Πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές πόλεις της Ευρώπης. Μια πρωτεύουσα που μπορεί να μην είναι η πιο όμορφη στην Ευρώπη, έχει όμως πολλές ιδιαιτερότητες που κάνουν πολύ κόσμο να να την επισκέπτεται. Μια πόλη που βρίσκεται πολύ συχνά μπροστά στην τέχνη (είτε αυτή είναι μουσική, είτε κάποια άλλη μορφή της), μια πόλη με έντονη ιστορία. Το Βερολίνο μόνο αδιάφορο δεν είναι, είτε σε ενδιαφέρουν τα πανεπιστήμιά του, είτε τα μουσεία του, είτε απλά θέλεις να διασκεδάσεις σε ένα κλαμπ με ηλεκτρονική μουσική. Κι όμως, αυτή η πόλη μιας χώρας που αγαπά το ποδόσφαιρο και το προσεγγίζει συχνά με διαφορετικό τρόπο, δεν είναι γνωστή για την μπάλα. Όταν ο μέσος ποδοσφαιρόφιλος ακούσει Γερμανία, σίγουρα δεν θα σκεφτεί αμέσως το Βερολίνο, προηγούνται πολλές άλλες πόλεις.
Και ο λόγος δεν είναι ότι δεν αγαπούν το ποδόσφαιρο στο Βερολίνο. Το αντίθετο, πρόκειται για πόλη γεμάτη ποδοσφαιρικές ομάδες. Είναι ότι για πολλά χρόνια η πόλη ήταν χωρισμένη στα δύο και οι σημαντικότερες ομάδες δεν μπορούσαν να συναντηθούν, αλλά και ότι μετά την πτώση του τείχους, καμία ομάδα δεν μπόρεσε να γίνει μια κανονική αντίζηλος της Μπάγερν ή των άλλων μεγάλων και ιστορικών ομάδων. Να, για παράδειγμα φέτος. Παρότι έχουμε πλέον ντέρμπι Βερολίνου στην Μπουντεσλίγκα, η Χέρτα υποδέχεται την Ουνιόν με στόχο τη νίκη για να καταφέρει να σωθεί. Την ίδια στιγμή η Ουνιόν προσπαθεί να καταφέρει να κερδίσει εκ νέου την έξοδο στην Ευρώπη, κάτι που σίγουρα θα είναι υπέρβαση. Είναι όμως το Χέρτα-Ουνιόν ένα πραγματικό ντέρμπι στο Βερολίνο;
Ρομαντικό Ολυμπιακό Στάδιο Βερολίνου
Στη Δυτική Γερμανία, το ντέρμπι του Βερολίνου τα πρώτα χρόνια ήταν αυτό ανάμεσα στη Χέρτα και την Τένις Μπορούσια Μπερλίν. Οι δυο ομάδες είχαν μεγάλη κόντρα, τότε που τη δεκαετία του 1950 η ΤεΜπε ήταν αρκετά καλή (πλέον βρίσκεται πολύ χαμηλά στις κατηγορίες). Με τη δημιουργία της ενιαίας Μπουντεσλίγκα το 1963, η ΤεΜπε βρέθηκε στις χαμηλότερες κατηγορίες και μόλις το 1974 κατάφερε για πρώτη φορά να παίξει στην 1η κατηγορία της Δυτικής Γερμανίας. Εκείνη τη σεζόν είχαμε δυο ντέρμπι του Βερολίνου, αλλά στο τέλος της η Χέρτα τερμάτισε 2η (σε μια από τις καλύτερες σεζόν της) και η ΤεΜπε 17η επιστρέφοντας στη 2η εθνική. Δυο χρόνια αργότερα η Τένις Μπορούσια Μπερλίν επέστρεψε και πάλι στα σαλόνια, αλλά το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. 17η και υποβιβασμός, αν και αυτή τη φορά κατάφερε τουλάχιστον να κερδίσει μια φορά τη Χέρτα. Η Μπουντεσλίγκα έχασε το ντέρμπι του Βερολίνου.
Από τότε, τα μοναδικά ντέρμπι του Δυτικού Βερολίνου τα είχαμε στη Β’ εθνική, καθώς η Χέρτα από το 1980 ως και το 2000 βρισκόταν στη συντριπτική πλειοψηφία των ετών στη Β’ εθνική (και έφτασε μέχρι και τη Γ’). Η Χέρτα ήταν μια ομάδα χωρίς μεγάλες επιτυχίες, τρεις χαμένοι τελικοί στο κύπελλο Γερμανίας (ο ένας μάλιστα με τη Β’ της ομάδα), κάποιες καλές πορείες στο πρωτάθλημα (χωρίς τίτλο σε επίπεδο Μπουντεσλίγκα και με τίτλους τη δεκαετία του 1930), μια καλή πορεία στο ΟΥΕΦΑ του 1979 και αυτά. Τίποτα παραπάνω. Και αυτή ήταν η πιο μεγάλη και επιτυχημένη ομάδα του Δυτικού Βερολίνου.
Τα πράγματα στην πέρα πλευρά του τείχους ήταν κάπως διαφορετικά. Στην Ανατολική Γερμανία είχαμε το κλασικό ποδόσφαιρο της σοβιετικής επιρροής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, είχαμε αρκετές Διναμό, ομάδες δηλαδή της αστυνομίας και της Στάζι, αρκετές ομάδες του Υπουργείου Άμυνας και αρκετούς άλλους συλλόγους που κι αυτοί είχαν κάποια σχέση με το κράτος, αλλά συνήθως ήταν λιγότερο ευνοημένοι. Ακόμα όμως και στα “καλά παιδιά” του καθεστώτος τα πράγματα δεν ήταν δίκαια. Η Διναμό Δρέσδης, μια από τις πιο ιστορικές ομάδες της Ανατολικής Γερμανίας, παρά το γεγονός ότι ήταν κι αυτή από τις ομάδες της αστυνομίας, είχε μεγάλη κόντρα με τη Διναμό Βερολίνου. Κι αυτό, γιατί όταν δημιουργήθηκε είχε πολύ καλούς παίκτες, με αποτέλεσμα να μεταφερθεί όλη η ομάδα το 1954 στο Βερολίνο, να γίνει Διναμό Βερολίνου και μια νέα Διναμό Δρέσδης να πάρει στη Β’ εθνική τη θέση μιας άλλης ομάδα από τη Λειψία που διαλύθηκε. Αυτό στη Δρέσδη δεν το συγχωρούσαν.
Αν λοιπόν γίνονταν τέτοια πράγματα μεταξύ των Διναμό, σκεφτείτε τι μπορούσε να γίνει με τις λιγότερο ισχυρές ομάδες. Μια τέτοια ήταν και η Ουνιόν Βερολίνου. Ομάδα περισσότερο τοπική στο Βερολίνο, από την περιοχή Κέπενικ (η κανονική προφορά ακούγεται αλλιώς). Δεν θα μπούμε σε όλη την ιστορία του συλλόγου (που επηρεάστηκε από πολλές αλλαγές ονομάτων και αναδημιουργίες), αλλά τη στιγμή που το Βερολίνο είχε μια ισχυρή ομάδα του στρατού και μια της αστυνομίας, η Ουνιόν έγινε η ομάδα των εργατών, καθώς πάντα είχε ισχυρή βάση στη λαϊκή τάξη. Ήταν η πιο ανεξάρτητη ομάδα, είχε πολλούς οπαδούς από την περιοχή, αλλά και γενικά αρκετούς εργάτες από τα συνδικάτα. Οι οπαδοί της αντιπαθούσαν τη Διναμό και ήταν η ομάδα που υποστήριζαν κατά κύριο λόγο όσοι δεν συμπαθούσαν το καθεστώς. Χωρίς να είναι μια “επαναστατική” ομάδα, ήταν αυτή που πάντα προσπαθούσε να αντιστέκεται στις ισχυρές της εποχής. «Δεν είναι όλοι οι οπαδοί της Ουνιόν αντικαθεστωτικοί, αλλά όλοι αντικαθεστωτικοί είναι Ουνιόν», έλεγε μια φράση της εποχής. Όπως είναι λογικό, η Ουνιόν δεν είχε τόσες μεγάλες επιτυχίες, πέρα από ένα κύπελλο το 1968, διατηρούσε πάντα έναν ξεχωριστό χαρακτήρα.
Εκείνα τα χρόνια δημιουργήθηκε και μια σχετική φιλία ανάμεσα στη Χέρτα και την Ουνιόν. Κάποιοι οπαδοί της Χέρτα που μπορούσαν και περνούσαν στην ανατολική πλευρά της πόλης, πήγαιναν και στήριζαν την Ουνιόν, μια ομάδα αντιδραστική. Αντίστοιχα, σε ματς της Ουνιόν, πολλοί οπαδοί της είχαν τρανζιστοράκια μαζί και όταν η Χέρτα έβαζε γκολ, ξεσπούσαν σε πανηγυρισμούς φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της Χέρτα. Παράλληλα, υπήρχαν φορές που η Χέρτα ταξίδευε στην ανατολική Ευρώπη για ευρωπαϊκούς αγώνες και ήταν οπαδοί της Ουνιόν που τη συνόδευαν. Το 1979 η Χέρτα έφτασε μέχρι τα ημιτελικά του ΟΥΕΦΑ, όταν και αποκλείστηκε από τον Ερυθρό Αστέρα στα εκτός έδρας γκολ. Στα προημιτελικά αντιμετώπισε την Ντούκλα Πράγας μπροστά σε 30.000 θεατές και πολλοί φίλοι της Ουνιόν είχαν ταξιδέψει στην Πράγα για να στηρίξουν τη Χέρτα. Υπήρχε μια αμοιβαία εκτίμηση και συμπάθεια μεταξύ των δύο συλλόγων και αρκετοί υποστήριζαν και τους δύο.
Το παραπάνω ματς του βίντεο θα ήταν αρκετά αδιάφορο ιστορικά. Ένα ματς Β’ εθνικής της Γερμανίας για την άνοδο, ανάμεσα στη Χέρτα και τη Βάτενσάιντ. Μόνο που δύο ημέρες πιο πριν, στις 9 Νοεμβρίου του 1989, το τείχος είχε πέσει. Και έτσι, το παιχνίδι αυτό πέρασε στην ιστορία. Το Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου, έδρα της Χέρτα, γέμισε με κόσμο, καθώς 10.000 ποδοσφαιρόφιλοι από την Ανατολική Γερμανία πήραν δωρεάν εισιτήρια και μπόρεσαν να περάσουν στην άλλη πλευρά και να δουν για πρώτη φορά ελεύθερα ένα ματς. Ανάμεσά τους και πάρα πολλοί οπαδοί της Ουνιόν. Κάποιοι δακρύζουν, λένε ότι περίμεναν πολλά χρόνια μια τέτοια στιγμή. Λίγους μήνες αργότερα, οι δυο σύλλογοι θα δώσουν φιλικό αγώνα ξανά σε ένα γεμάτο Ολυμπιακό Στάδιο τραγουδώντας για την ενωμένη Γερμανία. Η Χέρτα κερδίζει με 2-1, αλλά κανείς δεν νοιάζεται. Η φιλία των δύο ομάδων φτάνει στο ζενίθ της.
Η Χέρτα καταφέρνει τελικά να ανέβει εκείνη τη σεζόν για να πέσει ξανά αμέσως. Θα περάσουν κάποια χρόνια, θα ανέβει ξανά το 1998 και θα παίξει σερί στη Μπουντεσλίγκα μέχρι και το 2010, φτάνοντας μάλιστα να κατακτά 3ες και 4ες θέσεις, να παίζει Ευρώπη και να φαίνεται ότι μπορεί να γίνει υπολογίσιμο μέγεθος στη Γερμανία. Αντίθετα, η Ουνιόν περνά δύσκολα. Είναι μια φτωχή ομάδα που ανταγωνίζεται ισχυρότερες από την πρώην Δυτική Γερμανία. Βρίσκεται σταθερά στη Γ’ εθνική της Γερμανίας και αντιμετωπίζει τρομερά οικονομικά προβλήματα. Διατηρεί όμως τον χαρακτήρα του kult συλλόγου. Με πιστό κοινό που δεν την παρατάει. Το 2001 παρότι η Ουνιόν αγωνίζεται στη Γ’ εθνική, φτάνει στον τελικό του κυπέλλου, χάνουν από τη Σάλκε αλλά κερδίζουν την έξοδο στην Ευρώπη, φτάνοντας μέχρι τον 2ο γύρο όταν και αποκλείονται από τη Λίτεξ Λόβετς. Τη στιγμή που η Διναμό Βερολίνου γίνεται αρκετά περιθωριακός σύλλογος, αλλάζει ονόματα και καταλήγει από τοπ ομάδα του κομμουνιστικού καθεστώτος να έχει ακροδεξιούς οπαδούς, η Ουνιόν δεν χάνει τον τοπικό της χαρακτήρα. Οι οπαδοί μαζεύουν χρήματα όπως μπορούν (μέχρι και δίνοντας το αίμα τους σε νοσοκομεία), ενώ όταν επιτέλους κερδίζουν την άνοδο στη Β’ εθνική και το γήπεδό τους δεν πληροί τις προδιαγραφές, σηκώνουν μανίκια και αρχίζουν οι ίδιοι να κάνουν τις απαραίτητες εργασίες. Ρίχνουν ώρες ιδρώτα εθελοντικά για να φτιάξουν το σπίτι τους.
Κάπως έτσι φτάνουμε στο 2019, όταν και η Ουνιόν ζει ονειρικές στιγμές ανεβαίνοντας για πρώτη φορά στην ιστορία της στην Μπουντεσλίγκα. Το Βερολίνο ζει ξανά στιγμές ενός ντέρμπι. Ενός ντέρμπι όμως, με δυο ομάδες που δεν είχαν διαχρονικά κόντρα. Το αντίθετο, όπως είδαμε, μια σχέση ισχυρής φιλίας. Η φιλία όμως τείνει να σβήσει σιγά σιγά. Κάποιοι κατηγορούν τα ΜΜΕ ότι προσπαθούν με το ζόρι να στήσουν ένα ντέρμπι στην πόλη όπου θα υπάρχει έχθρα. Και αυτό ξεκινάει το 2009. Η Χέρτα βρίσκεται σε κακή περίοδο, πέφτει στη Β’ εθνική, τη στιγμή που η Ουνιόν ανεβαίνει. Ο ένας σύλλογος βυθίζεται στη μιζέρια κι ο άλλος ονειρεύεται. Και κάπου εκεί (σε ένα φιλικό που δίνουν οι ομάδες και στη συνέχεια στο πρώτο τους επίσημο ματς για τη Β’ εθνική) αρχίζουν δειλά δειλά και τα πρώτα συνθήματα, οι πρώτες αποδοκιμασίες, οι πρώτες κόντρες, τα πρώτα “αφεντικό της πόλης”. Το κλίμα γίνεται κομματάκι πιο εχθρικό στην έδρα της Ουνιόν και το γυαλί ραγίζει έντονα τρία χρόνια αργότερα με κύριο φταίχτη έναν ποδοσφαιριστή.
3 Σεπτεμβρίου του 2012. Οι ομάδες βρίσκονται ξανά στην Μπουντεσλίγκα 2. Ο κόσμος κάνει δηλώσεις στην κάμερα για το ντέρμπι, αλλά τα πράγματα είναι ελεγχόμενα. Το παιχνίδι λήγει με 1-2 υπέρ της Χέρτα (που θα τερματίσει 1η στο τέλος της σεζόν και θα επιστρέψει στην Μπουντεσλίγκα όπου βρίσκεται σταθερά μέχρι και σήμερα). Ο σκόρερ όμως της Ουνιόν Κρίστοφερ Κίρινγκ που ισοφάρισε προσωρινά σε 1-1, δυναμιτίζει την ατμόσφαιρα. «Δεν με νοιάζει το γκολ. Δεν μπορώ να τους ακούω να πανηγυρίζουν μέσα στο γήπεδό μας. Θέλω να κάνω εμετό. Όταν ακούω τους Δυτικούς να πανηγυρίζουν αρρωσταίνω». Τις δηλώσεις (πέρα από το γεγονός ότι φέρνει αναμνήσεις προ του 1989) τις κάνει χειρότερες η επιλογή της λέξης “Wessies” που είναι ο υποτιμητικός όρους για τους δυτικούς. Οι σχέσεις των δύο συλλόγων χαλάνε.
Περνούν εφτά ολόκληρα χρόνια και οι ομάδες βρίσκονται επιτέλους στην Μπουντεσλίγκα. Η Χέρτα ζητάει να παίξουν κοντά στην επέτειο των 30 ετών από την πτώση του τείχους. Ο πρόεδρος της Ουνιόν συνεχίζει να πυροδοτεί την ατμόσφαιρα λέγοντας: «για μένα είναι ντέρμπι, υπάρχει έχθρα και υπάρχει και μια διαφορά ποδοσφαιρικών τάξεων». Το παιχνίδι αρπάζει φωτιά. Μεταφορικά και κυριολεκτικά:
Κορεό, βεγγαλικά, συνθήματα. 1.100 αστυνομικοί προσπαθούν να σώσουν την κατάσταση. Οι οπαδοί της Ουνιόν, καλά διαβασμένοι στην ελληνική μυθολογία, ντύνουν την Χέρτα ως Μέδουσα και την Ουνιόν ως άλλον Περσέα που την σκοτώνει. Οι φιλοξενούμενοι πετούν αντικείμενα, καίνε κόκκινα κασκόλ και μπλουζάκια. Μεταξύ τους βρίσκονται σύμφωνα με πληροφορίες της αστυνομίας και 20-25 οπαδοί της Διναμό, κάποιοι από το Μαγδεμβούργο, αλλά και ένας διαβόητος χούλιγκαν της Ντόρτμουντ. Φίλοι της Χέρτα λένε ότι βλέπουν νέες φάτσες που δεν είχαν ξαναδεί (προφανώς χούλιγκανς άλλων συλλόγων που ήρθαν για το… πανηγύρι). Από τις θέσεις των οπαδών της Χέρτα φεύγουν φωτοβολίδες τόσο στον αγωνιστικό χώρο, όσο και στους οπαδούς της Ουνιόν (που δυστυχώς έχουν και ακραία στοιχεία). Το παιχνίδι διακόπτεται, τελικά η Ουνιόν κερδίζει με 1-0, με πέναλτι του Πόλτερ στο 87′. Το μας θυμίζει ντέρμπι μισητών εχθρών.
Η Χέρτα θα κερδίσει τον αγώνα στον 2ο γύρο με εντυπωσιακό 4-0. Οι δυο ομάδες ισοβαθμούν στο τέλος της χρονιάς, σίγουρα όχι ό,τι καλύτερο για τη Χέρτα. Πέρσι, τα αποτελέσματα είναι καλύτερα για τη Χέρτα (μια νίκη, μια ισοπαλία), αλλά η Ουνιόν βγαίνει 7η και κερδίζει έξοδο στην Ευρώπη, ενώ η Χέρτα τερματίζει μόλις 14η. Φέτος, ακόμα χειρότερα. Η Χέρτα χάνει 2-0 στον πρώτο γύρο, χάνει εντός με 2-3 στο κύπελλο και πάει στο τρίτο ματς της χρονιάς κυνηγώντας τις ελπίδες για σωτηρία. Στο αρχικό ερώτημα του κειμένου, η απάντηση είναι “ναι”. Το Βερολίνο, θέλετε λίγο με την πίεση των Μέσων, λίγο με δηλώσεις ποδοσφαιριστών και προέδρων, λίγο με τους οπαδούς να προκαλούν προβλήματα και λίγο με δυο ομάδες που φαίνεται να ακολουθούν μονίμως αντίθετες πορείες, έχει αποκτήσει πλέον το δικό του ντέρμπι. Μια φιλία που σιγά σιγά γίνεται έχθρα. Το καλό για την πόλη θα ήταν αυτή να συνεχιστεί (σε κόσμια επίπεδα) και τα επόμενα χρόνια. Αλλά η ιστορία του ποδοσφαίρου του Βερολίνου μας δείχνει ότι έχει συνέχεια ανατροπές, σαν να μην θέλει να έχει πολλές ομάδες στην Μπουντεσλίγκα.