Γκρέιαμ Τέιλορ: ιστορίες αγγλοσύνης και γιόμας

Το κλίμα ευφορίας που υπήρχε στις τάξεις του αγγλικού ποδοσφαίρου μετά το Μουντιάλ του 1990 άλλαξε απότομα με την έλευση του Γκρέιαμ Τέιλορ στον πάντα «ηλεκτρισμένο» πάγκο της ομάδας. Το ποδόσφαιρο άλλαζε και γινόταν πιο μοντέρνο την ίδια ώρα που η διοίκηση της FA έδινε τα κλειδιά σε κάποιον που είχε επιτυχίες μόνο με «μικρές» ομάδες και θεωρούνταν ως «ο προπονητής της βαθιάς μπαλιάς». Σύμφωνα με τον Λίνεκερ αυτό που είχε μπερδέψει ακόμα περισσότερο την κατάσταση δεν ήταν οι βαθιές μπαλιές. «Αυτό το στιλ άλλωστε μπορούσαμε να το υποστηρίξουμε», λέει ο ίδιος, αλλά το γεγονός ότι ο Τέιλορ είχε υποκύψει σε διάφορες πιέσεις, φτιάχνοντας ουσιαστικά ένα νέο μοντέλο «υβριδικής γιόμας» που δεν κατάφερε ποτέ να γίνει αρεστό. Φυσικά ο αγγλικός Τύπος έβαλε και αυτός το χεράκι του για να γίνουν ακόμα χειρότερα τα πάντα. Ο Τέιλορ ήταν ένας πολλά υποσχόμενος αμυντικός που έβαλε όμως πρόωρο τέλος στην καριέρα του μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό. Αγωνίστηκε στην Γκρίσμπι Τάουν από το 1962 μέχρι και το 1968 και στην Λίνκολν Σίτι μέχρι το 1972. Η ενασχόληση με την προπονητική, στα 27 του χρόνια, ήταν φυσικό επακόλουθο για κάποιον που από παιδί ζούσε για το ποδόσφαιρο. Ουσιαστικά έφτιαξε το όνομά του στην Γουότφορντ, κερδίζοντας μαζί της ανόδους, φτάνοντας μέχρι τον τελικό του FA Cup. Η κορυφαία Γουότφορντ όλων των εποχών είναι δικό του δημιούργημα σε μία εποχή που ιδιοκτήτης της ομάδας ήταν ο Έλτον Τζον και το ποδόσφαιρο δεν είχε χάσει ακόμα καθόλου τον ρομαντισμό του.

Η Αγγλία εκείνης της εποχής ήταν γεμάτη από ποδοσφαιριστές με μεγάλη ποιότητα και η έλευση του Τέιλορ έφερε αμέσως κόντρες επειδή πολύ απλά οι περισσότεροι δεν συμφωνούσαν με αυτό το άμεσο ποδόσφαιρο που ήξεραν ότι λατρεύει ο προπονητής τους. Οι πάντα δαιμόνιοι Άγγλοι ρεπόρτερ ανακάλυψαν ότι ο νέος προπονητής είχε επηρεαστεί από έναν εκκεντρικό φίλο του ποδοσφαίρου, κάποιον αντισμήναρχο Τσαρλς Ριπ, ο οποίος είχε στείλει στον Τέιλορ, την περίοδο που ήταν στη Γουότφορντ, τα αποτελέσματα μίας έρευνας από 2.000 αγώνες και 10.000 γκολ. Αυτό που είχε ανακαλύψει ο Ριπ ήταν ότι το 80% των γκολ είχαν έρθει μετά από φάσεις που δεν ξεπερνούσαν τις 3 πάσες. Κάπως έτσι η λατρεία για τις βαθιές μπαλιές έγινε ποδοσφαιρική εμμονή και αυτή η εμμονή κυρίαρχο ποδοσφαιρικό στιλ των ομάδων του φέρνοντάς τον απέναντι από κάθε «προχωρημένη» ποδοσφαιρική αντίληψη. Θρυλική έχει μείνει η διαφωνία του με τον μοναδικό Τζον Μότσον. Ο σχολιαστής του BBC τον είχε ρωτήσει μετά το νικηφόρο ντεμπούτο του απέναντι στην Ουγγαρία με 1-0 αν σκέφτεται -και αν μπορεί- να οδηγήσει την εθνική σε ένα προχωρημένο στιλ με τον Τέιλορ, φανερά εκνευρισμένο, να του απαντά πως όσοι μιλούν για «προχωρημένο» ποδόσφαιρο δεν έχουν ιδέα για τι πραγματικά είναι και πως μπορεί -αν μπορεί- να εφαρμοστεί. Από το 1990 μέχρι και το 1993 που έμεινε στον πάγκο (με την Αγγλία να φτάνει στο Γιούρο ’92) η Αγγλία έκανε αλματώδη βήματα προς τα πίσω, μπαίνοντας σε ένα μη ελκυστικό στιλ και βλέποντας πολλούς από τους μεγάλους της σταρ να σταματούν και να αφοσιώνονται μόνο στους συλλόγους τους. Φυσικά και ο Τέιλορ δεν ήταν ο μόνος υπεύθυνος.

Τον Φεβρουάριο του 1992 ήταν αυτός που έδωσε στον Άλαν Σίρερ την ευκαιρία να κάνει ντεμπούτο με την Αγγλία, πλάι στον Λίνεκερ, απέναντι στη Γαλλία (νίκη με 2-0 με γκολ των Λίνεκερ και Σίρερ) γεμίζοντας με αισιοδοξία μεγάλο μέρος των οπαδών και του Τύπου, ήταν όμως ο ίδιος που άφηνε εκτός και εξαφάνιζε σιγά-σιγά σπουδαίους παίκτες όπως ο Μπίρντσλι, ο Ρόμπσον και ο αρκετά σοφτ, σύμφωνα με τον ίδιο, Κρις Γουόντλ. Κάπως έτσι και με τους σοβαρούς τραυματισμούς των Πολ Γκασκόιν και Τζον Μπαρνς η Αγγλία ταξίδεψε στα γήπεδα της Σουηδίας για το Ευρωπαϊκό του 1992 με τον Ντέιβιντ  Πλατ ως τον πιο δημιουργικό παίκτη της ομάδας. Κάτι που, σύμφωνα με τον Λίνεκερ, δεν μπορούσε να δουλέψει. Μαντέψτε τι συνέβη. Πολύ σωστά, τίποτα δεν δούλεψε.

Η Αγγλία έμεινε στο 0-0 με την Δανία στην πρεμιέρα, ακολούθησε το 0-0 με την Γαλλία και η παρουσία της ολοκληρώθηκε με την ήττα 2-1 από την Σουηδία. Ένα γκολ σε 270 λεπτά και αυτό από τον Πλατ, τον παίκτη που είχε περισσότερο δημιουργικό ρόλο, φανερώνει πόσο κακή και βαρετή ήταν εκείνη η ομάδα, με τον αθλητικό Τύπο να ξεσπά και αυτός με τη σειρά του με θύμα ακόμα και την γυναίκα του προπονητή που είδε την ώρα που βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού της ανθρώπους με κάμερες και μικρόφωνα να τη ρωτούν τι ήταν αυτό που έφταιξε για τον αποκλεισμό και τι θα άλλαζε αυτή πάνω στην τακτική του άντρα της που είχε οδηγήσει την Εθνική Αγγλίας σε ακόμα ένα ποδοσφαιρικό ναυάγιο. Το Γιούρο του ’92 ήταν το κύκνειο άσμα του Λίνεκερ την ίδια ώρα που γνωστή εφημερίδα κυκλοφορούσε με εξώφυλλο που έγραφε «Σουηδία 2- Γογγύλια 1» έχοντας το πρόσωπο του Άγγλου προπονητή πάνω στο ποώδες φυτό, ξεχνώντας την μία του ήττα στα πρώτα 21 παιχνίδια του έχοντας μάλιστα σε πολλά από αυτά απόντα τον κορυφαίο του ποδοσφαιριστή, Πολ Γκασκόιν. Ο ίδιος πάντως συνέχιζε να μην ακολουθεί αυτή τη λογική, μένοντας μακριά από κάθε τοξικότητα συμβουλεύοντας μάλιστα τους δημοσιογράφους, ειδικά τους νεαρούς, να είναι χαμογελαστοί, χαλαροί και αισιόδοξοι. Τι κερδίζεις άλλωστε γκρινιάζοντας; Για τον ίδιο τίποτα. Όλα αυτά μέχρι το 1993.

Είναι η περίοδος που η Αγγλία αγωνίζεται για την πρόκριση στο Μουντιάλ των ΗΠΑ και ο Τέιλορ έχει υπογράψει συμβόλαιο για ένα μίνι-ντοκιμαντέρ πάνω σε αυτή την προσπάθεια. Η κάμερα τον ακολουθεί την ώρα των αγώνων και το ντοκιμαντέρ με τίτλο «An Impossible Job» θα μείνει για πάντα στην ιστορία (και στις καρδιές μας). Τα δύο παιχνίδια που έβαλαν ουσιαστικά τέλος στα όνειρα της πρόκρισης ήταν η ήττα από τη Νορβηγία τον Ιούνιο του 1993 και φυσικά η ήττα από την Ολλανδία τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Ο Λι Ντίξον, δεξιός μπακ χαφ (στο Όσλο) θυμάται: «Δοκιμάσαμε τριάδα στην άμυνα στην τελευταία προπόνηση με τον Τέιλορ να μας λέει ότι με αυτό το τρικ θα τους κατατροπώσουμε. Είχε πει στον Πάλιστερ να μαρκάρει τον επιθετικό τους, ως κεντρικός στόπερ, αυτός όμως, ο Νορβηγός επιθετικός, όταν ξεκίνησε το παιχνίδι έπαιζε έξω αριστερά. Ο Πάλιστερ μου είπε ότι θα τον μαρκάρει αυτός αφού αυτή ήταν η εντολή και κάπως έτσι δημιουργήθηκε το απόλυτο χάος. Ο Πάλιστερ άφησε την θέση του, οι άλλοι δύο στόπερ δεν ήξεραν ποιον να μαρκάρουν και εγώ ανεβοκατέβαινα χωρίς λόγο. Το 2-0 ήρθε εύκολα».

Στο Ρότερνταμ η Αγγλία παρατάχτηκε με 4-4-2 σε ρόμβο με τους Σίρερ και Μέρσον στην επίθεση απέναντι σε μία Ολλανδία που δεν είχε τους Φαν Μπάστεν και Γκούλιτ. «Τους έχουμε» θα πει πριν τη σέντρα ο Τέιλορ σε ένα παιχνίδι που ορθώς οι Άγγλοι είχαν πολλά παράπονα από τη διαιτησία. Οι Άγγλοι φώναξαν δικαίως για μία φάση που ο Κούμαν ανέτρεψε τον Πλατ στα όρια της περιοχής με τον διαιτητή να μην δίνει ούτε φάουλ, ούτε κάρτα και είδαν τον Κούμαν, που μάλλον έπρεπε να έχει αποβληθεί, να ανοίγει το σκορ στο 62′ με απευθείας εκτέλεση φάουλ (εκτελώντας το δύο φορές αφού ο διαιτητής είχε δώσει επανάληψη). Η εικόνα του Τέιλορ να λέει στον τέταρτο «Τον βλέπεις; Αυτός ο άνθρωπος ευθύνεται που από αύριο δεν θα έχω δουλειά» δείχνοντας τον διαιτητή, έχει μείνει ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές της εποχής του θυμίζοντας αυτή την τόσο ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Το τελικό 2-0 ήρθε από από τον Μπέργκαμπ οδηγώντας τις εφημερίδες στον επικό τίτλο «Μας αδίκησαν και μας απέκλεισαν» μιας και η Αγγλία για να προκριθεί έπρεπε την τελευταία αγωνιστική να κερδίσει το Σαν Μαρίνο με 7 γκολ διαφορά και η Πολωνία να κερδίσει την Ολλανδία. Τελικά δεν έγινε τίποτα από τα δύο αφού η Ολλανδία επικράτησε με 3-1 και η Αγγλία με 7-1. Ο τίτλος γνωστής εφημερίδας «Το τέλος του κόσμου» οδήγησε και στην απόλυση του Γκρέιαμ Τέιλορ 6 μέρες αργότερα.

Ο Γκρέιαμ Τέιλορ συνέχισε να προπονεί μέχρι και το 2003, με τελευταία δουλειά του στην Άστον Βίλα, μένοντας πιστός στις μεθόδους του μέχρι το τέλος της ζωής του, το 2017, από ανακοπή. Ήταν 72 ετών. Η Αγγλία μετά τον Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ, που την έφτασε σε δύο τελικούς Γιούρο και έναν ημιτελικό Μουντιάλ, συνεχίζει με υπηρεσιακό προπονητή για τα παιχνίδια του Nations League με τον Λι Κάρλσλεϊ, προπονητή με μεγάλες επιτυχίες στις αναπτυξιακές εθνικές, να θέλει να την ετοιμάσει όσο καλύτερα γίνεται για τον επόμενο που θα καθίσει στον πάγκο της και θα έχει το δύσκολο έργο να την κάνει ακόμα καλύτερη και πιο επιτυχημένη. Τα παιχνίδια απέναντι στην Ιρλανδία και τη Φινλανδία, σε έναν όμιλο που βρίσκεται και η Ελλάδα, κρύβουν αρκετές παγίδες και οι Άγγλοι δεν θέλουν με τίποτα να μπουν σε αυτό το νέο ξεκίνημα με απώλειες και γκρίνια βάζοντας από νωρίς και τον βρετανικό Τύπο στο παιχνίδι. Ευτυχώς έχουν κοπεί οι γιόμες.