Ουρουγουάη-Αργεντινή: To ντέρμπι της κλωτσιάς

21 Αυγούστου 2017. “Στις 30 του μήνα θα συναντηθώ με τον πρόεδρο της Αργεντινής και ένα από τα βασικά θέματα της συζήτησης μας θα είναι η κοινή υποψηφιότητα για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2030”. Με αυτή τη λιτή δήλωση ο πρόεδρος της Ουρουγουάης, Ταμπαρέ Βάσκες, επισημοποίησε ουσιαστικά μια ιδέα που ακουγόταν από πολλούς εδώ και μερικά χρόνια και η οποία είναι εδώ και μήνες αντικείμενο μελέτης των υπευθύνων των ομοσπονδιών των δυο χωρών. “Το 2030 συμπληρώνονται 100 χρόνια από το πρώτο Μουντιάλ που έγινε στην Ουρουγουάη και η CONMEBOL θέλει η διοργάνωση να γίνει στη Νότια Αμερική” δήλωσε την ίδια μέρα ο πρόεδρος της CONMEBOL Αλεχάντρο Ντομίνγκες, στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα και πλέον απομένει μόνο η επίσημη ανακοίνωση και οι κλασικές φωτογραφίες με τα πλατιά χαμόγελα των προέδρων, ώστε Αργεντινή και Ουρουγουάη να είναι υποψήφιες για να φιλοξενήσουν το Μουντιάλ, 100 χρόνια μετά από το πρώτο τουρνουά.

30 Ιουλίου 1930. Πρωί. Είναι η τελευταία μέρα του πρώτου Παγκοσμίου Κυπέλλου, η μέρα του μεγάλου τελικού. Η διοργανώτρια Ουρουγουάη υποδέχεται τη γειτόνισσα Αργεντινή, σε ένα ακόμα ‘κλάσικο του Ριο ντε λα Πλάτα’. Οι συνθήκες όμως είναι λιγάκι διαφορετικές από τις σημερινές: Ο Ταμπαρέ Βάσκες δεν έχει γεννηθεί καν και κανένας δεν περιμένει τον άλλον με χαμόγελο και ανοιχτές αγκάλες. Οι δυο χώρες όχι απλά δεν μοιάζουν ικανές να συνεργαστούν για οτιδήποτε ποδοσφαιρικό αλλά βρίσκονται ένα κλικ πριν χυθεί αίμα.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 20′ πολλές από τις συναντήσεις τους έχουν εξελιχθεί σε κανονικές μάχες, με πολύ σοβαρούς τραυματισμούς παικτών, επεισόδια στις κερκίδες, διακοπές αγώνων και αμέτρητες προσβολές σε κάθε επίπεδο (από τους παίκτες μέχρι τον Τύπο). Στα μεταξύ τους ματς δεν κρίνεται μόνο ο νικητής του αγώνα αλλά (στο μυαλό τους) και ο άτυπος τίτλος της καλύτερης ομάδας στον κόσμο, αφού οι δυο τους κυριαρχούν στις περισσότερες διοργανώσεις που λαμβάνουν μέρος. Το γεγονός ότι στον τελικό του πρώτου, πειραματικού ουσιαστικά, Μουντιάλ έχουν προκριθεί πάλι οι δυο τους, απλά το επιβεβαιώνει.

Η κατάσταση στο Μοντεβίδεο τη μέρα του αγώνα δεν θυμίζει σε τίποτα γιορτή του ποδοσφαίρου. Εκτός από τους δεκάδες χιλιάδες Ουρουγουανούς που ψάχνουν τρόπο να μπούνε στο γήπεδο, υπάρχουν και τουλάχιστον 15 χιλιάδες Αργεντινοί που έχουν ταξιδέψει αποκλειστικά και μόνο για τον τελικό. Μια πρώτη ένταση δημιουργείται όταν οι αστυνομικοί κάνουν ελέγχους στους ταξιδιώτες και ανακαλύπτουν μαχαίρια και αρκετά ακόμα επικίνδυνα αντικείμενα. Οι εφημερίδες και των δυο χωρών ρίχνουν καθημερινά λάδι στη φωτιά με τίτλους “Νίκη ή θάνατος” και “Δεν μπορούμε να χάσουμε. Είμαστε Ουρουγουανοί και είναι Αργεντίνοι”.

Το νεόκτιστο Σεντενάριο γεμίζει ασφυκτικά αρκετές ώρες πριν τη σέντρα αλλά ενώ στις κερκίδες όλοι είναι έτοιμοι από νωρίς, στα αποδυτήρια οι υπεύθυνοι τρέχουν και δεν φτάνουν. Ο Βέλγος Ζαν Λανζενό, που έχει αποφασιστεί να σφυρίξει το παιχνίδι, έχει καταλάβει ότι η κατάσταση είναι τόσο τεταμένη που μπορεί να βγει εκτός ελέγχου ανά πάσα στιγμή και γι’αυτό αρνείται πεισματικά να ξεκινήσει το ματς αν δεν λάβει τις απαραίτητες εγγυήσεις.

Οι απαιτήσεις του είναι απλές και ενδεικτικές της πολεμικής ατμόσφαιρας που επικρατεί: (1) Ασφάλεια ζωής από τη ΦΙΦΑ και (2) έτοιμο σχέδιο διαφυγής προς το λιμάνι και άμεση επιβίβαση στο πλοίο που θα τον γυρίσει στην Ευρώπη. Οι άνθρωποι της ΦΙΦΑ του δίνουν το τελικό ΟΚ δυο μόλις ώρες πριν την προγραμματισμένη σέντρα και ο 39χρονος διαιτητής, έχοντας καλύψει τα νώτα του, βγαίνει τελικά για να παίξει το σημαντικότερο ματς της ζωής του.

Ναι, κι όμως. Ο Βέλγος διαιτητής είναι ο τύπος με τη γραβάτα.

Οι δυο ομάδες όμως είναι αποφασισμένες να μην αφήσουν τίποτα στην τύχη και ο Βέλγος βρίσκεται από νωρίς σε ρόλο διαπραγματευτή, προσπαθώντας να βρει μια λύση για τη μπάλα του αγώνα. Οι Αργεντινοί αρνούνται να παίξουν με τη μπάλα των γηπεδούχων και οι Ουρουγουανοί δεν θέλουν ούτε καν να ακούνε ότι το ματς θα γίνει με μπάλα που κουβάλησαν μαζί τους οι φιλοξενούμενοι. Για να μη μείνει κανένας παραπονεμένος, ο Λανζενό προτείνει να παίξουν με διαφορετική μπάλα το κάθε ημίχρονο κι έτσι μετά από κλήρωση το ματς ξεκινάει με τη μπάλα των φιλοξενούμενων.

Οι Αργεντινοί πηγαίνουν στα αποδυτήρια προηγούμενοι με 1-2 αλλά καταρρέουν ψυχολογικά και σωματικά στην επανάληψη και έτσι οι Ουρουγουανοί – παίζοντας και με τη μπάλα τους – γυρνάνε το ματς (4-2) και στέφονται πρωταθλητές κόσμου. Όλη η χώρα βγαίνει στους δρόμους, το αλκοόλ ρέει άφθονο, κηρύσσεται τριήμερη εθνική αργία, το γλέντι είναι ασταμάτητο. Κάπου εδώ τελειώνει η διήγηση των Ουρουγουανών.

“Το πιο παλιό ντέρμπι του κόσμου”

Η οπτική της άλλης πλευράς όμως διαφέρει. Οι καταγγελίες των Αργεντινών είναι αρκετές. Ένας από τους καλύτερους παίκτες της ομάδας στη διοργάνωση, ο Λούις Μόντι, ήταν ουσιαστικά άφαντος στον τελικό γιατί όλες τις προηγούμενες μέρες και ο ίδιος και η οικογένεια του δεχόταν απειλές για τη ζωή τους. Η αποστολή της εθνικής έμεινε ξύπνια όλο το βράδυ καθώς εκατοντάδες ντόπιοι, αφού πρώτα πέρασαν μια βόλτα από την προπόνηση όπου έβριζαν και απειλούσαν τους παίκτες, στη συνέχεια ξενύχτησαν έξω από το ξενοδοχείο, κάνοντας θόρυβο με όποιο τρόπο μπορούσαν. “Μάλλον είναι καλύτερα που χάσαμε, γιατί αλλιώς δύσκολα θα φεύγαμε ζωντανοί από εδώ” ήταν μια από τις ατάκες που χρησιμοποίησε μετά το τέλος του αγώνα ο αριστερός μπακ, Φερνάντο Πατερμόστερ.

Η τελευταία πράξη του ‘πολέμου’ γράφτηκε το ίδιο βράδυ, όταν μια ομάδα εξαγριωμένων Αργεντινών επιτέθηκε με πέτρες στην πρεσβεία της Ουρουγουάης στο Μπουένος Άιρες. Εξαιτίας του τελικού οι σχέσεις των δυο χωρών ‘πάγωσαν’ για λίγο καιρό ενώ οι ομοσπονδίες έκοψαν κάθε επικοινωνία μεταξύ τους. Χρειάστηκε να περάσουν δυο χρόνια για να βρεθεί τρόπος να παίξουν ξανά αντίπαλοι (αυτοί που έως τότε έπαιζαν μέχρι και 4 φορές το χρόνο μεταξύ τους!).

31 Αυγούστου 2017. Μπορεί το Μουντιάλ του 1930 να είναι πολύ πίσω μας και το Μουντιάλ του 2030 απλά να αχνοφαίνεται στο βάθος μπροστά μας αλλά το Μουντιάλ της Ρωσίας βρίσκεται μόνο δέκα μήνες μακριά. Την ώρα λοιπόν που στην Ουρουγουάη οι πρόεδροι των δυο χωρών θα χαμογελάνε μπροστά στις κάμερες και θα δίνουν τα χέρια υπηρετώντας ένα κοινό σκοπό, στο Σεντενάριο οι δυο εθνικές θα ετοιμάζονται για τον πρώτο από τους τέσσερις ‘τελικούς’ που θα καθορίσουν ποιες ομάδες θα ταξιδέψουν το καλοκαίρι στη Ρωσία.

Στο ίδιο γήπεδο που η ‘Σελέστε’ πανηγύρισε εκείνο το πρώτο Μουντιάλ το 1930, η παρέα του Λούις Σουάρες (που αν και δεν είχε συμπεριληφθεί αρχικά στην αποστολή λόγω τραυματισμού, εδώ και μέρες κάνει τα πάντα για να προλάβει το παιχνίδι) θα υποδεχτεί την παρέα του Λιονέλ Μέσσι, ξέροντας ότι τα περιθώρια έχουν στενέψει επικίνδυνα πλέον. Και παρ’όλο που, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, οι δυο αστέρες της Μπαρτσελόνα θα μπούνε στο γήπεδο φορώντας δυο φανέλες που μαζί θα σχηματίζουν τον αριθμό ‘2030’, όλοι ξέρουμε πως με το πρώτο σφύριγμα του διαιτητή τα χαμόγελα, οι αβρότητες και το κλίμα φιλίας και συνεργασίας θα κάτσουν για λίγο στην άκρη γιατί αν υπάρχει μια εικόνα που χαρακτηρίζει την πραγματική σχέση της Ουρουγουάης με την Αργεντινή, αυτή είναι ένας παθιασμένος αμυντικός που οριζοντιώνεται για να κάνει τάκλιν στα πόδια ενός ταλαντούχου αλλά εξίσου πωρωμένου μεσοεπιθετικού.