Κόμο. Μια πόλη της Λομβαρδίας γνωστή για την ομώνυμη λίμνη της που μαζεύει την αριστοκρατία και τις διασημότητες εδώ και αιώνες. Από τη Μαντόνα και τον Τζορτζ Κλούνεϊ μέχρι τον Ροναλντίνιο, τον Μέσι και τον Μουρίνιο πολλοί διάσημοι είχαν ή έχουν σπίτια στη λίμνη που είναι η κύρια ατραξιόν μιας πόλης με περίπου 80.000 κατοίκους κοντά στο Μιλάνο. 229 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά, στην περιοχή της Εμίλια-Ρομάνια και περίπου 3 ώρες με το αυτοκίνητο (ανάλογα με την κίνηση) από το Κόμο βρίσκεται η Μόντενα. Η πόλη που έχει δώσει το όνομά της σε ένα μοντέλο της Φεράρι και εκτός από τα κεντρικά γραφεία πολλών πολυτελών αυτοκινητοβιομηχανιών, είναι διάσημη για το βαλσαμικό ξίδι, τα τορτελίνια και τα τορτελόνια. Οι δύο πόλεις έχουν, όπως συχνά συμβαίνει στην Ιταλία, και τις τοπικές τους ομάδες. Η Κόμο 1907 (το όνομά της μετά τη χρεοκοπία και την αναδημιουργία της, όπως επίσης συχνά συμβαίνει στην Ιταλία) έχει μια μεγάλη ιστορία από το 1907 όταν και ιδρύθηκε και 13 παρουσίες στην Α’ εθνική της χώρας. Η έδρα της, το Τζουζέπε Σινιγκάλια, είναι αρκετά διάσημη, όχι γιατί είναι κάποιο θαύμα της αρχιτεκτονικής, αλλά γιατί είναι χτισμένη ακριβώς δίπλα στο νερό, μια που πήρε και το όνομά της από έναν ιστορικό Ιταλό κωπηλάτη. Από την άλλη πλευρά, η Μόντενα 2018 (μαντέψτε, ναι επανιδρύθηκε το 2018), με έτος δημιουργίας το 1912 που κατά διαβολική σύμπτωση έχει κι αυτή 13 παρουσίες στη Serie A. Όπως καταλαβαίνει κανείς, δεν μιλάμε για μεγαθήρια του ιταλικού ποδοσφαίρου, αλλά παραδοσιακές τοπικές ομάδες. Πώς γίνεται όμως δύο ομάδες από πόλεις που δεν βρίσκονται κοντά, δεν είναι καν στην ίδια επαρχία της χώρας να έχουν αναπτύξει μια μεγάλη έχθρα;
Οι οπαδοί της Κόμο έχουν κόντρα με γείτονες κατά κύριο λόγο. Βαρέζε, Λέτσο και Μόντσα. Αντίστοιχα η Μόντενα μεγάλη κόντρα με την Μπολόνια και επίσης με τις Τσεζένα και Ρετζιάνα. Αλλά όταν δυο ομάδες συναντιούνται σχετικά συχνά σε διάφορες κατηγορίες (το πρώτο ματς χρονολογείται στο μακρινό 1914) είναι όλο και πιο πιθανό αυτό να οδηγήσει και σε μια κόντρα με κάποια αφορμή. Η έχθρα μεταξύ των Λαριάνι του Κόμο και των Καναρίνι της Μόντενα δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Και δεν γνωρίζουμε αν είχαν διαβάσει Σεφέρη οι οπαδοί των δύο ομάδων και τον στίχο “για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη”, αλλά η κόντρα ξεκινά από ένα πανό, ένα πανό των οπαδών της Μόντενα που κλέβουν οι οπαδοί της Κόμο και με το οποίο στολίζουν το πέταλό τους. Το λάφυρο θα δημιουργήσει την πρώτη κόντρα. Είναι ζήτημα τιμής ανάμεσα στους οπαδούς.
Η γραφική έδρα της Κόμο
Τον Μάρτιο του 1999 η Κόμο θα υποδεχτεί τη Μόντενα στα πλαίσια της Γ’ εθνικής της Ιταλίας. Η κόντρα των οπαδών θα φέρει επεισόδια που έχουν ξεκινήσει στους δρόμους της πόλης με τους εκδρομείς της Μόντενα να πλακώνονται στο ξύλο με τους ντόπιους και να αναφέρονται μικροτραυματισμοί και κάποια σπασμένα αυτοκίνητα. Οι οπαδοί έχουν κλείσει ραντεβού για ξύλο μέσω Ίντερνετ. Ξύλο ρομαντικό, καθώς το ραντεβού γίνεται σε ένα από τα κιόσκια δίπλα στη λίμνη του Κόμο. Θα γίνουν τελικά εννιά συλλήψεις. Η ένταση θα μεταφερθεί και στο γήπεδο. Οι γηπεδούχοι θα προηγηθούν με 1-0, αλλά τα “καναρίνια” θα το γυρίσουν σε 1-2 με πέναλτι στο 84′ και δεύτερο γκολ στο 86′ και ενώ είναι έτοιμα να φύγουν με σπουδαίο διπλό, στο 89′ η Κόμο θα ισοφαρίσει με πέναλτι που η Μόντενα αμφισβητεί έντονα. Τα παράπονα είναι έντονα. Στα αποδυτήρια γίνεται χαμός. Οι παίκτες έρχονται στα χέρια, καθώς αυτοί της Μόντενα προσπαθούν να επιτεθούν στον διαιτητή. Ο αμυντικός Μάινο κατηγορείται ότι έριξε κάτω τον αστυνομικό που συνόδευε τον διαιτητή και τον χτύπησε. Ο παίκτης λέει ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο και με τη σειρά του κατηγορεί τον ιδιοκτήτη της Κόμο ότι τον κλώτσησε. Ο κύριος Ενρίκο Πρετσιόζι, γνωστός από την ομώνυμη εταιρεία παιδικών παιχνιδιών, είναι μια μεγάλη λέρα του ιταλικού ποδοσφαιρού (ιδιοκτήτης επίσης της Τζένοα αργότερα) που έχει κατηγορηθεί (και συχνά τιμωρηθεί) για ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, από σκάνδαλα και στημένα παιχνίδια, μέχρι δηλώσεις κατά διαιτητών και μπούκες στα αποδυτήρια. Ο ίδιος αρνείται το γεγονός. Ο δύσμοιρος αστυνομικός μεταφέρεται στο νοσοκομείο έχοντας χτυπήσει στη σπλήνα. Στο νοσοκομείο μεταφέρεται και ένας υπάλληλος της Κόμο που έχει χτυπηθεί από τους βίαιους παίκτες της Μόντενα, ενώ ένας παίκτης της Μόντενα τρώει μπουκάλι στο κεφάλι από συνάδελφό του της Κόμο και τραυματίζεται.
Μηνύσεις, ανακοινώσεις, δηλώσεις, οι οπαδοί της Μόντενα θα φύγουν σχεδόν 3 ώρες μετά το ματς, καθώς έχουν συγκεντρωθεί περίπου 2.000 οπαδοί των γηπεδούχων απ’ έξω που τους περιμένουν με άγριες διαθέσεις. Λάστιχα σε αυτοκίνητα έχουν σκιστεί, οπαδοί της Κόμο κραδαίνουν αλυσίδες για τα χιόνια στα χέρια, ακούγονται διάφοροι ήχοι που κανείς δεν ξέρει αν είναι δακρυγόνα ή κάτι άλλο. Εκατοντάδες οδηγοί παραμένουν αποκλεισμένοι στους αυτοκινητόδρομους, καθώς η αστυνομία σταματά την κυκλοφορία για να περιορίσει τα επεισόδια. Και μιλάμε για το Κόμο. Μια πόλη που ζει από τους επισκέπτες της σε μεγάλο βαθμό. Το θέμα φτάνει μέχρι και στις αρχές της πόλης και κάποιοι λένε ότι το ποδόσφαιρο πρέπει να βγει εκτός πόλης, να χτιστεί ένα γήπεδο μακριά και μέχρι τότε η ομάδα να παίζει σε άλλα γήπεδα στην περιοχή, για μην μπλέκουν στο… τράφικ οι πλούσιοι (και μη) επισκέπτες. Τελικά αυτό δεν θα γίνει ποτέ, μέχρι και σήμερα η Κόμο συνεχίζει να παίζει στο γήπεδο δίπλα στην προβλήτα. Η έχθρα όμως έχει πάρει σάρκα και οστά μεταξύ των δύο ομάδων και πόλεων, μία έχθρα από το πουθενά. Πλέον σε κάθε ματς υπάρχουν συνθήματα (οι Μοντενέζοι αποκαλούν “Ελβετούς” τους οπαδούς της Κόμο), πανό που υποδέχονται τους αντιπάλους και δεν είναι τόσο ευγενικά όπως το “Ciao merde” και συρράξεις όποτε αυτό είναι εφικτό για τους φανατικούς.
Μπορεί να μην είναι κατάμεστο το γήπεδο, αλλά η ένταση υπάρχει σε υπερθετικό βαθμό
Οι ομάδες θα μπουν στα πλέι οφ της ανόδου εκείνη τη σεζόν, αλλά θα αποκλειστούν και θα παραμείνουν στη Serie C. Την επόμενη σεζόν, λες και το έχουν στόχο να πηγαίνουν χέρι-χέρι, θα κάνουν και οι δύο μέτρια σεζόν και θα μείνουν μακριά από τις θέσεις της ανόδου. Κι αν νομίζει κανείς ότι το ματς του 1999 ήταν το χειρότερο, κάνει μεγάλο λάθος. Τη σεζόν 2000-01 Μόντενα και Κόμο τα πηγαίνουν πολύ καλά, έχοντας σημαντικές ελπίδες για την άνοδο στη Β’ εθνική, είναι τα μεγάλα φαβορί. Είναι 19 Νοεμβρίου και η ομάδα της Μόντενα ταξιδεύει ξανά στο Κόμο σε ένα παιχνίδι ιδιαίτερα σημαντικό. Σε μια ανύποπτη επίθεση της Μόντενα από τα δεξιά, o Αντρέα Κουάλια κάνει μια επέλαση μέχρι που χάνει την μπάλα από τον έλεγχό του και κάνει ένα τάκλιν με δύναμη στον Φερακούτι της Κόμο. Οι γηπεδούχοι, έξαλλοι, την πέφτουν στον Κουάλια και ξεσπά μία μίνι σύρραξη. Ο διαιτητής δείχνει κόκκινη στην Κουάλια και κάπου εκεί κανονικά θα πρέπει όλα να λήξουν. H συνέχεια όμως ήταν τραγική.
Ο Φραντσέσκο Μπερτολότι, παίκτης της Μόντενα, διαμαρτύρεται για την απόφαση του διαιτητή, λέγοντας ότι ο παίκτης της Κόμο έκανε θέατρο. Ο αρχηγός της Κόμο Μασιμιλιάνο Φερίνιο κατευθύνεται στον Μπερτολότι και του βάζει το χέρι κάτω από τον λαιμό, ρίχνοντας κάτι σαν αγκωνιά. Ο Μπερτολότι πέφτει, εύκολα ή δύσκολα κανείς δεν είναι εύκολο να πει, εκμαιεύοντας την κόκκινη από τον διαιτητή. Οι δύο ομάδες μένουν με δέκα παίκτες και η Κόμο θα κερδίσει τελικά το ματς με πέναλτι στο 68′. Τα γεγονότα όμως δεν σταματούν εκεί. Ο Φερίνιο ήταν ένα σχετικά μικροκαμωμένο 10αρακι, ένας τεχνίτης που είχε γίνει αρχηγός στην Κόμο παρότι δεν ήταν ο παλαιότερος. Γενικά ήταν ένας τύπος κλειστός, δεν είχε στα αποδυτήρια την πυγμή που είχαν άλλες παλιές καραβάνες και ένιωθε μέσα του ότι οι συμπαίκτες του αμφισβητούσαν τον ρόλο του. Φοβάται ότι παρότι τελικά η Κόμο κέρδισε, η ενέργειά του πιθανώς θα του στερούσε το περιβραχιόνιο. Είναι έξαλλος με τον Μπερτολότι, με τον οποίο ήταν παλιότερα συμπαίκτες σε άλλη ομάδα και γνωρίζονταν καλά.
Έτσι, όταν πετυχαίνει τον Μπερτολότι στα αποδυτήρια αντιδρά. Οι δύο τους είναι με τις τσάντες στο χέρι, αλλά κουβέντα στην κουβέντα η κατάσταση ξεφεύγει. O μικροκαμωμένος Μασιμιλιάνο Φερίνιο μετατρέπεται σε… Λου Φερίνιο (τον ηθοποιό και bodybuilder που έπαιζε στο Incredibe Hulk) και δίνει μια γερή γροθιά στον Μπερτολότι. Αυτή τη φορά ο Μπερτολότι δεν έχει λόγο να κάνει θέατρο. Πέφτει κάτω και χτυπάει άσχημα το κεφάλι του, χάνοντας τις αισθήσεις του. Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Μεταφέρεται αρχικά στο τοπικό νοσοκομείο, αλλά μετά τις εξετάσεις κρίνεται αναγκαία η μεταφορά του στο νοσοκομείο του Λέτσο που έχει νευροχειρουργικό τμήμα. Έχει υποστεί διπλό αιμάτωμα στον εγκέφαλο, καθώς και καρδιακή ανακοπή. Οι γιατροί κάνουν ευαίσθητη χειρουργική επέμβαση στο κρανίο του τοποθετώντας μεταλλική πλάκα και τον βάζουν σε κώμα, στο οποίο και μένει για εννιά ημέρες. Είναι σε κρίσιμη κατάσταση, αλλά σταδιακά αρχίζει να δείχνει σημάδια επανάκαμψης και ξεφεύγει από τον κίνδυνο.
Ο Φερίνιο που έχει αφήσει αναίσθητο τον Μπερτολότι δεν έκανε καμία προσπάθεια να βοηθήσει, ενώ δυο συμπαίκτες του είναι αυτοί που καλούν σε βοήθεια. Το γεγονός γίνεται πρώτη είδηση στην Ιταλία. Ο Φερίνιο μένει κλεισμένος στο σπίτι του και πολιορκείται από δημοσιογράφους. Ο Μπερτολότι τελικά είναι “τυχερός”, δεν θα υποστεί μόνιμη ζημιά. Η ποδοσφαιρική του καριέρα όμως θα διακοπεί άδοξα. Οι γιατροί τού λένε ότι και 5×5 να παίξει, με μία σύγκρουση μπορεί να ξαναβρεθεί στο χειρουργικό τραπέζι. Ευτυχώς ο ίδιος παράλληλα εργάζεται και ως πωλητής σε μια γνωστή ιταλική εταιρεία που κατασκευάζει καυστήρες, οπότε δεν μένει ξαφνικά άνεργος. Ακόμα κι εκεί όμως θα ζοριστεί. Δεν μπορεί να οδηγήσει για έναν χρόνο και η γυναίκα του είναι αυτή που θα τον πηγαίνει με το αυτοκίνητο για να κάνει πωλήσεις. Από το 2001 και μετά η ζωή του επιστρέφει σε μία κανονικότητα. Θα αποκτήσει ακόμα δύο παιδιά, είχε ήδη δύο, αλλά δεν θα αφήσει το ποδόσφαιρο τελείως. Θα προπονεί τους πιτσιρικάδες στην ομάδα της περιοχής του. Κάτι που μπορεί να κάνει χωρίς φόβο.
Δράστης και θύμα αγκαλιά, όταν ήταν συμπαίκτες στην Μπρεσέλο
Ο Φερίνιο θα τιμωρηθεί με 3ετη αποκλεισμό από την ιταλική ομοσπονδία, αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Η υπόθεση θα πάει στα δικαστήρια, ο Φερίνιο θα καταδικαστεί σε 10 μήνες φυλάκιση με αναστολή και σε αποζημίωση, σε μια δίκη που τράβηξε μέχρι το 2008. Είναι η μόνη φορά που οι δυο τους θα βρεθούν στον ίδιο χώρο. «Η μοναδική φορά που τον συνάντησα ξανά μετά τις 15 Νοεμβρίου ήταν στη δίκη. Τα βλέμματά μας συναντήθηκαν και αυτό ήταν όλο. Δεν μου ζήτησε ποτέ συγγνώμη και είναι κάτι που με ενοχλεί. Μπορείς να κάνεις λάθος στη ζωή, αλλά το να κρύβεσαι πίσω από το λάθος σου και να κατηγορείς τους άλλους είναι ανόητο», θα πει ο Μπερτολότι. Η αποζημίωση που επιδικάζεται ήταν μικρή, ο Μπερτολότι θα έβγαζε σίγουρα περισσότερα χρήματα από το ποδόσφαιρο αφού η Μόντενα κατάφερε να φτάσει μέχρι τη Serie A και οι μισθοί των παικτών ανέβηκαν. Εκείνο το χτύπημα στερεί όχι μόνο μια μεγάλη στιγμή στην καριέρα του παίκτη, αλλά και σημαντικά έσοδα.
Ο δράστης λέει ότι προσπάθησε να επικοινωνήσει με τη γυναίκα του Μπερτολότι αμέσως μετά το γεγονός, αλλά ήταν πολύ νωρίς για να δεχτεί η ίδια να μιλήσει μαζί του. «Μετά, στη δίκη, ήταν πολύ αργά. Δεν θα φαινόμουν ειλικρινής», θα πει. Παρότι θύτης υποστηρίζει ότι κι αυτός πέρασε δύσκολα για πολύ καιρό. Πάντως το “δράμα” του δεν ήταν τόσο μεγάλο. Πρόλαβε και έπαιξε ξανά μπάλα. Επέστρεψε στην Κόμο μετά τη λήξη της τιμωρίας του και αγωνίστηκε μαζί της το 2004 στη Serie B, ενώ έπαιξε και μια σεζόν στην Περούτζια. Το περιστατικό όμως έριξε λάδι στη φωτιά σε μια κόντρα που ήδη υπήρχε ανάμεσα στους συλλόγους.
Οι εκδρομείς οπαδοί της Μόντενα από το περσινό παιχνίδι
Η μοίρα θέλησε να το κάνει ακόμα πιο έντονο. Στο τέλος εκείνης της σεζόν, η βαθμολογία βρήκε πρώτες Μόντενα και Κόμο, με μεγάλη διαφορά από το τρίτο Λιβόρνο. Ανέβηκαν αγκαζέ στη Serie B και τα παιχνίδια τους έγιναν ακόμα πιο σημαντικά. Οι συμπτώσεις συνεχίστηκαν, καθώς παρότι νεοφώτιστες τερμάτισαν στις δύο πρώτες θέσεις της Serie B τη σεζόν 2001-02 και πήγαν αγκαζέ και στα σαλόνια της Serie A. Ήταν λες και κάποιος ήθελε να ρίχνει λάδι στη φωτιά. Η Κόμο υποβιβάστηκε αμέσως, η Μόντενα άντεξε μια χρονιά παραπάνω, αλλά τα παιχνίδια του μίσους έγιναν για τρεις συνεχόμενες χρονιές σε Γ’, Β’ και Α’ εθνική της Ιταλίας, κάνοντας την αστυνομία να βαράει υπερωρίες.
Από τότε έχουν περάσει αρκετά χρόνια, πολλά εκ των οποίων βρίσκουν τις ομάδες σε διαφορετικές κατηγορίες. Η έχθρα όμως έχει γίνει πλέον παράδοση. Η αστυνομία παίρνει πάντα έξτρα μέτρα, προσπαθεί να περιορίζει τους οπαδούς των φιλοξενούμενων σε μία εξέδρα, ώστε να μην βρίσκονται μαζί στις ίδιες θέσεις, αλλά τα επεισόδια συνεχίζονται και μάλιστα πολύ συχνά και εκτός γηπέδου, όπως τον περασμένο Μάρτιο που παρότι η αστυνομία του Κόμο πήρε με… δανεισμό 70 αστυνομικούς από το Μιλάνο, οι οπαδοί των δύο ομάδων βρέθηκαν στο Κόμο και συγκρούστηκαν εκ νέου. Φέτος, βρίσκονται και πάλι μαζί στη Serie B και το παιχνίδι τους στο Κόμο μπορεί να μην είναι κάποιο ντέρμπι που θα συναρπάσει την Ευρώπη ή ακόμα ακόμα και την ίδια την Ιταλία, αλλά για τους οπαδούς των δύο ομάδων είναι σημαντικό, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει σχεδόν 25 χρόνια από τη δημιουργία μιας έχθρας που κανείς δεν περίμενε.