«Το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος, αλλά η αδιαφορία», είχε πει ο συγγραφές και πολιτικός ακτιβιστής Έλι Βίζελ. Και αυτό ίσως αποτελεί μια παρηγοριά για μια από τις δύο πρωταγωνίστριες της σημερινής μας ιστορίας. Βλέπετε, γενικά είναι λίγο άσχημο να είσαι ο αδικημένος, να νιώθεις μέσα σου να βράζει η οργή, να μισείς κάποιον και αυτός (σχεδόν) να αγνοεί την ύπαρξή σου. “It takes two to tango“, που λέει και η φράση και σε αυτή την ποδοσφαιρική κόντρα φαίνεται να χορεύει μόνο ο ένας. Από τα… μαθήματα ποδοσφαίρου στο σχολείο γνωρίζουμε ότι για να υπάρχει μια ποδοσφαιρική κόντρα πρέπει δυο ομάδες να είναι γειτονάκια, στην ίδια πόλη ή σε γειτονικές περιοχές ή να έχουν διεκδικήσει πολλούς τίτλους, να ανέπτυξαν με τα χρόνια μια αγωνιστική κόντρα. Τη Χέρτα και τη Σάλκε δεν τις λες γειτόνισσες. Αν απλώσει κάποιος τα ρούχα του στο Γκελσενκίρχεν, δεν θα ενοχλήσουν κάποιον γείτονα 500+ χιλιόμετρα μακριά στο Βερολίνο. Όσο για τίτλους, η Χέρτα έχει να κατακτήσει το πρωτάθλημα από το 1931 και η Σάλκε από το 1958. Δεν τις λες μεγαθήρια στη σύγχρονη εποχή της Μπουντεσλίγκα, ειδικά τη Χέρτα. Για να δημιουργηθεί μια κόντρα αν δεν υπάρχουν τα παραπάνω προαπαιτούμενα, τότε πρέπει να έχει συμβεί κάτι άλλο. Και αυτό ισχύει και στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Ταξιδεύουμε στη δεκαετία του 1960. Το γερμανικό ποδόσφαιρο σε μερικά χρόνια θα ξεκινήσει την άνθισή του, αλλά μέχρι τότε καμία γερμανική ομάδα δεν έχει κατακτήσει το Πρωταθλητριών και το «θαύμα της Βέρνης» είναι η μοναδική ανέλπιστη στιγμή της εθνικής. Η Μπουντεσλίγκα είναι ακόμα ερασιτεχνική, προς πείσμα των συλλόγων που βλέπουν ότι για να γίνει το άλμα προς τα εμπρός, οι ποδοσφαιριστές πρέπει να καταφέρνουν να αφοσιώνονται στην μπάλα. Υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί στους συλλόγους, ενός είδους salary cap το οποίο όμως είναι εξαιρετικά αυστηρό και ουσιαστικά εμποδίζει το ποδόσφαιρο να γίνει πραγματικά επαγγελματικό. Φυσικά, οι ομάδες δεν κάθονται άπραγες και κάνουν ό,τι μπορούν για να ξεπεράσουν τους περιορισμούς ή να πληρώνουν κρυφά παίκτες. Εμφανίζονται διαφορετικές μορφάρες 0-θεός-να-τους-κάνει-ατζέντηδες, όπως Ράιμοντ Σβαμπ ο οποίος από θέαμα στο τσίρκο (τραβούσε ένα κάρο με τα δόντια του) γίνεται μάνατζερ παικτών και παίρνει μίζες για μεταγραφές. Είναι μια εποχή ερασιτεχνισμού και απάτης, καθώς οι κανονισμοί οδηγούν τις ομάδες σε ευφάνταστους τρόπους ώστε να προσελκύσουν παίκτες.
Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Γερμανίας ερευνώντας τα οικονομικά στοιχεία των συλλόγων, ανακαλύπτει κάποιες… ατασθαλίες στα οικονομικά της Χέρτα με 192.000 γερμανικά μάρκα να αγνοούνται. Με το Βερολίνο να είναι ακόμα χωρισμένο στα δύο, η Χέρτα δυσκολεύεται να πείσει τους ποδοσφαιριστές να μετακομίσουν εκεί, δεν αποτελεί ιδανικό προορισμό για κάποιον. Αναγκάζεται έτσι να δίνει παραπάνω «μαύρα» χρήματα από τις άλλες ομάδες. Παρότι υπάρχουν ενδείξεις και για άλλες ομάδες, η μόνη που τιμωρείται είναι η Χέρτα η οποία και υποβιβάζεται. Η Χέρτα διαμαρτύρεται και παρουσιάζει στοιχεία για 13 ακόμα ομάδες (δηλαδή για όλες τις ομάδες του πρωταθλήματος, αφήνοντας εκτός μόνο Σάλκε και Καρσλρούη που είχαν ήδη υποβιβαστεί αγωνιστικά) που έχουν διαπράξει παρόμοια αδικήματα. Παρά τα στοιχεία, η Π.Ο. της Γερμανίας δεν συγκινείται και η Χέρτα είναι η μόνη που υποβιβάζεται. Για να μη χάσει το Βερολίνο τη θέση του στην Μπουντεσλίγκα, ανεβαίνει από το παράθυρο η Τασμάνια (και κάνει μια απίστευτη καλτ χρονιά με την οποία έχουμε ασχοληθεί παλιότερα). Την ίδια στιγμή, η υποβιβασμένη Σάλκε διαμαρτύρεται για το γεγονός της επιλογής της Τασμάνια, επιμένοντας ότι πρέπει αυτή να πάρει τη θέση της Χέρτα. Τελικά η Μπουντεσλίγκα (σε μια πολύ πολύ ελληνική απόφαση) αποφασίζει να αυξήσει τις ομάδες από 16 σε 18 (μαζί μένει κι η Καρλσρούη) και να μείνουν όλοι ικανοποιημένοι. Εκτός από τη δόλια τη Χέρτα βέβαια. Είναι η αρχή μιας αντιπάθειας των Βερολινέζων προς της Σάλκε. Η συνέχεια θα έρθει έξι χρόνια αργότερα.
Ο Γκρεγκόριο Κανέγιας, ανάβει το τσιγαράκι του στην αίθουσα του δικαστηρίου για το μεγάλο σκάνδαλο του 1971
Το 1971 το γερμανικό ποδόσφαιρο ζει ένα νέο, ακόμη μεγαλύτερο, σκάνδαλο. Ο Γκρεγκόριο Κανέγιας, εισαγωγέας μπανάνας και ιδιοκτήτης των Κίκερς Όφενμπαχ, κάνει ένα garden party για τα 50ά του γενέθλια. Εκεί εκτός από τούρτα και εκλεκτά εδέσματα έχει και μια μεγάλη έκπληξη. Όχι δεν βγαίνει κάποια ημίγυμνη μέσα από την τούρτα. Παρουσιάζει στους καλεσμένους παράγοντες και δημοσιογράφους μια κασέτα. Ο Κανέγιας έχει δει την ομάδα του να υποβιβάζεται, αλλά φαίνεται συγκρατημένα αισιόδοξος. Η κασέτα που βάζει δεν έχει κάποιο σουξέ της εποχής, αλλά ηχογραφημένες συνομιλίες με ποδοσφαιριστές που ζητούν χρήματα για να χάσουν αγώνες από τις ομάδες του υποβιβασμού. Δεν θα μπούμε σε πολλές λεπτομέρειες (ίσως αξίζει ένα ειδικό άρθρο), αλλά πολλοί παίκτες πολλών ομάδων φαίνεται να δωροδοκήθηκαν και αρκετές ομάδες σωτηρίας, όπως η Ομπερχάουζεν και η Αρμίνια, έκαναν μερικές ανέλπιστες νίκες. Οι παίκτες μάλιστα εμφανίζονται να είναι οι ίδιοι που προσεγγίζουν τις ομάδες (είπαμε, είναι ακόμα ερασιτέχνες και βγάζουν λίγα χρήματα). Ο Κανέγιας που συνομιλεί με αρκετούς από αυτούς για να τους ηχογραφήσει και να παρουσιάσει τα στοιχεία αποκαλύπτει ένα σκάνδαλο στο οποίο μπλέκονται παίκτες από πολλές ομάδες και αρκετοί σύλλογοι που πληρώνουν αδρά.
Στην υπόθεση ενεπλέκονται ακόμα και διεθνείς ποδοσφαιριστές όπως ο τερματοφύλακας Μάνγκλιτζ της Κολωνίας που πήρε τον Κανέγιας και του είπε ότι αν δεν δώσει 25.000 μάρκα δεν θα παίξει καλά απέναντι στην Έσεν, ενώ το ίδιο έκαναν και δύο παίκτες της Χέρτα που απείλησαν να μην παίξουν καλά με την Αρμίνια Μπίλεφελντ. Το σκάνδαλο τράβηξε για πολύ καιρό (οι τελευταίες υποθέσεις ολοκληρώθηκαν χρόνια μετά) και τελικά η Π.Ο. τιμώρησε πάνω από 50 παίκτες συνολικά (από επτά ομάδες) με μεγάλους αποκλεισμούς, ενώ τιμώρησε και την Αρμίνια με υποβιβασμό. Μαζί τιμώρησε όμως και τον Κανέγιας και την Όφενμπαχ, παρότι ήταν αυτοί που αποκάλυψαν το σκάνδαλο. Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι και ο Κανέγιας ήταν μπλεγμένος από τη στιγμή που εμφανιζόταν στις συνομιλίες, ενώ ο ίδιος προσπαθούσε να πείσει ότι τα έκανε όλα για να μπορέσει να τους τσακώσει. Παρίστανε τον ενδιαφερόμενο.
H Χέρτα της σεζόν 1971-72
Λίγους μήνες μετά το σκάνδαλο, η Χέρτα υποδέχεται τη Σάλκε για το κύπελλο, στη ρεβάνς του 3-1 του πρώτου αγώνα. Είναι Δεκέμβριος του 1971 και το Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου βλέπει τη Χέρτα να κερδίζει με 3-0, κάνοντας μια σπουδαία ανατροπή και παίρνοντας μια μεγάλη πρόκριση. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζει. Πρωταγωνιστής ο Ούγγρος Ζόλταν Βάργκα που κάνει μεγάλο παιχνίδι. Μόνο που η Σάλκε καταθέτει ένσταση για τη συμμετοχή του. Βλέπετε, ο Βάργκα ήταν ένας από τους παίκτες που είχαν εμπλακεί στο σκάνδαλο της περασμένης σεζόν, έχοντας πάρει χρήματα από την Αρμίνια. Είχε καταδικαστεί πρωτόδικα μαζί έναν άλλον συμπατριώτη του, αλλά στη δική του περίπτωση η Π.Ο. δεν του έδωσε άδεια να αγωνιστεί μέχρι την οριστική απόφαση. Ο δικηγόρος του όμως βρήκε ένα παραθυράκι και κατέφυγε σε τοπικό δικαστήριο του Βερολίνου, κερδίζοντας από εκεί ασφαλιστικά μέτρα και έτσι και την άδεια συμμετοχής του. Ο νομικός μάλιστα πήρε το αεροπλάνο και πήγε και κατέθεσε τα χαρτιά στα γραφεία της Π.Ο. ώστε η Χέρτα να είναι καλυμμένη.
Η κίνηση της Σάλκε δεν ήταν αδικαιολόγητη θα πει κανείς. Δεν μπορεί κάποιος να στήνεται και να παίζει μπάλα. Μόνο που στην περίπτωση της Σάλκε, η υποκρισία βασίλευε. Βλέπετε, ήταν ένοχη για το ίδιο ακριβώς πράγμα, καθώς πολλοί της παίκτες είχαν δωροδοκηθεί και είχε κάτσει να χάσει κι αυτή από την Αρμίνια. Ακόμα χειρότερο, ενώ οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές των άλλων ομάδων ομολόγησαν, οι παίκτες της Σάλκε επέμεναν για καιρό στην αθωότητά τους. Χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός για να τιμωρηθούν (αρκετοί εξ αυτών έπαιζαν κανονικά στα ματς της ομάδας τους και φυσικά στο συγκεκριμένο ματς με τη Χέρτα) και τελικά μερικά χρόνια αργότερα, καταδικάστηκαν εκτός από δωροδοκία και για ψευδορκία. Η Σάλκε προχώρησε με την ένσταση και τελικά δικαιώθηκε από τη γερμανική Π.Ο. που δεν αναγνώρισε την άδεια του βερολινέζικου δικαστηρίου, λέγοντας ότι αρμοδιότητα έχει μόνο η αθλητική δικαιοσύνη. Η Ομοσπονδία αποφάσισε ότι το ματς το πήρε η Σάλκε με 0-2, χαρίζοντας έτσι εκτός από τον αγώνα και την πρόκριση στη Σάλκε. Κάπως έτσι προχώρησε μέχρι τέλους, μια που είχε πολύ καλή ομάδα, έφτασε ως και τον τελικό (συνεχίζοντας να έχει ως βασικούς παίκτες που καταδικάστηκαν αργότερα για δωροδοκία) και κατέκτησε το κύπελλο, ενώ τερμάτισε και 2η στο πρωτάθλημα, μόλις 3 βαθμούς πίσω από την Μπάγερν. Θέλετε και το καλύτερο; Η Χέρτα είχε τερματίσει 6η στο πρωτάθλημα, η Σάλκε βγήκε στο Κυπελλούχων και η τελευταία θέση του ΟΥΕΦΑ πήγε στην 7η Καϊζεσλάουτερν, ως φιναλίστ του κυπέλλου. Πώς να μην τρελαθούν οι οπαδοί της Χέρτα;
Πριν πέντε χρόνια οι οπαδοί της Σάλκε δημιουργούν μια μοναδική ατμόσφαιρα με ένα κορεό που περιλαμβάνει 60.000 σημαίες και εφτά μεγάλα πανό με συνολικό κόστος τα 120.000 Ευρώ.
Οι οπαδοί της Χέρτα λίγο καιρό αργότερα θα σηκώσουν το δικό τους γράφοντας ειρωνικά: «120.000€ για ένα κορεό. Ομάδα των εργατών…»
Από τότε οι μπλε του Βερολίνου μισούν τη Σάλκε. Μια έχθρα που περνά από γενιά σε γενιά. Κόσμος που δεν πρόλαβε εκείνα τα γεγονότα, τα ακούει από παππούδες και πατεράδες και συνεχίζει να αντιπαθεί τη Σάλκε. Ακόμα και οι πιτσιρικάδες οργανωμένοι το δείχνουν συνέχεια, με συνθήματα ή και πανό. Το μίσος είναι τέτοιο που πολλοί από τους παλιούς οπαδούς της Χέρτα αρνούνται να προφέρουν καν το όνομα της Σάλκε (αποκαλώντας την “η ομάδα από το Γκελσενκίρχεν” ή πολλοί από αυτούς “F.C. Ψευδορκία“, κάτι που το λέγανε για αρκετό καιρό και στο Ντόρμουντ) ή να έχουν σχέση με οτιδήποτε γράφει 04 πάνω του. Ο γνωστός μας και από το πέρασμά του από τον ΠΑΟΚ Χουμπ Στέφενς μετά από μία εξαετία ως κόουτς στη Σάλκε μετακόμισε στη Χέρτα και στο 1ο του παιχνίδι άκουγε σφυρίγματα από τον ίδιο τον κόσμο της νέας του ομάδας. «Στο Βερολίνο δεν με έβλεπαν ως έναν προπονητή, αλλά ως τη Σάλκε. Η κόντρα αυτή εξελίχθηκε σε πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα. Κανείς δεν με είχε ενημερώσει βέβαια, ίσως επειδή στη Σάλκε κανείς δεν νοιάζεται γι’ αυτό», θα πει ο Ολλανδός στη βιογραφία του. To 2001, όταν η Χέρτα βγήκε στο ΟΥΕΦΑ, οι οπαδοί της πανηγύρισαν διπλά, καθώς η Σάλκε έχασε το πρωτάθλημα στο τελευταίο δευτερόλεπτο από την Μπάγερν. Διπλή χαρά. Και μπορεί οι νέοι να μην έχουν ζήσει τα παλιά και κάπως σιγά σιγά να ξεφτίζει όλο αυτό, ενώ και η παρουσία της Ουνιόν πλέον δημιουργεί συνθήκες πραγματικού ντέρμπι, η αντιπάθεια συνεχίζει να υπάρχει στους μπλε του Βερολίνου.
Στην αντίπερα πλευρά, όπως λέει και ο Στέφενς, δεν ασχολούνται ιδιαίτερα. Πολλοί δεν γνωρίζουν καν γι’ αυτή την έχθρα και εμφανίζονται συχνά με ένα τουπέ, μια ανωτερότητα. «Οι εχθροί μας φοράνε κιτρινόμαυρα. Δεν μπορώ να κάνω κάτι για την αντιπαλότητα της Χέρτα. Δεν με απασχολεί καθόλου», θα πει σε γερμανικό αφιέρωμα ένας από τους αρχηγούς των οργανωμένων της Σάλκε. «Όσο καιρό βρίσκομαι εδώ, δεν έχω καταλάβει ότι υπάρχει κάποια έχθρα», θα πει έναν χρόνο αργότερα ο τότε κόουτς της Σάλκε Κρίστιαν Χάιντελ. Ένας άλλος οργανωμένος της Σάλκε θα πει: «Δεν έχω ακούσει ποτέ για κάποια κόντρα Χέρτα-Σάλκε. Για να είμαι ειλικρινής δεν ξέρω καν ούτε έναν οπαδό της Χέρτα», για να προσθέσει ένας συντοπίτης τους: «Έχουμε ήδη τη Ντόρτμουντ, δεν ξέρω τι έχουν μαζί μας, αλλά για μας δεν ήταν ποτέ κάτι το ιδιαίτερο. Νομίζω ότι πολλοί οπαδοί της Σάλκε λυπούνται τη Χέρτα. Δεν είναι ομάδα που προσφέρεται ιδιαίτερα για να την αντιπαθείς. Είναι μονόπλευρη αντιπαλότητα, μου μοιάζουν πολύ απελπισμένοι». Να είσαι οπαδός της Χέρτα και να το ακούς αυτό… Ούτε τα λόγια του Έλι Βίζελ δεν σε σώζουν. Η αλήθεια είναι πάντως ότι τουλάχιστον κάποιοι οπαδοί της Σάλκε νοιάζονται πολύ. Τη δεκαετία του ’80 όταν και η Χέρτα βολόδερνε στις χαμηλές κατηγορίες, όποτε έπαιζε με μικρές ομάδες της περιοχής του Ρουρ, πάντα είχαμε επεισόδια και παρουσία οπαδών της Σάλκε στο γήπεδο που περίμεναν πώς και πώς τους Βερολινέζους οπαδούς.
Η μοίρα τα έφερε οι δυο ομάδες να δίνουν μεγάλη μάχη για τη σωτηρία και τα παιχνίδια τους φέτος να έχουν και τεράστια αγωνιστική σημασία. Στον 1ο γύρο η Χέρτα επικράτησε στο τέλος με 2-1 και τα πανηγύρια για μήνα Οκτώβριο έμοιαζαν με νίκη τίτλου, όπως βλέπετε στο βίντεο. Το επερχόμενο ματς ρεβάνς αναμένεται πολύ ζόρικο με τους μπλε Βερολίνου και Γκελσενκίρχεν να καίγονται για τη νίκη. Είναι μεγάλο πάντως το ενδεχόμενο, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει νικητής, να πάνε αγκαζέ στη Β’ εθνική του χρόνου και να μεταφέρουν εκεί την κόντρα τους. Ή τουλάχιστον να δημιουργήσουν μια νέα κόντρα για όσους αρνούνται πεισματικά να αναγνωρίσουν ότι υπάρχει έχθρα.