10 Φεβρουαρίου 1946. Το Μονουμεντάλ στο Μπουένος Άιρες ήταν κατάμεστο και πανέτοιμο να υποδεχτεί το τελευταίο παιχνίδι του Κόπα Αμέρικα, που τότε λεγόταν ακόμα Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής, στο οποίο η διοργανώτρια Αργεντινή φιλοξενούσε τη Βραζιλία. Με τη διαφορά των δυο ομάδων στον ένα βαθμό (δεν υπήρχε νοκ άουτ φάση αλλά ένα μίνι πρωτάθλημα ενός γύρου μεταξύ 6 ομάδων) ήταν δεδομένο πως το παιχνίδι θα έκρινε και τον νικητή της διοργάνωσης. Το κλίμα στο γήπεδο ήταν πολεμικό από νωρίς. Σύμφωνα με το θρύλο ένας Αργεντινός παίκτης προσπάθησε να τρομοκρατήσει τους Βραζιλιάνους λέγοντας σε έναν από τους μεσοεπιθετικούς της ομάδας, τον Τσίκο: “Καλύτερα να μη βγείτε να παίξετε, θα σας σκοτώσουμε”. Η απάντηση του ασυγκίνητου Τσίκο ήταν εξίσου ‘δραματική’: “Αν θέλετε να κερδίσετε, θα πρέπει πραγματικά να μας σκοτώσετε”.
Πριν καν συμπληρωθεί ένα μισάωρο αγώνα έγινε η φάση που στιγμάτισε το παιχνίδι. Σε μια διεκδίκηση ο Βραζιλιάνος επιθετικός Ζαίρ πέτυχε αντί για τη μπάλα το δεξί πόδι του αμυντικού των γηπεδούχων Χοσέ Σαλομόν που έπεσε κάτω σφαδάζοντας. Το αποτέλεσμα; Διπλό κάταγμα κνήμης και περόνης, άγριες συμπλοκές μεταξύ των παικτών αλλά και αστυνομικών και είσοδος εξαγριωμένων οπαδών στον αγωνιστικό χώρο. Το παιχνίδι διακόπηκε, οι φιλοξενούμενοι φυγαδεύτηκαν στα αποδυτήρια και τελικά συνεχίστηκε μετά από 70′ με έναν παίκτη για κάθε ομάδα μείον.
Οι Αργεντίνοι πήραν τελικά το ματς με 2-0 αλλά ήταν ολοφάνερο πως από θαύμα δεν υπήρχε κάποιος νεκρός. Ο Σαλομόν δεν κατάφερε ποτέ να επιστρέψει στα γήπεδα στην κατάσταση που ήταν πριν (έπαιξε ελάχιστα παιχνίδια μετά και κανένα με την εθνική ομάδα) ενώ οι δυο ομάδες έκοψαν όλες τις επαφές, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα το επόμενο μεταξύ τους παιχνίδι να γίνει 10 ολόκληρα χρόνια μετά, αφού οι Αργεντίνοι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο επόμενο Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής που διοργανώθηκε στη Βραζιλία και στο Μουντιάλ του 1950, που επίσης έγινε εκεί.
Τα όσα έγιναν σ’αυτό το παιχνίδι δεν ήταν ένα τυχαίο, μεμονωμένο γεγονός αλλά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Τρεις μόλις μήνες πριν απ’αυτό το ματς ο Βραζιλιάνος Αντεμίρ είχε σπάσει το πόδι του Αργεντίνου Μπαταλιέρο σε παιχνίδι που είχε γίνει στο Ρίο. Λίγα χρόνια πριν, το 1939, σε ένα άλλο παιχνίδι στο Ρίο, οι Αργεντίνοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα για ένα αμφισβητούμενο πέναλτι στα τελευταία λεπτά και ενώ το σκορ ήταν 2-2. Ο Αργεντινός Λόπεζ ήταν τόσο έξαλλος με την απόφαση του διαιτητή που χρειάστηκε να εισέλθουν αστυνομικοί στο γήπεδο για να τον οδηγήσουν εκτός. Ακολούθησε νέα ένταση που καταλάγιασε μόνο αφότου οι φιλοξενούμενοι αποχώρησαν από το γήπεδο! Σε μια γνήσια στιγμή λατινοαμερικάνικης παράνοιας ο διαιτητής αδιαφόρησε για την απουσία τερματοφύλακα και έδωσε την έγκριση για να εκτελεσθεί το πέναλτι. Η μπάλα, φυσικά, κατέληξε στα δίχτυα και έτσι η Βραζιλία κέρδισε το παιχνίδι με 3-2.
Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, αυτό δεν ήταν το μόνο περιστατικό αποχώρησης. Δυο μόλις χρόνια πριν οι Αργεντίνοι είχαν υποδεχθεί τους Βραζιλιάνους στον τελικό του Πρωταθλήματος Νότιας Αμερικής φωνάζοντας ρατσιστικά συνθήματα και κάνοντας ήχους μαϊμούδων. Στα αποδυτήρια των Βραζιλιάνων ο προπονητής έδωσε οδηγίες κρατώντας τη σημαία της χώρας, την ώρα που οι παίκτες ορκιζόταν να τα δώσουν όλα για να απαντήσουν στους κάφρους της κερκίδας. Το παιχνίδι οδηγήθηκε χωρίς γκολ στην παράταση και εκεί οι γηπεδούχοι σκόραραν δυο φορές. Οι Βραζιλιάνοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα για το πρώτο γκολ και τελικά με πρόφαση και την έλλειψη ασφάλειας που ένιωθαν, λόγω της έκρυθμης κατάστασης στις εξέδρες, αποχώρησαν από τον αγωνιστικό χώρο πριν τελειώσει το ματς. Ο μύθος λέει πως οι Αργεντίνοι είχαν κλειδώσει τις πόρτες των αποδυτηρίων, κάτι που οδήγησε σε νέες εντάσεις, αλλά με τους θρύλους και τους μύθους της Λατινικής Αμερικής δεν μπορείς να είσαι ποτέ σίγουρος.
Με το πέρασμα των χρόνων, και παρά το γεγονός ότι γιγαντώθηκε η φήμη και των δυο, η κατάσταση ηρέμησε, οι σχέσεις των δυο χωρών βελτιώθηκαν και τα μεταξύ τους παιχνίδια πλέον ολοκληρώνονται κανονικά και πολιτισμένα. Τα περίεργα περιστατικά πάντως δεν έχουν εκλείψει. Την τελευταία φορά που συναντήθηκαν σε ένα παιχνίδι Μουντιάλ, το 1990 στην Ιταλία, ο Βραζιλιάνος αριστερός μπακ Μπράνκο κατήγγειλε πως το μπουκάλι με νερό που του έδωσαν οι άνθρωποι της Αργεντινής σε κάποια διακοπή του αγώνα εμπεριείχε ηρεμιστικά. Η καταγγελία του δεν πάρθηκε ποτέ στα σοβαρά, η Αργεντινή κέρδισε το ματς 1-0 και έφτασε μέχρι τον τελικό. Αρκετά χρόνια μετά ο Μαραντόνα παραδέχτηκε σε μια τηλεοπτική του εμφάνιση ότι πράγματι το νερό περιείχε ηρεμιστικά ενώ ο προπονητής Κάρλος Μπιλάρδο αρκέστηκε να σχολιάσει: “Δεν λέω ότι δεν συνέβη”.
Είκοσι έξι χρόνια μετά από εκείνο το Μουντιάλ, σε μια εποχή που ο Μαραντόνα φαίνεται να τα έχει βρει με τον αιώνιο εχθρό του Πελέ, η Αργεντινή πάει με την πλάτη στον τοίχο στο Μπέλο Οριζόντε, ψάχνοντας βαθμό ή βαθμούς που είτε θα την επαναφέρουν στις θέσεις πρόκρισης είτε θα την κρατήσουν τουλάχιστον σε απόσταση βολής. Οι αισιόδοξοι στέκονται στο ότι αν και σ’αυτά τα προκριματικά η ομάδα παραπαίει (έχοντας μόλις 4 νίκες σε 10 ματς) με τον Μέσσι στην ενδεκάδα δεν έχει χάσει ούτε έναν βαθμό. Οι απαισιόδοξοι, από την πλευρά τους, προσθέτουν ότι την τελευταία φορά που η ‘Αλμπισελέστε’ κέρδισε μέσα στη Βραζιλία το ημερολόγιο έλεγε 1998 και το ματς ήταν φιλικό. Απέναντι της, η Βραζιλία του Νειμάρ (που είναι μόνη πρώτη στη βαθμολογία με μόλις μια ήττα) φαίνεται σιγά-σιγά να συνέρχεται από τις απανωτές ‘σφαλιάρες’ του Μουντιάλ και του Κόπα Αμέρικα και να στέκεται ξανά στα πόδια της.
Ακόμα και αν δεν είχε βαθμολογικό ενδιαφέρον πάντως, το Βραζιλία-Αργεντινή παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο και ένας καλός λόγος για να ξενυχτήσει κάποιος που μένει στην Ευρώπη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα χρόνια που οι ομάδες αποχωρούσαν από το γήπεδο πριν τη λήξη και που τα σπασμένα πόδια ήταν πάνω-κάτω όσα και τα γκολ των αγώνων, ευτυχώς, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.