Δεν πέρασαν και πολλές μέρες από την 20η Αυγούστου. Το τελικό σφύριγμα στο άδειο Στάδιο Αλμπέρτο Πίκο της Σπέτσια, έβρισκε νικήτρια τη φιλοξενούμενη Φροζινόνε επί της τοπικής ομάδας με 0-1. Ήταν η πιο γλυκιά ήττα στην ιστορία του ποδοσφαίρου γι’ αυτή τη μικρή πόλη 90.000 κατοίκων στην επαρχία της Λιγουρίας. Παρά τις εκκλήσεις του δύσμοιρου δημάρχου της Σπέτσια, ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους της πόλης από νωρίς. Ακολούθησε τους παίκτες στο γήπεδο και έμεινε έξω από αυτό. Νέοι, γέροι και παιδιά έβαλαν την υγεία τους σε κίνδυνο για να είναι εκεί, για να μη χάσουν αυτή τη στιγμή. Οι “Αετοί” ανέβαιναν για πρώτη φορά στη Σέριε Α και μαζί έγραφαν ακόμα ένα ρεκόρ. Η πρώτη φορά στα χρονικά που η περιοχή της Λιγουρίας θα είχε τρεις ομάδας στην πρώτη κατηγορία. Οι μεγάλες Τζένοα και Σαμπντόρια και μαζί τους η άσημη Σπέτσια. Οι σκηνές ήταν άκρως πανηγυρικές:
Ο εφιάλτης κάθε λοιμωξιολόγου
Η Σπέτσια δεν είναι μεγάλο μέγεθος ως σύλλογος. Άλλωστε κι η πόλη της δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη, αν και αποτελεί σημαντικό λιμάνι και έχει βάση του ιταλικού ναυτικού. Η ομάδα έχει περάσει από πολλές περιπέτειες και μεγαλύτερη από αυτή ήταν το μοναδικό της «πρωτάθλημα». Τα εισαγωγικά μπαίνουν γιατί η ιστορία είναι λίγο περίεργη, όπως θα δούμε. Βρισκόμαστε στο 1943. Οι Ιταλοί έχουν υποστεί ήττα στον πόλεμο και ενώ προσπαθούν να τα βρουν με τους Συμμάχους και να αποχωρήσουν από τον Άξονα, οι Γερμανοί απελευθερώνουν και επαναφέρουν τον Μουσολίνι στην εξουσία και ουσιαστικά παίρνουν τον έλεγχο της χώρας, καθώς οι Σύμμαχοι προχωράνε από τη Σικελία προς τα βόρεια. Το νέο ιταλικό κράτος που ιδρύεται δεν αναγνωρίζεται παρά μόνο από τη Γερμανία και την Ιαπωνία και είναι ουσιαστικά προτεκτοράτο των Γερμανών που προσπαθούν με νύχια και με δόντια να κρατήσουν την Ιταλία. Μέσα σε αυτή την κατάσταση, η ιταλική ολυμπιακή επιτροπή αποφασίζει να διοργανώσει ένα πρωτάθλημα χωρισμένο σε ομίλους με γεωγραφικά κριτήρια, ένα πρωτάθλημα που έλαβε χώρα στο βόρειο τμήμα της Ιταλίας, εκεί που υπήρχε ακόμα πλήρης έλεγχος.
Η Σπέτσια εκείνη την περίοδο υπολειτουργεί ως σύλλογος. Ο πρόεδρος Περιόλι έχει συλληφθεί και βρίσκεται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία, υπάρχει μόνο ένα μέλος της διοίκησης και δεν υπάρχουν πλέον αρκετοί παίκτες λόγω του πολέμου, καθώς είναι στρατιώτες. Η ομάδα προσεγγίζει και ενσωματώνει τους πυροσβέστες της περιοχής και μετονομάζεται σε 42ο Σώμα Πυροσβεστών της Σπέτσια. Προπονητής είναι ο Οτάβιο Μπαρμπιέρι και χάρη στη θητεία του δίπλα σε Άγγλο προπονητή από το πέρασμά του στην Τζένοα, δουλεύει σε “καινοτόμα” συστήματα και τακτικές.
Οι συνθήκες είναι τραγικές. Οι ποδοσφαιριστές ζουν υπό το φόβο της σύλληψης, των βομβαρδισμών. Δεν ξέρουν αν θα καταφέρουν να επιστρέψουν μετά από κάθε εκτός έδρας ματς. Μετακινούνται και μεταφέρουν κρυφά αλάτι για να το ανταλλάξουν με αλλαντικά από την Εμίλια, μια που ο σύλλογος δεν κατεβαίνει στον όμιλο της Λιγουρίας, αλλά σε αυτόν της Εμίλια-Ρομάνια. Τρέφονται με σιμιγδάλι, κρεμμύδια και φασόλια. Η Σπέτσια καταφέρνει να προκριθεί από τον πρώτο όμιλο. Αντιμετωπίζει την Μπολόνια, αλλά μετά από επεισόδια στο πρώτο ματς και διαμαρτυρίες για τη διαιτησία, η Μπολόνια δεν κατεβαίνει στη ρεβάνς που δεν θα γινόταν στην έδρα της Σπέτσια, μια που το γήπεδο είχε υποστεί σοβαρές ζημιές από βομβαρδισμούς. Ορισμένες ομάδες αποχωρούν λόγω των δύσκολων συνθηκών και η Σπέτσια φτάνει στα “τελικά” μαζί με Βενέτσια και Τορίνο. Έρχεται ισόπαλη με την πρώτη και ετοιμάζεται για το παιχνίδι με τη σπουδαία Τορίνο. Οι πυροσβέστες της Σπέτσια κατεβαίνουν με βρώμικες και τρύπιες φανέλες, με ένα σετ έπαιζαν όλη τη χρονιά. Παρότι έχουμε φτάσει στο κατακαλόκαιρο και η ζέστη είναι έντονη το μεσημέρι, οι παίκτες της παίζουν με μακρυμάνικες, σε στιλ ζιβάγκο. Την ίδια στιγμή, η Τορίνο φτάνει κουρασμένη εξαιτίας ενός φιλικού που αναγκάζεται να δώσει. Η ομάδα της Τορίνο όμως είναι εξαιρετική εκείνη την περίοδο και δεν ανησυχεί. Ο αστικός μύθος λέει ότι οι Τορινέζοι συμπεριφέρονται αλαζονικά και υπόσχονται πριν τον αγώνα να δείξουν έλεος στους αντιπάλους τους. Να τους κερδίσουν με λίγα γκολ.
Οι πυροσβέστες της Σπέτσια. “Κάτι σαν” πρωταθλητές Ιταλίας το 1943-44.
Οι πυροσβέστες παίζουν με μοναδική αυταπάρνηση, κερδίζουν τελικά με 2-1 την Τορίνο και περιμένουν το τελευταίο ματς για να δουν αν θα είναι πρωταθλητές. Σε μια περίεργη κίνηση όμως, η ιταλική Π.Ο. ανακοινώνει μετά το ματς ότι το σκουντέτο θα παραμείνει στην πρωταθλήτρια του 1943. Ποια ήταν αυτή; Μα φυσικά η Τορίνο. Ο τίτλος του 1944 δεν είναι “σκουντέτο”, είναι ένα κύπελλο λέει. Η Ομοσπονδία δεν έχει πρακτικά άδικο στην απόφασή της. Το πρωτάθλημα δεν είχε καμία σχέση με διοργανώσεις του παρελθόντος, ομάδες έλειπαν, άλλες σταματούσαν να παίζουν και φυσικά η αδυναμία των συλλόγων του Νότου να συμμετέχουν στη διοργάνωση δεν την έκανε ένα εθνικό πρωτάθλημα. Έγινε από το τότε καθεστώς γιατί έπρεπε να γίνει. Αλλά το timing της απόφασης, έκανε πολλούς να πιστεύουν ότι αν η Τορίνο είχε επικρατήσει, το πρωτάθλημα θα μετρούσε κανονικά. Ότι ήταν δάκτυλος της Τόρο η αλλαγή αυτή. Η Τορίνο στο τελευταίο της ματς διέλυσε τη Βενέτσια και οι ποδοσφαιριστές της Σπέτσια έμαθαν ότι ήταν «πρωταθλητές». Φυσικά, ούτε λόγος για πανηγύρια. Οι εικόνες του 2020 δεν μπορούσαν να γίνουν στη διαλυμένη Ιταλία του 1944. Ο πληθωρισμός έχει φτάσει στο 300% στη μικρή πόλη, η μαύρη αγορά οργίαζε και υπήρχε απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 9.30 το βράδυ.
Η πόλη της Σπέτσια σήμερα
Ο τίτλος δεν αναγνωρίστηκε τελικά από τις ποδοσφαιρικές αρχές. Χρειάστηκε να περάσουν πολλές δεκαετίες και μετά από την επιμονή της Σπέτσια, αλλά και δημοσιογράφων-ερευνητών, η Π.Ο. της Ιταλίας αναγνώρισε εκείνο τον θεσμό (όχι βέβαια ως πρωτάθλημα) και έδωσε έναν τιμητικό τίτλο το 2002. Ο τελευταίος επιζών εκείνης της ομάδας πέθανε το 2006, αλλά ευτυχώς οι μαρτυρίες υπάρχουν στο βιβλίο “Lo Scudetto per sempre”. Η Σπέτσια δεν είναι επίσημα πρωταθλήτρια Ιταλίας, αλλά έχει αυτή την αναγνώριση του τίτλου και μάλιστα τη δυνατότητα να φέρει το σήμα στη φανέλα της το “τρικολόρε” έμβλημα με το κύπελλο. Έστω και αυτό είναι μια αναγνώριση, μια μεγάλη τιμή, και μέχρι και σήμερα, το έμβλημα του 1944 υπάρχει μεγάλο-μεγάλο πάνω στη φανέλα. Εκείνη η νίκη δεν ήταν μικρό επίτευγμα άλλωστε. Η Σπέτσια έγινε η μοναδική ομάδα εκείνα τα χρόνια που κατάφερε να ξεπεράσει την Τορίνο, που θα κατακτούσε όλα τα πρωταθλήματα από το 1942 μέχρι και το 1949. Με εξαίρεση φυσικά αυτό της “Άνω Ιταλίας” του 1944.
Αυτός ο τίτλος ήταν βέβαια και το τελευταίο κατόρθωμα του συλλόγου της Λιγουρίας. Από τότε δεν άγγιξε ξανά κάποια τέτοια επιτυχία. Το 2008 πτώχευσε και όπως συχνά γίνεται στην Ιταλία, επέστρεψε με νέο όνομα A.S.D. Spezia Calcio 2008. Την ομάδα έχει στον έλεγχό του ο επιχειρηματίας Γκαμπριέλε Βόλπι που δραστηριοποιείται στην Αφρική και ειδικά στη Νιγηρία (της οποίας έχει και υπηκοότητα). Ο Βόλπι που είναι μια σχετική αμφιλεγόμενη προσωπικότητα έχει στην ιδιοκτησία του και μια ομάδα πόλο, ενώ ήταν και ιδιοκτήτης της Ριέκα την περίοδο που είχε επιχειρηματικά συμφέροντα στην Κροατία (και καλές σχέσεις με τον εκεί δήμαρχο). Δεν δείχνει υπομονή στους προπονητές, μια που τους αλλάζει με ιδιαίτερη ευκολία. Η Σπέτσια ξεκίνησε από την 5η κατηγορία της Ιταλίας το 2008 και από το 2013 βρισκόταν στη Serie B. Έφτασε στα μπαράζ της ανόδου αρκετές φορές, αλλά ήταν φέτος που έκανε την υπέρβαση, με τον κόουτς Βιτσέντζο Ιταλιάνο στο τιμόνι της. Η Σπέτσια έφτασε μέχρι και στη 2η θέση την περσινή σεζόν, αλλά στη συνέχεια έκανε αρκετές ήττες και κατέλαβε την 3η θέση, θέση που οδηγούσε στα ημιτελικά των μπαράζ ανόδου.
Η πρώτη νίκη στην ιστορία της Σπέτσια στη Σέριε Α. Πρώτη εμφάνιση και του Ντανιέλε Βέρντε.
Όλα έμοιαζαν χαμένα, όταν στο πρώτο ματς στο στάδιο Μπεντεγκόντι βρέθηκε να χάνει 2-0 στο 10′ από την Κιέβο Βερόνα. Στη ρεβάνς της 11ης Αυγούστου, η ομάδα πήγε στο γήπεδο συνοδεία πολλών οπαδών με μηχανάκια και καπνογόνα. Η πόλη το πίστευε, η πόλη ζει για την ομάδα. Και τελικά δικαιώθηκε. Η Σπέτσια προηγήθηκε με 3-0 και παρά το γκολ που δέχτηκε στο 93′ πήρε την πρόκριση επί της Κιέβο γιατί είχε τερματίσει ψηλότερα στη βαθμολογία. Το ίδιο έγινε και στον “τελικό” με τη Φροζινόνε. Νίκη εκτός έδρας με 0-1, ήττα εντός με το ίδιο σκορ και άνοδος στη Serie A. Η Σπέτσια είναι από τα μεγάλα φαβορί για υποβιβασμό στη φετινή Σέριε Α. Η ενίσχυσή της δεν ήταν ιδιαίτερη, τις τελευταίες μέρες πήρε και τον Ντανιέλε Βέρντε από την ΑΕΚ, έχασε και κάποιους παίκτες, ενώ (ακόμα χειρότερα) αναγκάζεται να παίξει ξεσπιτωμένη. Αυτή τη φορά όχι λόγω βομβαρδισμών όπως το 1944, αλλά γιατί το στάδιό της δεν είναι κατάλληλο για αγώνες Α’ εθνικής και μέχρι να ολοκληρωθούν τα έργα (κάτι που οι άνθρωποι του συλλόγου αισιοδοξούν ότι θα γίνει πριν το ματς με τη Γιουβέντους στις αρχές Νοεμβρίου), αγωνίζεται στο στάδιο Ντίνο Μανούτσι της Τσεζένα. Η εντός έδρας συντριβή στην πρεμιέρα με 1-4 από τη Σασουόλο ήταν μια απότομη προσγείωση. Η Σπέτσια πάντως δείχνει ότι θα το παλέψει. Πήγε στο Φρίουλι και (έστω και με αρκετή τύχη) πήρε ένα σπουδαίο διπλό επί της Ουντινέζε με 0-2, γράφοντας ιστορία με την πρώτη νίκη του συλλόγου στη Serie A και ελπίζοντας ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες στη συνέχεια.