και μόνο ότι μπορεί να χαλάσει αυτή η παράδοση έχει αναστατώσει τους οπαδούς αλλά και τους ανθρώπους των ‘Λιονταριών’, που έφτασαν στο σημείο να κάνουν κάτι που δεν συνηθίζουν τα τελευταία χρόνια: Να αλλάξουν προπονητή μέσα στη σεζόν.

Ο Εδουάρδο Μπερίσο, που είχε αναλάβει τις τύχες των Βάσκων το καλοκαίρι, αποχώρησε μέσα στον Δεκέμβριο και στη θέση του κλήθηκε ο Γκάιθκα Γκαριτάνο, ένας άνθρωπος που έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του στη Χώρα των Βάσκων και γνωρίζει πολύ καλά το σύλλογο, αφού ξεκίνησε από τις ακαδημίες του. Η οικογένεια Γκαριτάνο έχει συνδέσει το όνομα της με την Αθλέτικ με αρκετούς τρόπους (στο σόι του υπάρχουν τρία ακόμα άτομα που έχουν περάσει από το Σαν Μαμές), με πιο σημαντικό όλων το πέρασμα του πατέρα του τη σεζόν 2006-07.

Όπως και τώρα έτσι και τότε η Αθλέτικ βρισκόταν πολύ χαμηλά στη βαθμολογία και έψαχνε τρόπους να ξεφύγει από τη ζώνη του υποβιβασμού. Η αλλαγή προπονητή το φθινόπωρο έφερε στον πάγκο τον Χοσέ Μανουέλ Εσνάλ, μαζί με τον βοηθό και συνεργάτη του, Άνχελ Γκαριτάνο. Οι δυο τους κατάφεραν να ξεκολλήσουν την ομάδα από τον πάτο και να την κρατήσουν στην κατηγορία, έστω και την τελευταία αγωνιστική. Η αγχωτική νίκη με 2-0 επί της Λεβάντε στο Σαν Μαμές στο τελευταίο παιχνίδι (ακόμα και με ισοπαλία η Αθλέτικ έπεφτε), παραμένει μέχρι και σήμερα η πιο δύσκολη στιγμή στην ιστορία της.

Αθλέτικ-Λεβάντε 2-0, η νίκη που κράτησε τους Βάσκους στην κατηγορία

Δώδεκα χρόνια αργότερα, ο γιος του Γκαριτάνο θέλει να επαναλάβει το κατόρθωμα του πατέρα του. Το έμψυχο δυναμικό δεν είναι κακό (σίγουρα καλύτερο από εκείνο της σεζόν 2006-07, όπως λένε οι ίδιοι οι Βάσκοι) αλλά η πορεία της έως τώρα δείχνει πως η ομάδα θέλει ενίσχυση στη μεταγραφική περίοδο του Γενάρη. Κι εδώ μπαίνει το μεγαλύτερο ζήτημα όλων. Η Αθλέτικ έχει στη διάθεση της ένα ικανότατο μπάτζετ, που προέκυψε από την καλή οικονομική διαχείριση των τελευταίων ετών και από τις πωλήσεις του Λαπόρτ στη Σίτυ και του Κέπα στην Τσέλσι, αλλά δεν έχει που να το ξοδέψει!

Ο άγραφος νόμος με τον οποίο λειτουργεί εδώ και πάνω από έναν αιώνα λέει, με λίγα λόγια, ότι δεν μπορεί να αποκτήσει κάποιον παίκτη που δεν μεγάλωσε ή δεν εξελίχθηκε ποδοσφαιρικά στη Χώρα των Βάσκων. Ο κανόνας αυτός περιορίζει τις επιλογές της, μειώνοντας πάρα πολύ τους διαθέσιμους υποψήφιους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τους τελευταίους μήνες τα ονόματα που ακούγονται περισσότερο είναι αυτά του Φερνάντο Γιορέντε και του Αντέρ Ερέρα, δυο πρώην παικτών δηλαδή, που πιθανόν να αποχωρήσουν από την Πρέμιερ Λιγκ στο επόμενο διάστημα.

Η διαφοροποίηση της ομάδας σε σχέση με το πως κινείται η παγκόσμια ποδοσφαιρική αγορά έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν θέμα συζήτησης και αντιπαραθέσεων αλλά ειδικά φέτος, σε συνδυασμό με τον εφιάλτη του υποβιβασμού που παραμονεύει, η διαφωνία είναι πιο έντονη από ποτέ. Το παράδοξο είναι ότι αυτή η κουβέντα διεξάγεται παντού (σε ΜΜΕ, σε φόρουμ, στην Ισπανία γενικότερα) εκτός από το Μπιλμπάο!

Εκεί τα δεδομένα είναι απλά και ξεκάθαρα και υποστηρίζονται από τόσους πολλούς που δεν τίθεται καν θέμα διένεξης ή ψηφοφορίας: Ό,τι κι αν γίνει, ακόμα και αν η ομάδα φτάσει στον αγωνιστικό πάτο της και υποβιβαστεί για πρώτη φορά, η φιλοσοφία του συλλόγου δεν πρέπει να πειραχτεί! “Προτιμώ να δω την Αθλέτικ στη 2η κατηγορία από το να τη δω να αλλάζει τη φιλοσοφία της” δήλωσε πρόσφατα ο Ουνάι Μπουστίνζα, που τώρα αγωνίζεται στη Λεγκανές αλλά έχει φορέσει στο παρελθόν την ερυθρόλευκη φανέλα. “Δεν υπάρχει κανένα δίλημμα για το αν πρέπει να αλλάξουμε φιλοσοφία” πρόσθεσε ο Άνχελ Ιριμπάρ, παλιός τερματοφύλακας της ομάδας: “Ο κόσμος μας θέλει να παραμείνουμε πιστοί σ’αυτήν ακόμα κι αν δεν κερδίζουμε συχνά”.

Σε μια εποχή που οι μεταγραφές έχουν ξεφύγει, οι Βάσκοι αδιαφορούν προκλητικά και παραμένουν πιστοί στις αρχές με τις οποίες μεγάλωσαν και σε μια φιλοσοφία που κατά την άποψη τους κρατάει δεμένο τον σύλλογο με την τοπική κοινωνία και τους ανθρώπους της. “Ξέρουμε ότι αυτή την εποχή οι οπαδοί παντού θέλουν άμεσα αποτελέσματα. Αλλά αυτή η ομάδα ανήκει στον κόσμο της και ο κόσμος της είναι χαρούμενος με το μονοπάτι που έχουμε διαλέξει. Δεν μας ενδιαφέρει να έχουμε σούπερ σταρς που δεν καταλαβαίνουν τη λογική μας. Επιλέγουμε να ψάξουμε για νέα ταλέντα και να τα βοηθήσουμε να εξελιχθούν. Θέλουμε παίκτες που θα μείνουν εδώ όλη τους τη ζωή” λέει ο Χοσέ Μαρία Αμορόρτου που ήταν υπεύθυνος για τις ακαδημίες, από εκεί που βγήκε ο Ίκερ Μουνιαΐν που πριν λίγο καιρό υπέγραψε νέο συμβόλαιο επιλέγοντας να μη βάλει ρήτρα αποδέσμευσης.

Ο δημοκρατικός τρόπος με τον οποίο οι οπαδοί εκλέγουν τον επόμενο πρόεδρο είναι μόνο ένα μικρό δείγμα της σύνδεσης ομάδας και κόσμου. Όταν η Αθλέτικ αποφάσισε να εγκαταλείψει το Σαν Μαμές, οι περισσότερες προτάσεις έλεγαν πως το νέο γήπεδο θα πρέπει να χτιστεί εκτός πόλης, ώστε μεταξύ άλλων να έχει περισσότερα έσοδα από τους θεατές που θα αναγκάζονται να αγοράσουν τρόφιμα και ποτά από τα μαγαζιά του γηπέδου. Η ιδέα όμως απορρίφθηκε με τη λογική ότι μια τέτοια μετακόμιση θα πλήξει οικονομικά τα μικρά καταστήματα της πόλης που βρισκόταν κοντά στο γήπεδο και τα οποία σε μεγάλο βαθμό ανήκουν σε οπαδούς-μέλη και εξαρτώνται από τον τζίρο που κάνουν τις ημέρες των αγώνων.

Σ’ένα άλλο σχετικό παράδειγμα, όταν οι Βάσκοι κατέκτησαν το πρωτάθλημα το 1983, πανηγύρισαν τον τίτλο κάνοντας βόλτα με ένα φορτηγό πλοίο, σε μια συμβολική κίνηση, μια κίνηση στήριξης στους ανθρώπους που έκαναν την ίδια διαδρομή καθημερινά για δουλειά και πλέον είχαν μείνει άνεργοι. Εκτός αυτού, τις επόμενες μέρες οι παίκτες επισκέφτηκαν όλα τα γειτονικά χωριά και κωμοπόλεις, για να γιορτάσουν μαζί με τους κατοίκους τους που δεν μπορούσαν να παρευρεθούν στο γλέντι που είχε οργανωθεί στο Μπιλμπάο λίγες μέρες πριν. Η Αθλέτικ είναι οι οπαδοί της, είναι η πόλη, είναι η ευρύτερη περιοχή.

Αυτή η σύνδεση δεν μπορεί να αποτυπωθεί καλύτερα από τη φιλοσοφία της Αθλέτικ στο θέμα των μεταγραφών. Οι παίκτες που επιλέγει ο σύλλογος έχουν σχέση με την περιοχή, έχουν μεγαλώσει εκεί, έχουν γαλουχηθεί με τις ιδέες και τα πιστεύω του συλλόγου και των Βάσκων. Στο προπονητικό κέντρο Λεζάμα (το οποίο η Μπιλμπάο είχε οργανώσει πολύ πριν από τις περισσότερες ομάδες και στο οποίο διοχετεύονται αρκετά από τα λεφτά που εισπράττει ο σύλλογος από πωλήσεις), οι μικρές ομάδες των ακαδημιών προπονούνται δίπλα ακριβώς από την πρώτη ομάδα. Οι πιτσιρικάδες συναντάνε καθημερινά τα αστέρια της Αθλέτικ, αλληλεπιδρούν μαζί τους και αναπτύσσονται ποδοσφαιρικά σ’ένα χώρο από τον οποίο, γνωρίζουν καλά, πως έχουν περάσει οι περισσότεροι αστέρες που θαυμάζουν στο Σαν Μαμές.

Ένα από τα γήπεδα στη Λεζάμα, εκεί που μεταφέρθηκε και η αψίδα από το παλιό Σαν Μαμές

Σε αντίθεση με τις άλλες ομάδες που ποντάρουν στις ακαδημίες τους για να βγάλουν ένα-δυο ταλέντα κάθε τόσο, η Αθλέτικ στηρίζει ουσιαστικά την επιβίωση της στην επιτυχία της Λεζάμα, γι’αυτό και ο νέος πρόεδρος έχει δηλώσει εξ αρχής πως ένας από τους στόχους του είναι να βελτιωθούν κι άλλο οι εγκαταστάσεις και η λειτουργία των ακαδημιών. Ο Ελιζέγκι έχει ταχθεί επίσης υπέρ κάποιων μικρο-αλλαγών στη μεταγραφική πολιτική (είναι υπέρ της απόκτησης παικτών που έχουν βάσκικες ρίζες, ακόμα κι αν δεν έχουν μεγαλώσει στη Χώρα των Βάσκων, όπως για παράδειγμα ο Μάρκο Ασένσιο) αλλά ακόμα και γι’αυτές δηλώνει ξεκάθαρα ότι θα πρέπει να πάρει την έγκριση των οπαδών-μελών.

Όσο για γενικότερη αλλαγή της φιλοσοφίας και άνοιγμα της Αθλέτικ προς ξένους παίκτες που πιθανόν να της επιτρέψει να πρωταγωνιστήσει ξανά; Δεν υπάρχει καμία τέτοια περίπτωση. “Μιλάω τόσο καιρό με μέλη του συλλόγου και ακόμα δεν έχω πετύχει ούτε έναν που να θέλει να αλλάξει η φιλοσοφία μας” δήλωσε λίγες μέρες μετά την ανάληψη της προεδρίας ο Ελιζέγκι. “Η φιλοσοφία μας θα παραμείνει ανέγγιχτη, επειδή από αυτήν πηγάζει η δύναμη μας. Είναι μέρος της περηφάνιας μας και ένα από τα χαρακτηριστικά αυτού του συλλόγου”. Όπως τόνισε και ο νέος αθλητικός διευθυντής, Ράφα Αλκόρτα: “Κανένας δεν αγγίζει την φιλοσοφία μας. Είναι αυτή που είναι εδώ και 100 χρόνια και θα παραμείνει ίδια και τα επόμενα 100”.

Σήμερα το βράδυ στο Βίγκο, η ομάδα του Γκάιθκα Γκαριτάνο δίνει απέναντι στη Θέλτα τον πρώτο από τους πολλούς ‘τελικούς’ που ακολουθούν από τώρα μέχρι το τέλος της σεζόν. Όλοι στο Μπιλμπάο ελπίζουν πως το κλίμα θα αλλάξει σύντομα και τα ‘Λιοντάρια’ θα ξεφύγουν από τις τελευταίες θέσεις πριν από την άνοιξη. Ακόμα κι αν όλα πάνε στραβά όμως και για πρώτη φορά συμβεί αυτό που όλοι απεύχονται, το σίγουρο είναι ότι η φιλοσοφία του σωματείου δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε στη β’ κατηγορία. Γιατί τότε η ομάδα μπορεί να φοράει ακόμα ερυθρόλευκα, να έχει το ίδιο γήπεδο, ακόμα και το ίδιο όνομα αλλά, γι’αυτούς, δεν θα είναι πλέον η Αθλέτικ Μπιλμπάο.