Η δημοσιογραφία δεν είναι στα καλύτερά της τα τελευταία χρόνια, αλλά σίγουρα κανείς δεν περίμενε ότι σε συνέντευξη τύπου της Μπέρνλι πριν μερικά χρόνια θα γινόταν η ερώτηση “Αληθεύει ότι όταν ήσασταν παίκτης τρώγατε σκουλήκια;” προς τον προπονητή της ομάδας. Για να είμαστε σωστοί, ο δημοσιογράφος δεν το έβγαλε από το μυαλό του. Είχε προηγηθεί μια συνέντευξη του Δανού Σόρεν Άντερσεν, συμπαίκτη του Σον Ντάις στην Μπρίστολ, που σχολιάζοντας την φωνή του Ντάις είπε ότι ίσως οφείλεται σε αυτά τα σκουλήκια που έτρωγε όταν ήταν ποδοσφαιριστής.
Ο προπονητής της Μπέρνλι αρνήθηκε μεν ότι τα γκουρμέ του γεύματα περιελάμβαναν γεωσκώληκες, μπορεί στην υπόθεση να μην υπήρχε φωτιά, υπήρχε όμως καπνός: «Εννοείται ότι δεν έτρωγα τα σκουλήκια, αλλά τα έβαζα στο στόμα μου – και εδώ και στη Γουότφορντ όταν ήμουν προπονητής το έκανα για χαβαλέ – είχα να κρέμεται ένα ωραίο, μεγάλο, ζουμερό σκουλήκι από το στόμα και μετά έκανα ότι το μασούσα». Στο ίδιο ύφος, λέει για πλάκα ότι εισπνέει εξατμίσεις αυτοκινήτων και τρώει χαλίκια για πρωινό για να διατηρεί αυτή τη βραχνή φωνή:
Η λέξη “γλαφυρή” περιγράφει ιδανικά την κίνηση με το σκουλήκι
Ο Σον Ντάις ήταν ένας κεντρικός αμυντικός που πέρασε όλη την καριέρα του σε μικρές ομάδες και μικρές κατηγορίες της Αγγλίας, ένας κλασικός Άγγλος σέντερ μπακ παλιάς κοπής, ξεκινώντας ως νεαρός στη Φόρεστ του Κλαφ. Αν όμως σαν παίκτης δεν έκανε όνομα, το έκανε σαν προπονητής, πρώτα στη Γουότφορντ και μετά στην Μπέρνλι όπου και έμεινε για μια ολόκληρη δεκαετία. Έγινε ο προπονητής που την ανέβασε δύο φορές στην Πρέμιερ Λιγκ και κυρίως, αυτός που κατάφερε να την κρατήσει εκεί για 6 συνεχόμενες χρονιές, παρά τις αντίθετες προβλέψεις, να γίνει ένας από τους μακροβιότερους προπονητές στην Αγγλία και τελικά να απολυθεί πέρσι, με αρκετό κόσμο να θεωρεί την απόλυση ως άδικη και αχάριστη από τον ιδιοκτήτη που δεν στήριξε λίγο ακόμα τον αναμορφωτή του συλλόγου.
Αυτά τα παράσημα είδε η Έβερτον, μια ομάδα που έχει κάνει απίστευτα κακές επιλογές σε παίκτες και προπονητές τα τελευταία χρόνια, και αφού κατάλαβε ότι κανένας σοβαρός, διάσημος προπονητής δεν είναι αρκετά τρελός (ακόμα και αν τον λένε “Λόκο” Μπιέλσα) για να αναλάβει ένα καράβι που μπάζει νερά και καίγεται ταυτόχρονα, κατέληξε στον Σον Ντάις, τον άνθρωπο για τη δύσκολη δουλειά της παραμονής στην Πρέμιερ Λιγκ, κάτι που με την εικόνα των μπλε του Λίβερπουλ μοιάζει αποστολή αυτοκτονίας. Κι όμως, αρκετοί θεωρούν ότι ο Ντάις είναι η ιδανική επιλογή για κάτι τέτοιο.
Νοέμβριος 2021, η Μπέρνλι υποδέχεται την Τότεναμ, το Τερφ Μουρ θυμίζει χιονοδρομικό και ο σκληρός Σον εμφανίζεται με πουκαμισάκι χαμογελώντας.
«Θα το κάνουμε κι αυτό θέμα; Την άλλη φορά θα φοράω κοντομάνικο», δηλώνει λίγο μετά.
Ο Ντάις μπορεί να φαίνεται ως μία κομματάκι “γραφική περσόνα”, πιθανώς ένας χαρακτήρας σε ταινία του Γκάι Ρίτσι, καθώς τον ακολουθούν διάφορες ατάκες και γεγονότα, αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το έργο του στην Μπέρνλι, έστω και δεν έπαιζε τίκι-τάκα. Γιατί καλό να είσαι ο Πεπ και να φιλοσοφείς για το ποδόσφαιρο όταν μπορείς να αγοράσεις 4-5 σέντερ μπακ με 50-60 εκατομμύρια το καθένα για να παίζει τελικά ένα πλάγιο μπακ στο κέντρο της άμυνας, καλό να είσαι η Τσέλσι και να μοιράζεις εκατοντάδες εκατομμύρια, αλλά φίλε μου, αν είσαι κόουτς στην Μπέρνλι και έχεις μόνο φακές στα χέρια σου, οι επιλογές σου για το τι φαγητό θα φτιάξεις είναι λίγες. Γι’ αυτό και προσπαθείς να φτιάξεις το καλύτερο φαγητό που μπορείς με αυτά τα υλικά. Κι ο Ντάις αυτό έμαθε να κάνει όλα αυτά τα χρόνια, έφτιαχνε τις καλύτερες δυνατές φακές στο Μπέρνλι (ή τέλος πάντων ό,τι είναι η τοπική σπεσιαλιτέ εκεί). Ένας γνήσιος υπέρμαχος του 4-4-fokkin’-2, θα έκανε τον Μάικ Μπάσετ να δακρύζει από συγκίνηση.
20 λεπτά Ντάις να παραδίδει μάθημα για το 4-4-2
Ο Ντάις δεν θέλει πολλές πασίτσες και τριγωνάκια, το ποδόσφαιρό του ονομάστηκε “ποδόσφαιρο του Brexit” επειδή θυμίζει το παλιό καλό βρετανικό στιλ, πριν γεμίσει το νησί με ξένους καθηγητάδες που ήρθαν να μας πάρουν την μπαλίτσα μας. «Αν κάνουμε πάνω από 300 πάσες, τότε δεν είμαστε παραγωγικοί», έχει πει. Διαθέτοντας μία ομάδα που σταθερά ξόδευε λίγα χρήματα για μεταγραφές (πάντα στην τελευταία πεντάδα στη λίστα των εξόδων για αποκτήσεις παικτών), ο Ντάις έβρισκε φτηνούς παίκτες (κυρίως Βρετανούς) που θα υπηρετούσαν το πλάνο του και συχνά κατάφερνε να εκτοξεύσει τις καριέρες τους, με σημαντικότερα παραδείγματα τον Μάικλ Κιν και τον “δικό μας” Αντρέ Γκρέι. Το πλάνο συγκεκριμένο, σφιχτή άμυνα συνήθως και άμεσο ποδόσφαιρο χωρίς φρου φρου και αρώματα.
Ο αγαπημένος Μάικ Μπάσετ
Το Brexit όμως δεν αναφέρεται μόνο στο στιλ του ποδοσφαίρου, αλλά και σε όλη την κουλτούρα των αποδυτηρίων που μοιάζει βγαλμένη από άλλες εποχές. Ο Πολ Ρόμπινσον, βετεράνος τερματοφύλακας με σημαντική καριέρα σε Λιντς και Τότεναμ, έκλεισε την καριέρα του στην Μπέρνλι και σε συνέντευξή του το 2017 αποκάλυψε ότι οι προπονήσεις γίνονται πάντα με σορτσάκι, επικαλαμίδες, απαγορεύονταν μακριές φόρμες-σκουφιά-γάντια και τέτοια φλώρικα αν δεν είχε πολικό ψύχος, στα ταξίδια δεν έχει να ακούς τη μουσική σου με ακουστικά και ο Ντάις ικανοποιείται μόνο αν δει αρκετά τάκλιν στα προπονητικά διπλά. Ο Ρόμπινσον έκανε αναφορά και στον θρυλικό “τροχό της τύχης” που μάλλον θα έπρεπε να ονομαστεί της ατυχίας. Κάθε Παρασκευή, τα παραπτώματα των παικτών εμφανίζονται στην οθόνη. Όταν λέμε παραπτώματα, δεν εννοούμε κάτι σοβαρό. Να ξεχάσεις μια μπλούζα της ομάδας στο κάθισμα του πούλμαν ή το πάτωμα, να μη φορέσεις τις σωστές κάλτσες και άλλα τέτοια. Κάπως έτσι, η ομάδα μαζευόταν τις Παρασκευές και οι παίκτες μέσα στο άγχος περίμεναν να δουν τι είχαν κάνει αυτή την ομάδα (καθώς υπήρχαν ντοκουμέντα με φωτογραφίες και βίντεο). Όποιος εμφανιζόταν να έχει υποπέσει σε παράπτωμα, ανέβαινε και γύριζε τον τροχό που είχε πάνω του όλα τα γράμματα και κάθε γράμμα σήμαινε και μία αντίστοιχη τιμωρία. Ο Ρόμπινσον ανέφερε και ορισμένα παραδείγματα, όπως το «Ε» που ήταν να κάνεις τον Έλβις (φορώντας κοστούμι του Βασιλιά), το B να φτιάξεις ένα boy-band με συμπαίκτες σου μπροστά σε όλη την ομάδα και να δώσεις παράσταση και πάει λέγοντας. Οι παίκτες τιμωρούνται επίσης αν δεν έφερναν τούρτα για τα γενέθλια ενός συμπαίκτη. Η Μπέρνλι επί Ντάις, έμοιαζε με ένα κοινωνικό πείραμα, να αποδείξει ότι αυτό το παλιακό βρετανικό ποδόσφαιρο, συνήθως με λίγους ξένους και λίγη ομορφιά, μπορεί να επιβιώσει στις μέρες μας. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι το πείραμα αυτό πέτυχε σε μια πόλη με τα υψηλότερα ποσοστά υπέρ του Brexit. Σχεδόν 67% της πόλης ψήφισε υπέρ.
Ο Σον για την τέχνη του τάκλιν, το θέατρο και την κριτική από τον Κλοπ (2018)
Θα ήταν όμως άδικο να αποδώσουμε στον Ντάις αποκλειστικά και μόνο τα χαρακτηριστικά ενός παρωχημένου λάτρη της πειθαρχίας και του βρετανικού ποδοσφαίρου, έναν τύπο που ανοίγει τις μπίρες με τα δόντια και βγαίνει την Παρασκευή να γίνει σκνίπα. Ο Ντάις δεν είναι μία τέτοια καρικατούρα. Στην Πρέμιερ Λιγκ των δις, δεν αρκεί μόνο κάτι τέτοιο για να επιπλεύσεις. Και σίγουρα όχι για να βγεις 7ος. Η Μπέρνλι έγινε ένας σύλλογος που λειτουργούσε σωστά σε όλα τα επίπεδα και είχε μαζί τον κόσμο της περιοχής, μπαίνοντας σε κάθε ματς για να αποδράσει με ό,τι καλύτερο γινόταν. Όταν το 2018 η ομάδα κατέκτησε την 7η και υψηλότερη θέση στην ιστορία της από το 1974, μια παμπ κοντά στο γήπεδο άλλαξε το όνομά της προς τιμήν του κόουτς. Ο “κοκκινοτρίχης Μουρίνιο” είδε να γίνεται γκράφιτι σε τοίχο της πόλης, σαν τον Μπιέλσα στο Λιντς. Η Μπέρνλι πέρασε την Αμπερντίν, την Μπασακσεχίρ, αλλά το εμπόδιο του Ολυμπιακού αποδείχτηκε πολύ μεγάλο. Όπως και να ‘χει, ο κόσμος της απόλαυσε αυτή την ευρωπαϊκή πορεία που κράτησε σχεδόν έναν μήνα το καλοκαίρι του 2018, χάρη στον Ντάις και τους παίκτες του.
Ο Ντάις απολύθηκε πέρσι με την ομάδα σε άμεσο κίνδυνο υποβιβασμού. Κάποιοι είπαν ότι ήταν λογικό, αλλά οι περισσότεροι (και κυρίως οι ουδέτεροι) το είδαν ως ένα μεγάλο λάθος. Η Μπέρνλι έδινε τη μάχη του υποβιβασμού, έμεναν λίγοι αγώνες, η ομάδα μόλις είχε κερδίσει την Έβερτον και δεν θα μπορούσε έτσι κι αλλιώς να φέρει κάποιο σπουδαίο όνομα. Ακόμα και να μην την έσωζε, ο Ντάις είχε δείξει ότι διέθετε το know-how για να την ανεβάσει ξανά. Μια δεκαετία ολοκληρώθηκε με κομματάκι άσχημο τρόπο, αλλά ο Ντάις δεν βγήκε να κλαίγεται, ούτε να διαμαρτύρεται. Είπε ότι δεν το περίμενε στη συγκεκριμένη στιγμή, αλλά ότι το καταλαβαίνει.
Άλλωστε τη φιλοσοφία του για τη δουλειά του προπονητή την είχε εκφράσει το 2014, όταν οι νέοι ιδιοκτήτες της Γουότφορντ τον έδιωξαν για να φέρουν τον Τζανφράνκο Τζόλα: «Το ποδόσφαιρο είναι μια δουλειά, όπως όλες οι άλλες και τέτοια πράγματα συμβαίνουν. Ο αδερφός μου δουλεύει στη Weetabix (εταιρεία δημητριακών) στο Κέτερινγκ. Όταν άλλαξε ιδιοκτησία, απολύθηκε κόσμος. Ο άλλος αδερφός μου είναι χτίστης και έχει χάσει τη δουλειά του πολλές φορές. Το ποδόσφαιρο δεν έχει ανοσία σε κάτι τέτοιο, απλώς είναι περισσότερο στο επίκεντρο της προσοχής. Είχα 8-9 καλά χρόνια στη Γουότφορντ, ως παίκτης, αρχηγός, προπονητών των νέων, της 2ης ομάδας, βοηθός προπονητή και τελικά πρώτος προπονητής. Γιατί να μην επιλέξω να θυμάμαι όλα αυτά, αντί για το ένα πράγμα που δεν πήγε καλά για μένα;». Η παμπ “The Royal Dyche” ανακοίνωσε ότι δεν θα αλλάξει το όνομά της μετά την απόλυσή του, καθώς το έργο του κόουτς ήταν τεράστιο. Η Μπέρνλι τελικά δεν κατάφερε να σωθεί, παρά την αλλαγή προπονητή. Το καλό για την Μπέρνλι είναι ότι με τον Κομπανί ως κόουτς φέτος φαίνεται να έχει σοβαρές ελπίδες για να επανέλθει στην Πρέμιερ. Ο Ντάις από τότε ακούστηκε για πολλές ομάδες, όπως για παράδειγμα τη Γουέστ Χαμ, που ψάχνουν ένα ηλεκτροσόκ για να συνέλθουν. Τελικά ο τροχός της τύχης έβγαλε το “Ε” για τον Ντάις. Η Έβερτον είναι η μεγαλύτερη δουλειά της καριέρας του και πιθανότατα και η πιο δύσκολη.