Η περιοχή της Καμπανίας στη Νότια Ιταλία είναι ένας πολύ κλασικός τουριστικός προορισμός. Ο Βεζούβιος, η Πομπηία και φυσικά η ακτή Αμάλφι και το κοσμικό Κάπρι, αλλά και η μεγαλούπολη της περιοχής, η Νάπολη, έχουν πολλές φυσικές ομορφιές, ιστορικά μνημεία και καλό φαγητό. Κάπου εκεί κοντά βρίσκεται και το λιμάνι του Σαλέρνο, το οποίο δεν συγκρίνεται με τα άλλα μέρη, κυρίως αποτελεί ενδιάμεσο προορισμό για όσους θέλουν να πάρουν το φέρι και να επισκεφτούν τις πιο in περιοχές. Με περίπου 130.000 κατοίκους, το Σαλέρνο δεν θα μπορούσε να μην έχει τη δική του ποδοσφαιρική ομάδα. Μια ομάδα που έχει περάσει από πολλές φάσεις στην ιστορία της, με αλλαγές από χρώματα μέχρι και ονόματα, με τραγωδίες και υποβιβασμούς. Η Σαλερνιτάνα δεν αποτελεί κάποιο μεγαθήριο, αλλά ο κόσμος της πόλης την αγαπάει και τη στηρίζει.
Το στάδιο Αρέκι έχει ένα αρκετά φανατισμένο κοινό (όταν ο κόσμος συσπειρώνεται και μαζεύεται γύρω από την ομάδα). Οι χαρές που παίρνει βέβαια είναι λίγες. Η Σαλερνιτάνα ιδρύθηκε το 1919 ως Ουνιόνα Σπορτίβα Σαλερνιτάνα με γαλανόλευκες φανέλες και μόλις τρία χρόνια αργότερα έγινε… Σαλερνιτανάουνταξ (ή κάπως έτσι) από τη συγχώνευση με την Άουνταξ Σπορτ Κλαμπ, με το μαύρο της Άουνταξ να προστίθεται. Αργότερα, επιστρέφει στο αρχικό της όνομα. Η δεκαετία του 1920 είναι η καλύτερή της μάλλον και από εκεί και πέρα παλεύει στις μεσαίες κατηγορίες. Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλάζει χρώματα και γίνεται κι αυτή μια “γκρανάτα”, όχι τόσο δημοφιλής όσο η Τορίνο όμως.
Οι ομορφιές της Καμπανίας (Πούντα ντελ Τελεγκράφο)
Η Σαλερνιτάνα έχει ρόλο στην ιστορία της τακτικής του ποδοσφαίρου τη δεκαετία του 1940, όταν ανεβαίνει ξανά στην Α’ εθνική. Ο κόουτς Τζουζέπε “Τζίπο” Βιάνι εφαρμόζει το πρωτοποριακό σύστημα “βιανέμα”, εμπνευσμένο από τον Καρλ Ράπαν και τους Ελβετούς. Σε μια εποχή που οι περισσότεροι έπαιζαν το κλασικό τότε σύστημα WM, ο Βιάνι φέρνει πίσω έναν παίκτη, τον κάνει αυτό που θα γινόταν λίμπερο και μετατρέπει το σύστημα σε κάτι σαν 1-3-3-3. Η Σαλερνιτάνα περιμένει πίσω από την μπάλα, αμύνεται και ψάχνει τις αντεπιθέσεις. Όπως είπαμε αυτό την έφερε στη μεγάλη κατηγορία το 1947-48, αλλά δεν την κράτησε εκεί. Πολλοί λένε πάντως, ότι η Ρόμα που σώθηκε, είχε τρομερή εύνοια από τη διαιτησία. Όπως και να ‘χει, η βιανέμα επηρέασε τον τρόπο παιχνιδιού πολλών αδύναμων ομάδων και έφτασε μέχρι και στον Ελένιο Ερέρα που το απογείωσε με το κατενάτσιο.
Μην περιμένετε μεγάλες στιγμές δόξας από την ομάδα της Καμπανίας με το υπέροχο σήμα του ιππόκαμπου. Αλλά πέρα από τη “βιανέμα”, η Σαλερνιτάνα συνδυάζεται με διάφορες (άσχημες) πρωτιές στο ιταλικό ποδόσφαιρο. To 1950, στη Serie B, ένα γκολ της απέναντι στην Τζένοα δεν μετράει και έχουμε την πρώτη είσοδο οπαδών στον αγωνιστικό χώρο στην ιστορία της χώρας. Το 1963, ακόμα μια θλιβερή πρωτιά. Σε κρίσιμο ματς ανόδου κόντρα στην Ποτέντζα ξεσπούν επεισόδια (θα δούμε και στη συνέχεια το πόσο φανατικό είναι το κοινό του Σαλέρνο). Η αστυνομία προσπαθεί να επιβάλλει την τάξη και να απομακρύνει τους εισβολείς. Ένας αστυνομικός πυροβολεί στον αέρα, αλλά μια σφαίρα βρίσκει στις κερκίδες τον 48χρονο Τζουζέπε Πλαϊτάνο. Ο οπαδός της Σαλερνιτάνα γίνεται ο πρώτος νεκρός στα ιταλικά γήπεδα.
Θα πρέπει να φτάσουμε στη δεκαετία του 1990 για να δούμε ξανά τη Σαλερνιτάνα να φτάνει στη Serie A. Ο Ντέλιο Ρόσι αναλαμβάνει την ομάδα και έχοντας μια αρκετά καλή φουρνιά παικτών καταφέρνει να την ανεβάσει από τη Serie C σταδιακά. Η ομάδα του Νότου φτάνει στην Α’ εθνική σχεδόν 50 χρόνια μετά την τελευταία φορά της. Ο κόσμος είναι εκστασιασμένος. Η Σαλερνιτάνα έχει 28.000 διαρκείας και η έδρα της είναι πολύ σκληρή για τους αντιπάλους. Η ομάδα του Σαλέρνο έχει στο ρόστερ της τον Μάρκο ντι Βάιο (που την περασμένη χρονιά βγήκε πρώτος σκόρερ στη Serie B), έχει τον Τζενάρο Γκατούζο που επιστρέφει από τους Ρέιντζερς, τον Ντι Μικέλε και ορισμένους άλλους καλούς παίκτες της εποχής. Προσπαθεί να αποκτήσει και λίγο δόξα, καθώς στην διοικητική ομάδα μπαίνει ο Πιέτρο Μενέα, ο ιστορικός ιταλός δρομέας και Ολυμπιονίκης, ο άνθρωπος που είχε το παγκόσμιο ρεκόρ στα 200 μέτρα για 17 χρόνια, μέχρι να το καταρρίψει ο Μάικλ Τζόνσον. Το πρόγραμμα όμως είναι πολύ άσχημο. Ξεκινάει με μαζεμένα εκτός έδρας ματς σε δύσκολες έδρες (Ρόμα, Πάρμα, Φιορεντίνα) και οι ήττες επηρεάζουν ψυχολογικά.
Ρετρό Καμπιονάτο με Γουεά-Μπίρχοφ και τη Σαλερνιτάνα να το παλεύει
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Σαλερνιτάνα δεν είναι έτοιμη για αυτό το επίπεδο. Η ομάδα αλλάζει συνέχεια χώρο για προπόνηση, καθώς το δικό της δεν προχωράει. Αλλάζει σαν νομάδας. Το ένα κέντρο είναι πολύ μικρό, το άλλο έχει άθλιο έδαφος και προκαλεί τραυματισμούς και το μόνο αξιόλογο βρίσκεται 90 χιλιόμετρα μακριά, απαγορευτική απόσταση. Κρύο, παίκτες που τουρτουρίζουν και ένας φροντιστής που γυρίζει με μια… νταμιτζάνα με ζεστό ενεργειακό ποτό, σαν σκύλος του Αγίου Βερνάρδου. Οι παίκτες μαθαίνουν τελευταία στιγμή σχεδόν το μέρος που θα προπονηθούν εκείνη τη μέρα. Όπως είναι λογικό, γκρινιάζουν, η ψυχολογία είναι στο ναδίρ και η ομάδα δεν μπορεί να ξεκολλήσει από τις θέσεις υποβιβασμού. Αλλά τα χειρότερα έρχονται. Ο κόσμος δεν δείχνει κατανόηση, εξοργίζεται με την κακή πορεία και κυνηγάει τους παίκτες στην προπόνηση (όταν πετυχαίνει το μέρος στο οποίο βρίσκονται)
Τον Ιανουάριο του 1999, ο ιδιοκτήτης της ομάδας Ανιέλο Αλιμπέρτι, ο άνθρωπος που έφερε την ομάδα από την αφάνεια στην Α’ εθνική, αποφασίζει να αντικαταστήσει τον Ντέλιο Ρόσι. Φέρνει τον Φραντσέσκο Όντο και ετοιμάζεται να τον παρουσιάσει. Οι παλαβοί οπαδοί της Σαλερνιτάνα διαφωνούν. Περίπου 100 μπουκάρουν στη συνέντευξη τύπου, τα κάνουν ρημαδιό, βάζουν τον Αλιμπέρτι σε μια γωνία και τον χτυπούν. Ο Αλιμπέρτι φυγαδεύεται στα αποδυτήρια για να γλιτώσει. Ο Όντο δηλώνει ότι δεν μπορεί να αναλάβει έτσι και παραιτείται πριν αναλάβει επίσημα, ενώ ο Αλιμπέρτι κατηγορεί τους οπαδούς που αντιδρούσαν αρνητικά όταν είχε έρθει ο Ρόσι και τώρα δεν θέλουν να φύγει. Ο πρόεδρος διατηρεί τον Ντέλιο Ρόσι, αλλά δεν αλλάζουν πολλά. Δυο μήνες αργότερα, ο Αλιμπέρτι, που δεν μιλιέται με τον Ντέλιο Ρόσι,τον απολύει εκ νέου. Αυτή τη φορά οριστικά. Ο Όντο αναλαμβάνει τελικά μια ομάδα που ναι μεν έχει καλούς παίκτες, αλλά δουλεύει υπό άσχημες συνθήκες και με τους οπαδούς σε έξαλλη κατάσταση. Οι παίκτες φοβούνται, πολλές φορές βρίσκονται υπό αστυνομική προστασία, ενώ λέγεται ότι κάποιοι κάνουν τους τραυματίες για να γλιτώσουν το κράξιμο σε πιθανές ήττες.
Η ομάδα με τον Όντο δείχνει πάντως κάποια ανάκαμψη. Κερδίζει με 4-0 την Μπολόνια, κερδίζει και τη Γιουβέντους και βγαίνει από τη ζώνη του υποβιβασμού προσωρινά. Όλα κρίνονται στο τέλος. 23 Μαΐου, η Περούτζια αντιμετωπίζει την πρωταθλήτρια και αδιάφορη Μίλαν και η Σαλερνιτάνα την αδιάφορη Πιατσέντζα. Η Μίλαν βγάζει την υποχρέωση και κερδίζει την Περούτζια. Η Γκρανάτα θέλει τη νίκη για να σωθεί, αλλά δεν παίζει καλά. Βρίσκεται πίσω στο σκορ, ισοφαρίζει αλλά το παιχνίδι τελειώνει με 1-1. Οι παίκτες αντιδρούν κατά αντιπάλων και διαιτητή, προσπαθούν να μπουκάρουν στο δωματιάκι του. Τίποτα δεν θα αλλάξει. Η Σαλερνιτάνα ανέβηκε μετά από 50 χρόνια για να πέσει αμέσως.
Οι οπαδοί της Σαλερνιτάνα εκτός από τα επεισόδια είναι καλοί και στην ατμόσφαιρα
Πέρα όμως από την αγωνιστική τραγωδία, ο σύλλογος ζει και μια εξωαγωνιστική. Οι περίπου 1.500 τιφόζι της Σαλερνιτάνα ετοιμάζονται για το βασανιστικό ταξίδι επιστροφής των περίπου 750 χιλιομέτρων. Αρκετοί από αυτούς επιστρέφουν μαζί με ένα τρένο ειδικά γι’ αυτούς. Όπως έχετε καταλάβει, δεν μιλάμε και για τα καλύτερα παιδιά. Ούτε για τα πιο ψύχραιμα. Προξενούν καταστροφές σε αρκετά από τα 16 βαγόνια. Όταν μαθαίνουν ότι η αστυνομία τους περιμένει στον σταθμό για να μαζέψει τους ταραξίες, κάποιος βάζει φωτιά και η φωτιά εξαπλώνεται. Το τρένο σταματά μέσα σε ένα τούνελ και η πυροσβεστική δυσκολεύεται πολύ να επέμβει. Αρκετοί οπαδοί βγαίνουν από τα παράθυρα, αλλά δεν τα καταφέρνουν όλοι. Τέσσερις άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους. Δυο είναι μόλις 15 ετών. Ο πολίστας Σιμόνε Βιτάλε που παίζει στην Α2 της χώρας, σώζει πολλούς ανθρώπους με αυτοθυσία και τελικά χάνει τη δική του ζωή. Το αποτέλεσμα οικτρό. Το ποδόσφαιρο στο Σαλέρνο δέχεται ένα μεγάλο χτύπημα. Πολύς κόσμος συνδυάζει τον υποβιβασμό με το τραγικό αυτό γεγονός και κόβει τις σχέσεις του με το ποδόσφαιρο. Κάποιοι οπαδοί καταδικάζονται αργότερα σε φυλάκιση.
Οι ultras του συλλόγου άλλωστε δεν έχουν κοινή λογική. Τον Νοέμβριο του 1998 η τιμωρημένη στην Ευρώπη Φιορεντίνα παίζει στην έδρα της Σαλερνιτάνα το ευρωπαϊκό της παιχνίδι με την ελβετική Γκρασχόπερ για το ΟΥΕΦΑ. Η ομάδα του Ρουί Κόστα, του Εντμούντο, του Μπατιστούτα και του Λουίς Ολιβέιρα είναι από τα φαβορί για τον τίτλο. Η Φιορεντίνα που έχει επικρατήσει και στο 1o ματς με 2-0, κερδίζει ήδη 2-1 και στο Σαλέρνο και είναι αγκαλιά με την πρόκριση. Λογαριάζει όμως χωρίς τους ντόπιους οπαδούς. Κάποιος πετάει ένα βεγγαλικό που βρίσκει τον 4ο διαιτητή. Το παιχνίδι διακόπτεται αμέσως και η Φιορεντίνα αποβάλλεται από το ΟΥΕΦΑ. Οι Βιόλα υποστηρίζουν ότι δεν έχουν καμία ευθύνη και ότι πίσω από το γεγονός βρίσκονται οι οργανωμένοι της Σαλερνιτάνα που θέλουν να εκδικηθούν την ήττα της ομάδας τους πριν λίγο καιρό. Η ΟΥΕΦΑ δεν συγκινείται.
Μετά τον υποβιβασμό της το 1999, η Σαλερνιτάνα παίρνει τον κατήφορο. Ο ιδιοκτήτης Αλιμπέρτι αποχωρεί αργότερα και η ομάδα φαλιρίζει. Ως συνήθως, αλλάζει όνομα και γίνεται Salernitana Calcio 1919. Το 2011 ο σύλλογος αποβάλλεται από το ιταλικό ποδόσφαιρο εξαιτίας των προβλημάτων του. Μια νέα ομάδα ιδρύεται χάρη στον δήμαρχο του Σαλέρνο και τον Κλαούντιο Λοτίτο, ιδιοκτήτη της Λάτσιο, και τον γαμπρό του Μάρκο Μετζαρόμα. Η Salerno Calcio ξεκινά από την 5η κατηγορία της Ιταλίας το 2011. Σε έναν χρόνο γίνεται Σαλερνιτάνα 1919 και ανεβαίνει τις κατηγορίες. Φτάνει φέτος στη Serie B και χωρίς να το περιμένει κανείς, κάνει εξαιρετική πορεία, κερδίζει μερικά πολύ σημαντικά ματς και τερματίζει 2η, κερδίζοντας την άνοδό της. Για πρώτη φορά από το 1999 (και 3η συνολικά), το Σαλέρνο επιστρέφει στην Serie Α και ένα τοπικό ντέρμπι μεταξύ Νάπολι και Σαλερνιτάνα θα δώσει άλλο χρώμα. Άλλωστε, η τελευταία φορά που βρέθηκαν οι ομάδες στην ίδια κατηγορία ήταν το 1948. Βλέπετε, το 1999, η Νάπολι αντιμετώπιζε τα δικά της προβλήματα και ήταν η περίοδος που είχε “διαλυθεί” και επέστρεψε στις χαμηλές κατηγορίες. Κάπως έτσι οι φανατικοί της Σαλερνιτάνα θυμούνται το “Noi non siamo napoletani“, το σύνθημα που ακούγεται σε αρκετά γήπεδα της Ιταλίας, αλλά το λένε και οι γείτονες για να τονίσουν ότι το Σαλέρνο δεν είναι Νάπολι.
«Όποιος δεν χοροπηδάει, είναι Ναπολιτάνος» (από τα έξαλλα πανηγύρια μετά την άνοδο της ομάδας)
Δεν πρέπει να βιαζόμαστε όμως για το τοπικό ντέρμπι της Καμπανίας. Η Ιταλία έχει σαφείς κανονισμούς για την πολυϊδιοκτησία. Ο Κλαούντιο Λοτίτο δεν μπορεί να έχει και τη Λάτσιο και τη Σαλερνιτάνα στην ίδια κατηγορία. Πρέπει μέσα σε 30 ημέρες να βρει μια λύση και να πουλήσει την ομάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με τους κανονισμούς, δεν μπορεί να την αφήσει ούτε στον γαμπρό του, καθώς οι συγγενικές σχέσεις αποκλείονται. Το αν θα γίνει κάποια ιταλική πατέντα θα το δούμε. Επίσημα πάντως, ο Λοτίτο θέλει 40 με 50 εκατομμύρια €, όσα υποστηρίζει ότι έβαλε την τελευταία 10ετία στον σύλλογο. Κι ο κόσμος στο Σαλέρνο μετά τη μεγάλη χαρά της αγωνιστικής ανόδου, θα πρέπει να ζήσει έναν μήνα αγωνίας για να δει αν θα μπορεί να επιστρέψει στη Serie A.