Το βράδυ της Κυριακής το γαλλικό ποδόσφαιρο έζησε μια ακόμα μαύρη στιγμή φέτος, όταν στο ντέρμπι Λιόν-Μαρσέιγ ένας οπαδός πέτυχε τον Παγιέτ στο κεφάλι με ένα μπουκάλι και ανάγκασε τον διαιτητή να διακόψει το παιχνίδι μόλις στο τέταρτο λεπτό. Τις επόμενες ώρες η είδηση έκανε το γύρο της Ευρώπης, γιατί μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε συνηθίσει σε τέτοιες καταστάσεις αλλά στα μεγάλα ευρωπαικά πρωταθλήματα τέτοια περιστατικά είναι πλέον πολύ σπάνια. Εντελώς συμπτωματικά, λίγο καιρό πριν συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από τη μέρα που έλαβε χώρα ένα από τα πιο διάσημα επεισόδια με ρίψη αντικειμένου στον αγωνιστικό χώρο.
Φθινόπωρο 1971. Η Ίντερ είχε κατακτήσει το πρωτάθλημα μετά από πέντε χρόνια και, όπως και τώρα, προσπαθούσε να επιστρέψει στην ελίτ του ευρωπαικού ποδοσφαίρου μέσω του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Στον πρώτο γύρο η ομάδα του Τζοβάνι Ινβερνίτζι αντιμετώπισε την ΑΕΚ, την οποία και κέρδισε με 4-1 στο Μιλάνο. Η ‘ένωση’ έκανε μεγάλη προσπάθεια στον επαναληπτικό αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν μια τιμητική νίκη με 3-2, χάρη σε ένα γκολ του Κώστα Νικολαίδη στο τελευταίο λεπτό. Στον επόμενο γύρο το επίπεδο δυσκολίας ανέβηκε αρκετά για τους Ιταλούς, αφού στο δρόμο τους βρέθηκε η Μπορούσια Μενχενγκλάντμπαχ του Χένες Βάισβαϊλερ.
Οι Γερμανοί, που στον πρώτο γύρο είχαν κάνει περίπατο απέναντι στην ιρλανδική Κορκ Χιμπέρνιανς, προέρχονταν από δυο συνεχόμενα πρωταθλήματα, είχαν μια νεανική ομάδα που φημιζόταν για το επιθετικό της παιχνίδι και ένα έμψυχο δυναμικό γεμάτο ταλέντο, από το οποίο ξεχώριζαν ο επιθετικός Γιουπ Χάινκες και ο σούπερ σταρ της ομάδας, Γκίντερ Νέτσερ. Αυτό που δεν είχαν ήταν ένα εντυπωσιακό γήπεδο, αφού το γερασμένο και μικρό Μποκελμπέργκσταντιον με τις ξύλινες κερκίδες προκάλεσε αρκετά ειρωνικά σχόλια από τους ανθρώπους της ιταλικής αποστολής, που είχαν συνηθίσει στα μεγαλεία του Σαν Σίρο.
Ματσόλα και Νέτσερ στην καθιερωμένη χειραψία πριν το παιχνίδι
Η αίσθηση ανωτερότητας που ένιωθαν οι Ιταλοί δεν κράτησε τελικά πολύ. Οι παίκτες του Βάισβαϊλερ μπήκαν φουριόζοι στον αγώνα και προηγήθηκαν μόλις στο 7ο λεπτό με ένα προσωπικό γκολ του Χάινκες. Το γκολ του μετέπειτα θρύλου της Μπάγερν ξύπνησε τους παίκτες της Ίντερ και πριν συμπληρωθεί το πρώτο 20λεπτο ήρθε η ισοφάριση με τον συνήθη ύποπτο εκείνης της ομάδας, τον Ρομπέρτο Μπονινσένια που την προηγούμενη σεζόν είχε αναδειχθεί πρώτος σκόρερ στο Καμπιονάτο με 24 γκολ σε 28 συμμετοχές. Δυο λεπτά αργότερα όμως, οι Γερμανοί πήραν ξανά προβάδισμα με μια κεφαλιά του Λε Φεβρ. Και κάπου εκεί τελειώνει το κομμάτι του αγώνα στο οποίο συμφωνούν όλοι.
Η φάση που σημάδεψε το παιχνίδι έγινε στο 29ο λεπτό, όταν ο Μπονινσένια πήγε να εκτελέσει ένα πλάγιο και μερικά δευτερόλεπτα αργότερα βρισκόταν στο χόρτο πιάνοντας το κεφάλι του. Εκείνη την ώρα κανένας δεν ήταν απόλυτα σίγουρος τι ακριβώς συνέβη ενώ το γεγονός ότι ο αγώνας δεν είχε ζωντανή τηλεοπτική κάλυψη (ο πρόεδρος της Μπορούσια δεν τα είχε βρει στο οικονομικό με το κανάλι που ενδιαφέρθηκε κι έτσι ο κόσμος δεν είδε ένα από τα πιο διάσημα παιχνίδια στην ιστορία του γερμανικού ποδοσφαίρου) δεν βοηθάει στο να έχουμε κάποια ξεκάθαρη εικόνα για το περιστατικό. Όπως έγινε γνωστό λίγο μετά, ένα κουτάκι κόκα-κόλα είχε πεταχτεί από την κερκίδα προς το μέρος του Ιταλού επιθετικού αλλά στην αναμπουμπούλα που ακολούθησε, το επίμαχο αντικείμενο εξαφανίστηκε. Σύμφωνα με την ιταλική εξιστόρηση, αυτός που φρόντισε να το… εξαφανίσει ήταν ο Νέτσερ, που ήταν από τους πρώτους που έσπευσαν στο σημείο.
Όσο ο συμπαίκτης του βρισκόταν ακόμα ξαπλωμένος στο χόρτο, ο αρχηγός των φιλοξενούμενων, Σάντρο Ματσόλα, πλησίασε ένα ζευγάρι που καθόταν στις πρώτες θέσεις της κερκίδας, πήρε το κουτάκι του αναψυκτικού που κρατούσαν και το έδειξε στον διαιτητή, σε μια προσπάθεια να του εξηγήσει τι είδους αντικείμενο χτύπησε τον Μπονινσένια. Ένα “αθώο” κουτάκι που βρήκε αναπάντεχα μια θέση στην ποδοσφαιρική ιστορία, αφού το άλλο δεν βρέθηκε ποτέ. Για αρκετά λεπτά ο αγώνας βρισκόταν στον αέρα. Οι Ιταλοί υποστήριζαν ότι ο αγώνας έπρεπε να διακοπεί άμεσα, καθώς ο βασικός επιθετικός τους δεν ένιωθε καλά. Οι Γερμανοί ισχυρίζονταν πως το κουτάκι που πετάχτηκε ήταν σχεδόν άδειο, επομένως ο Ιταλός κάνει θέατρο με στόχο να προκαλέσει την τιμωρία τους. Ο Ολλανδός διαιτητής έτεινε περισσότερο προς την πλευρά των γηπεδούχων, καθώς θεωρούσε ότι η αντίδραση του Μπονινσένια ήταν υπερβολική, και αποφάσισε ο αγώνας να συνεχιστεί κανονικά, έστω και χωρίς τον Ιταλό που έγινε αλλαγή και μεταφέρθηκε στα αποδυτήρια. Όπως ακριβώς συνέβη και με το ίδιο το περιστατικό, έτσι και η συνέχεια του αγώνα έχει δυο διαφορετικές οπτικές.
Αν είσαι από την πλευρά των Γερμανών, τα υπόλοιπα 61 λεπτά ήταν μια απίστευτη παράσταση, ένα επιθετικό κρεσέντο που δύσκολα βλέπεις σε αγώνες μεταξύ ομάδων τέτοιου επιπέδου. Η Γκλάντμπαχ ανέβασε κι άλλο ταχύτητα, ‘πάτησε’ την αντίπαλο της, βρήκε άλλα δυο γκολ μέχρι το ημίχρονο και πρόσθεσε τρία ακόμα στην επανάληψη. Το κοντέρ σταμάτησε στο 7-1, με τους Χάινκες, Νέτσερ και Λε Φεβρ να πετυχαίνουν από δυο ο καθένας. Σύμφωνα με τον Νέτσερ: “Εκείνη τη μέρα παίζαμε λες και ήταν το παιχνίδι της ζωής μας. Κανένας δεν θα μπορούσε να μας σταματήσει. Θα κερδίζαμε την Ίντερ ακόμα κι αν δεν γινόταν αυτό με το κουτάκι, ακόμα κι αν ο Μπονινσένια έπαιζε κανονικά όλο τον αγώνα.” Μετά το τέλος του αγώνα ο Ματ Μπάσμπι, που ήταν ανάμεσα στους 27.000 τυχερούς θεατές που απόλαυσαν το σόου των γηπεδούχων, δήλωσε: “Έχω εντυπωσιαστεί με αυτή την ομάδα. Με την ταχύτητα της, τη δύναμη της, την εφευρετικότητα της. Αυτή τη στιγμή δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος να την κερδίσει εδώ μέσα.”.
Όσο οι Γερμανοί πανηγύριζαν τον θρίαμβο τους, που λογικά τους έστελνε και στην επόμενη φάση της διοργάνωσης, οι Ιταλοί ήταν εξαγριωμένοι καθώς θεωρούσαν πως ο αγώνας θα έπρεπε να διακοπεί. Ο Τζατσίντο Φακέτι περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε στο ιταλικό στρατόπεδο: “Το συμβάν έγινε όταν το σκορ ήταν 2-1, οπότε θα μπορούσαμε εύκολα να το γυρίσουμε. Όμως από εκείνο το σημείο και μετά για εμάς δεν υπήρχε παιχνίδι. Συνεχίσαμε να παίζουμε απλά και μόνο για το τυπικό. Κάποιοι από εμάς σκεφτόμασταν ότι θα υπάρξει επανάληψη του αγώνα, κάποιοι πιστεύαμε ότι θα κατοχυρωθεί το ματς σε εμάς και αρκετοί δεν ήθελαν καν να παίξουν τα υπόλοιπα λεπτά.”
Οι δυο πλευρές διαφωνούν ακόμα και στο τι έπαθε πραγματικά ο Μπονινσένια αμέσως μετά το χτύπημα. Οι ιταλικές εφημερίδες έγραψαν πως ο γιατρός διέγνωσε σοβαρή βρεγματική θλάση ενώ οι απεσταλμένοι δημοσιογράφοι τους επιβεβαίωναν ότι το χτύπημα φάνηκε σοβαρό. Από την άλλη, οι Γερμανοί ισχυρίζονται ότι κάποια άτομα του Ερυθρού Σταυρού που τον εξετάσαν δεν βρήκαν τίποτα και ότι μετά το τέλος του αγώνα οι Ιταλοί κλειδώθηκαν στα αποδυτήρια και δεν τους άφηναν να δούνε τον παίκτη. Επίσης έχουν μαρτυρίες από ανθρώπους που ήταν δίπλα στο σκηνικό που λένε ότι ο επιθετικός της Ίντερ μιλούσε κανονικά με τους συμπαίκτες του όσο ήταν ξαπλωμένος στο χόρτο και τους προέτρεπε να διαμαρτυρηθούν στον διαιτητή. Ο ίδιος ο Μπονινσένια δήλωσε αρκετά χρόνια μετά ότι δεν έχει ιδέα τι έγινε μετά το χτύπημα γιατί είχε χάσει τις αισθήσεις του. “Όταν άρχισα να συνέρχομαι, μετά από λίγη ώρα, ενημέρωσα ότι θέλω να συνεχίσω αλλά ο γιατρός μου είπε ότι πρέπει να πάω στα αποδυτήρια.”
Τις επόμενες μέρες η κόντρα των δυο ομάδων μεταφέρθηκε από τους παίκτες στις διοικήσεις. Ο αντιπρόεδρος της Ίντερ και δικηγόρος, Πεπίνο Πρίσκο, ανέλαβε προσωπικά την υπόθεση αλλά σύντομα ανακάλυψε ότι οι κανονισμοί της ΟΥΕΦΑ δεν προέβλεπαν την κατοχύρωση ενός αγώνα σε μια ομάδα για τέτοια περιστατικά. Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν ακόμα και το επιχείρημα ότι το κουτάκι το έριξε κάποιος Ιταλός από τους χιλιάδες που είχαν ταξιδέψει για το παιχνίδι, αλλά αυτό διαψεύστηκε γρήγορα από την αστυνομία που ανακοίνωσε πως προχώρησε στη σύλληψη ενός Ολλανδο-γερμανού οπαδού της Μπορούσια, ο οποίος πάντως δεν παραδέχτηκε ποτέ την ενοχή του, προσθέτοντας ένα ακόμα ερωτηματικό στην έτσι κι αλλιώς θολή ιστορία.
Μετά από μια συνεδρίαση που κράτησε σχεδόν μια μέρα, αποφασίστηκε ο αγώνας να διεξαχθεί από την αρχή. Μιας και δεν υπήρχαν διαθέσιμες ημερομηνίες εκείνο το διάστημα, οι δυο ομάδες έπαιξαν πρώτα τον προγραμματισμένο επαναληπτικό (στον οποίο η Ίντερ κέρδισε με 4-2 με τον Μπονινσένια να συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των σκόρερ) και στη συνέχεια την επανάληψη του πρώτου αγώνα.
Με τη Γκλάντμπαχ τιμωρημένη (2 αγωνιστικές μακριά από την έδρα της και ένα μεγάλο πρόστιμο), ο αγώνας διεξήχθη στο Βερολίνο στις αρχές Δεκέμβρη. Οι Γερμανοί είχαν τον έλεγχο του αγώνα, δημιούργησαν αρκετές φάσεις αλλά δεν κατάφεραν να στείλουν τη μπάλα στα δίχτυα. Με εκείνο το 0-0 η Ίντερ πήρε την πρόκριση στην επόμενη φάση και αργότερα έφτασε μέχρι και τον τελικό, όπου και ηττήθηκε με 2-0 από τον Άγιαξ του Γιόχαν Κρόιφ.
Οι οπαδοί της Γκλάντμπαχ με ένα πανό διαμαρτυρίας στον αγώνα-επανάληψη στο Βερολίνο
Μισός αιώνας έχει περάσει από τότε αλλά οι Γερμανοί επιμένουν πως εκείνη τη μέρα διαπράχθηκε μια τεράστια κλοπή που στέρησε από τη Γκλάντμπαχ αρχικά την πρόκριση και κατ’επέκταση τη δυνατότητα να κυνηγήσει το πρώτο ευρωπαικό τρόπαιο της ιστορίας της. Πριν από λίγες εβδομάδες κυκλοφόρησε και ένα βιβλίο που ασχολείται αποκλειστικά με αυτό το παιχνίδι, τα όσα προηγήθηκαν και τα όσα ακολούθησαν. Σε μια από τις πολλές συνεντεύξεις που περιέχει, ο Ράινερ Μπόνχοφ ανέφερε ότι “αυτό το παιχνίδι ακόμα με πονάει. Και εμένα και όλους μας. Παρ’όλα αυτά τα έχω βρει πλέον με τον Μπονινσένια, κι ας διαφωνούμε για το τι ακριβώς έγινε. Για μένα το κουτάκι ήταν άδειο, γι’αυτόν ήταν γεμάτο”.
Όταν οι δυο ομάδες συναντήθηκαν ξανά πέρσι στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ, οι οπαδοί της Γκλάντμπαχ επισκέφτηκαν στις 4 τα ξημερώματα το ξενοδοχείο που έμενε η αποστολή της Ίντερ και πέταξαν κροτίδες και πυροτεχνήματα, για να ξυπνήσουν τους παίκτες. Φεύγοντας άδειασαν μπροστά ακριβώς από το ξενοδοχείο μια μεγάλη σακούλα με κουτάκια αναψυκτικού και άφησαν ένα σημείωμα που έλεγε “Να θυμάσαι Ίντερ, όλα είναι καλύτερα με ένα κουτάκι κόκα-κόλα”. Όσο για το περίφημο εκείνο κουτάκι που έδωσε ο Ματσόλα στον διαιτητή; Ο Ολλανδός το πήρε μαζί του πίσω στην πατρίδα του και το χάρισε στο μουσείο της Φίτεσε. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 2012 όταν και επέστρεψε στη Γερμανία και στο μουσείο της Γκλάντμπαχ.