Ένα από τα πιο ωραία “επαγγέλματα” που πάντα ζήλευα, είναι εκείνο του (εκπληκτικού προφανώς) τύπου που μεταφράζει τους τίτλους των ξένων ταινιών, πριν γίνουν αφίσες και αναρτηθούν στις μαρκίζες των ελληνικών σινεμά. Όπως για παράδειγμα το “Οn the waterfront”, αναβαπτίστηκε σαν “Το λιμάνι της Αγωνίας” ή το “The Shawshank Redemption” που βγήκε στις αίθουσες με τον απίθανο τίτλο “Τελευταία έξοδος Ρίτα Χέϊγουορθ”.
Όμως για φαντάσου λίγο πόσο διαφορετική (ξενερωτική) θα ήταν η αίσθηση, να πήγαινες σινεμά για να δεις πχ το “Μυστικό Ποτάμι” (‘Mystic River’), αντί για το ποιητικό, έως στοιχειωτικό, “Σκοτεινό Ποτάμι”; – Σαν μπύρα χωρίς αλκοόλ…
Το δεύτερο, αντίστοιχο νομίζω, είναι των παλιών αθλητικογράφων που αποφάσιζαν με την “καθ’ υμάς” εκδοχή του ονόματος των (πολύκροτων και μη) μεταγραφών που προσγειώνονταν από το εξωτερικό στα πρωτοσέλιδα των αθλητικών εφημερίδων: Βαζέχα (και όχι βέβαια Βάρζιχα), Φορτούλα (το σωστό είναι Φούρτουλα), Γκαλέτι (αντί Γκαγιέτι) κοκ…
Ή πάλι στο πιο κοντινό μας, το “legacy”(sic) εκείνων των “αγεωγράφητων”, που έβαλαν στη ζωή μας ομάδες – γλωσσοδέτες όπως η Τζουργκάρντεν, Μπρομαποϊκάρνα και η Γκεντσλερμπιρλιγκί, βαφτίζοντας τις κατά το δοκούν και χωρίς να έχουν την παραμικρή σπουδή για την σωστή προφορά τους – τι σημασία έχει πχ αν η ΑΪΚ Στοκχόλμης στα σουηδικά προφέρεται “ΟΪΚΟ” και η Τζουργκάρντεν, Γιοργκάρντενς – η γκανιότα να είναι καλά…
Ή τέλος, τα παρατσούκλια με τα οποία πέρασαν στη συνείδηση του φίλαθλου κόσμου οι πιο εμβληματικοί παικταράδες που πέρασαν από υα ελληνικά γήπεδα – λέγε με Φάντομ, Φονιάς, Μικρός, Τιραμόλας, Ράμπο, Νίντζα, Ρίνγκο, Μιζούρι, Νουρέγιεφ, Καρολάιν, Παναγιωταρέα κοκ – η λίστα είναι ατελείωτη, όπως και η λίστα των κινηματογραφικών ταινιών…
Χάζευα λοιπόν πριν λίγο το πρωτοσέλιδο της Γαλλικής “Le’Equipe” για το αποψινό Πορτογαλία-Γαλλία και αυτόματα μου ήρθε στο μυαλό ένα παλιό “φιλμ νουάρ” που παρά τον αναιμικό και ελάχιστα υποσχόμενο ορίτζιναλ τίτλο, “The Dark Corner”, ο δικός μας μεταφραστής το είχε κάνει το “rebranding” θαύμα του – λανσάροντας το καθηλωτικό: “Το Σταυροδρόμι της Αμαρτίας”…
Τα “γατάκια” της L’Equipe λοιπόν, σερβίρουν στους αναγνώστες τους, την αναμέτρηση της ομάδας του “Καρπουζά από το Εστορίλ” με τους “Τρικολόρ” του “Νερουλά” Ντιντέ Ντεσάν (το “νερουλάς” είναι το παρατσούκλι του νυν προπονητή της Εθνικής Γαλλίας από τότε που ήταν παίκτης – εδώ μάλλον θα τον λέγαμε “μηχανάκι”, όπως εξάλλου ανέκαθεν τον γράφαμε Ντεσάμπ), με τον πηχυαίο τίτλο: “Το Σταυροδρόμι της Περιπέτειας”, αναφερόμενοι στο ότι οι Γάλλοι (παρότι έχουν προκριθεί) οφείλουν να κερδίσουν απόψε, εξ ου και δεν θα προβούν ούτε καν σε rotation.
Γιατί αν δεν κερδίσουν, θα τους περιμένουν στην επόμενη φάση “Τα τρία Λιοντάρια” (βλέπε εθνική Αγγλίας) στο γεμάτο συμβολισμούς και “στοιχειωμένο” (ακόμη και για τους Γερμανούς) Γουέμπλεϊ, κάτω από τους προβολείς του οποίου, δεν έχει χάσει ποτέ σε αγώνα τελικής φάσης μεγάλου τουρνουά, με συνολικό απολογισμό 9 νίκες και 4 ισοπαλίες.
Υπάρχει βέβαια και ένα “ντεσού”, όπως θα έλεγαν και οι Γαλλομαθείς, της αποψινής αναμέτρησης, καθώς εφόσον παράλληλα στο Μόναχο, συμβεί το αναμενόμενο (νίκη των Γερμανών επί των Ούγγρων), τότε θεωρητικά και οι Πορτογάλοι δεν θα έχουν το παραμικρό πρόβλημα να χάσουν, αρκεί να είναι με σκορ “Under”, καθώς θα περνάνε και με ήττα μέχρι δύο γκολ διαφορά.
Με άλλα λόγια, η ντόπια μαστοριά στην τέχνη της μετάφρασης, αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά αξεπέραστη. Γιατί αν λάβουμε υπόψη μας και το υπερβολικά συντηρητικό στιλ με το οποίο έχουν εμφανιστεί στο τουρνουά Γάλλοι και Πορτογάλοι – το οποίο φυσικά εκπορεύεται από τον αβάσταχτο πραγματισμό αμφότερων των προπονητών τους – η αποψινή προβολή, συγγνώμη αναμέτρηση, φαντάζει όλο και περισσότερο με υπαινικτικό φιλμ νουάρ, που μόνο έναν τίτλος θα μπορούσε να ταιριάξει στην μαρκίζα: Το Λιμάνι της Αμαρτίας…
Maestro