«Στη Λιόν εφηύραμε τον κινηματογράφο την εποχή που οι πατεράδες σας ψοφούσαν στα ανθρακωρυχεία»: στα ποδοσφαιρικά ντέρμπι συγχωρούνται πολλές χοντράδες, αυτή όμως είναι από τις χειρότερες που έχουμε διαβάσει. Είναι ένα πανό που ανέβασαν οι οπαδοί της Ολυμπίκ Λιονέ –Λιόν για τους φίλους– σε ένα από τα λεγόμενα «ντέρμπι του Ροδανού». Στόχος η ομάδα της Σεντ Ετιέν.
Ο κινηματογράφος γεννήθηκε, πράγματι, στη Λιόν, την πόλη όπου μεγάλωσαν οι αδερφοί Λυμιέρ, και η Σεντ Ετιέν υπήρξε στ΄αλήθεια ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα εξορύξεως άνθρακα. Τις δυο πόλεις τις χωρίζουν 62 χιλιόμετρα και αμοιβαία αντιπάθεια, με βάσεις, όπως μας θυμίζει το πανό, ιστορικές και κοινωνικές. Η Λιόν είναι μια όμορφη, ιστορική πόλη, η τρίτη μεγαλύτερη στη Γαλλία, σπουδαίο βιομηχανικό κέντρο που άντεξε στις διάφορες οικονομικές κρίσεις του 20ου και του 21ου αιώνα. Η Σεντ Ετιέν, αντίθετα, υπήρξε πάντα ο φτωχός συγγενής, ειδικά μετά το κλείσιμο των ορυχείων. Στα 1942, μάλιστα, όταν οι αρχές κατοχής θέλησαν να μειώσουν τον αριθμό των ποδοσφαιρικών ομάδων, υποχρέωσαν την ιστορική ομάδα της Σεντ Ετιέν, επαγγελματική από το 1933, να αναστείλει τη λειτουργία της, προς όφελος της άσημης ομάδας της Λιόν, και τους παίκτες της να μεταγραφούν με το ζόρι, γεγονός που μεγάλωσε τα αισθήματα αντιπάθειας.
Σκηνές από το ντέρμπι του Ροδανού
Η εκδίκηση θα έρθει στα γήπεδα: στις δεκαετίες του 60 και του 70, όταν η Λιόν συνήθως παράδερνε κάπου στη μέση του βαθμολογικού πίνακα, η Σεντ Ετιέν, με αστέρια σαν τον Πλατινί, τον Ντομινίκ Ροστό και τον Τζόνι Ρεπ, σάρωνε τίτλους, έφτανε στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και κέρδιζε τη συμπάθεια όλης της Γαλλίας, μια συμπάθεια και μια αίγλη που την ακολουθεί ακόμη και σήμερα. Οι οπαδοί της απάντησαν στο πανό το οποίο αναφέραμε με το ωραιότατο: «Το ’70 οι δικοί σας πατεράδες υποστήριζαν Σεντ Ετιέν».
Αν η αντιπαλότητα με την Σεντ Ετιέν είναι ιστορική και ξεφεύγει από τα όρια του ποδοσφαίρου, πρέπει να παραδεχτούμε πως στη Γαλλία η Λιόν δεν έχει μόνο φίλους, μάλλον το αντίθετο. Από τους ουδέτερους φιλάθλους αντιμετωπίζεται ακόμη, όπως στις αρχές της δεκαετίας του 2000 που ήταν πανίσχυρη, σαν μια νεόπλουτη ομάδα, κάπως αντιπαθητική έξω από το γήπεδο –θα επανέλθουμε– και με ευνοϊκή μεταχείριση από τη διαιτησία μέσα σ΄αυτό.
Παράδοξο για μια ομάδα που έχει κάνει ωραίες πορείες στη Ευρώπη, που έχει βγάλει από τα σπλάχνα της μεγάλους παίκτες όπως ο Καρίμ Μπενζεμά, ο Λυντοβίκ Ζιουλί, ο Μπεν Αρφά, ο Αλεξάντρ Λακαζέτ, κι από την οποία έχουν περάσει αστέρια όπως ο Μικαέλ Εσιέν, ο Ζουνίνιο Περναμπουκάνο, ο συμπατριώτης του Σόνι Άντερσον, ο Λίσαντρο Λόπεζ, με τους οποίους κέρδισε εφτά πρωταθλήματα στη σειρά από το 2002 ως το 2008 –πραγματικός άθλος στο γαλλικό πρωτάθλημα όπως μάλλον συνειδητοποιεί φέτος η Παρί Σεν Ζερμέν.
Σε μια κάπως ειρωνική απεικόνιση αυτής της έλλειψης αγάπης που γνωρίζει η ομάδα, τον Απρίλιο που μας πέρασε, δυο από τα ματς που έπαιξε ξεκίνησαν με μεγάλη καθυστέρηση και μετά από φοβερά επεισόδια –στο δεύτερο, με την Μπαστιά στην Κορσική, οι παίκτες της έφαγαν μερικές ψιλές. Το φυτίλι άναψε, για πολλούς, ο τερματοφύλακας της Λιόν, Αντονί Λοπέζ, που κινήθηκε, όπως λέγεται, προκλητικά προς την κερκίδα. Η Μπαστιά τιμωρήθηκε, όπως, λίγους μήνες πριν, η Μες, όταν οι οπαδοί της έριξαν κροτίδες στο γήπεδο και ο Λόπεζ παραπονέθηκε πως έπαθε παροδική κώφωση.
Για πολλούς, η αντιπάθεια που εμπνέει στους ουδέτερους φιλάθλους η ομάδα, οφείλεται κατά πολύ στον πρόεδρο και ιδιοκτήτη της από το 1987, Ζαν-Μισέλ Ολάς. Ο Ολάς, που τον θαυμάσαμε στα επεισόδια με την Μπεσίκτας να κατεβαίνει ατρόμητος τον στίβο και να προσπαθεί να ηρεμήσει τους Τούρκους οπαδούς, είναι σοβαρός και πάμπλουτος επιχειρηματίας στον χώρο της πληροφορικής τη μέρα και αρρωστάκι με τη Λιόν το βράδυ.
Κι όταν διαβάζουμε τα τουίτ που γράφει ασταμάτητα, δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε τις πρωινές του δραστηριότητες. Τι γράφει; Κριτικάρει τη διαιτησία, όχι μόνο στα ματς της ομάδας του αλλά και σε αυτά των ανταγωνιστών της, τα βάζει με τον προπονητή του, τσακώνεται με απλούς χρήστες («Ποιος νομίζεις ότι είσαι; έχεις μόλις εννιά φόλοουερς!») με ύφος που θύμιζε έφηβο («Πήγαινε στη μαμά σου!» «Πώς είσαι έτσι; Είχες πάει στον μπαρμπέρη;»), κάνει κατάχρηση σε γελαστές φατσούλες , μοιράζει μηνύματα αγάπης στους φιλάθλους και τις ομάδες της Λιόν, θάβει την Παρί Σεν Ζερμέν, προσβάλλει τους φιλάθλους της Σεντ Ετιέν σε μια έκρηξη πολιτικής ορθότητας («Είστε αυτιστικοί! Πόσους βαθμούς σας περνάμε;; 10 νομίζω;»), κοροϊδεύει τη Μαρσέιγ. Τα ίδια κι έξω από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όταν ο κάπως βραχύσωμος Φλοριάν Μπαλμόν της Ντιζόν τόλμησε να πει κάτι για τη διαιτησία στο ματς με τη Λιόν, ο πρόεδρος σχολίασε: «Ο Μπαλμόν έχει πρόβλημα με οτιδήποτε κινείται και τον περνάει στο ύψος». Πέρσι, πριν από το ματς με τη Μονακό που θα έκρινε τη δεύτερη θέση, εξέφρασε μια κάπως διαφορετική εκδοχή των γεγονότων: «Το πρωτάθλημα του Κατάρ είναι κάπως ιδιόμορφο, συμμετέχει μόνο μια ομάδα, η Παρί Σεν Ζερμέν. Εμείς θα αναμετρηθούμε απόψε για τον τίτλο του πρωταθλητή Γαλλίας».
Πάντως, όλοι αναγνωρίζουν ότι εδώ και τριάντα χρόνια έχει προσφέρει πολλά στην ομάδα, αρχίζοντας από την οικονομική της ανεξαρτησία. Από πέρσι η Λιόν έχει το δικό της, ιδιόκτητο και πανέμορφο γήπεδο. Για να κατασκευαστεί χρειάστηκε να περιοριστεί πολύ ο προϋπολογισμός της ομάδα, η οποία μετά το τελευταίο της πρωτάθλημα το 2008 αρκείται στο κυνήγι των θέσεων που οδηγούν στο Τσάμπιονς Λιγκ. Φέτος ξέρουμε πως δεν τα κατάφερε, καθώς δεν προλαβαίνει να προσπεράσει την εκπληκτική Νις. Εκτός αν ανατρέψει απόψε το 4-1 του πρώτου αγώνα με τον Άγιαξ, οπότε όλα είναι πιθανά. Δύσκολο να ανατρέψει μια τέτοια διαφορά; Το έχει ξανακάνει. Αντίπαλος ήταν πάλι η ομάδα μιας πανέμορφης πόλης με γραφικά κανάλια. Το 2001-2002, μετά τον αποκλεισμό της από τους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ, αντιμετωπίζει την Μπριζ στη φάση των 16 του αλησμόνητου Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Πρώτο ματς στο Βέλγιο 4-1, οι νικητές βιάζονται κάνουν τον γύρο του θριάμβου μπροστά στους οπαδούς τους. Στη ρεβάνς ο «Σονιγκόλ» Άντερσον βάζει τρία γκολ. Η Μπριζ, βέβαια, δεν είναι Άγιαξ, αλλά ο Λακαζέτ, που δεν έπαιξε στο πρώτο ματς, ξέρει τι ακριβώς πρέπει να κάνει.
Η Λιόν θα προσπαθήσει, λοιπόν, να φτάσει στον πρώτο τελικό της ιστορίας της. Δεν τα κατάφερε στις περιόδους της μεγάλης της ακμής, όταν είχε μια από τις καλύτερες ομάδες στην Ευρώπη. Σκόνταψε σε διάφορους προημιτελικούς –στο ΟΥΕΦΑ απέναντι στην Μπολόνια το 1999, στο Τσάμπιονς Λιγκ απέναντι στην Πόρτο το 2004 και στη Μίλαν το 2006– αλλά το μεγάλο τραύμα ήταν άλλο. Το 2005, απέναντι στην Αϊντχόβεν, δεν καταφέρνει να περάσει στα ημιτελικά καθώς ο διαιτητής δεν σφυρίζει στην παράταση αυτήν την ανατροπή –στις όχθες του Ροδανού οι κραυγές των εκφωνητών «Δεν υπάρχει αμφιβολία! Πέναλτι στον Νιλμάρ!» αντηχούν σαν εφιάλτης.
Το 2009, φτάνει στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ, αποκλείοντας, μεταξύ άλλων, τη Ρεάλ, αλλά μένει εκεί καθώς πέφτει στα νύχια της Μπάγερν. Μετά και τη φετινή πορεία, με τις ωραίες, ηρωικές νίκες απέναντι στη Ρόμα και την Μπεσίκτας, η Λιόν έγινε κάτοχος ενός κάπως πικρού ρεκόρ: έχει φτάσει στα ημιτελικά και των τριών ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Για τους νεαρούς μας φίλους, η τρίτη υπήρξε το Κύπελλο Κυπελλούχων. Το 1963-64, η Λιόν έφτασε στα ημιτελικά όπου αντιμετώπισε τη Σπόρτινγκ Λισαβόνας. Μιλάμε για μια εποχή τόσο μακρινή, που όταν τα δυο ματς έληξαν ισόπαλα, παίχτηκε ένα τρίτο ματς-μπαράζ, σε ουδέτερο γήπεδο. Και, καλά το μαντέψατε, η Σπόρτινγκ προκρίθηκε και στέφθηκε και Κυπελλούχος.
Απόψε, στο Στάδιο των Φώτων, οι Λιονέζοι θα προσπαθήσουν να σπάσουν την κατάρα και να φτάσουν κι αυτοί σε έναν ευρωπαϊκό τελικό, όπως η μισητή αντίπαλός τους Σεντ Ετιέν πριν 41 ακριβώς χρόνια. 62 χιλιόμετρα πιο μακριά η αγωνία θα είναι εξίσου μεγάλη.