Μια τέτοια μέρα του 1995, ο Μάρκ Όφερμαρς ετοιμαζόταν να παίξει σε έναν τελικό Τσάμπιονς Λιγκ στη Βιέννη. Αντίπαλος του Άγιαξ ήταν η Μίλαν, που βρισκόταν στον τελικό για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Με ένα γκολ του Πάτρικ Κλάιφερτ, ο ‘Αίαντας’ κατακτούσε το τέταρτο τρόπαιο στην ιστορία του και ο βραχύσωμος Ολλανδός σήκωνε τη μεγαλύτερη κούπα της καριέρας του. Δυο δεκαετίες αργότερα, ο Όφερμαρς είναι ακόμα στον Άγιαξ αλλά – φυσικά – δεν φοράει πλέον σορτσάκι και ποδοσφαιρικά παπούτσια. Είναι τεχνικός διευθυντής.
Όποιος επισκέπτης μπαίνει στο γραφείο του το πρώτο πράγμα που βλέπει είναι μια μεγάλη φωτογραφία από την εποχή της παντοδυναμίας του Άγιαξ, στις αρχές της δεκαετίας του 70′. Στη φωτογραφία απεικονίζονται τέσσερις παίκτες αλλά αυτός που ξεχωρίζει, ευρισκόμενος μπροστά από τους υπόλοιπους, είναι o Γιόχαν Κρόιφ. Ο Ολλανδός θρύλος αποχώρησε από τον Άγιαξ το 1983, επέστρεψε ως προπονητής λίγο αργότερα, είπε αντίο στον πάγκο του ‘Αίαντα’ το 1988 και έφυγε από τη ζωή πριν από ένα χρόνο αλλά παρ’ όλα αυτά κανείς δεν τολμάει να πει ότι έχει πραγματικά φύγει από τον Άγιαξ (όπως δεν έχει ουσιαστικά φύγει και από τη Μπαρτσελόνα).
Η παρουσία του στα κοινά του συλλόγου τα τελευταία χρόνια δεν περιορίζεται στο καδράκι που βρίσκεται στο γραφείο του Όφερμαρς. To φθινόπωρο του 2010, και μετά από μια ήττα με κατεβασμένα τα χέρια από τη Ρεάλ μέσα στο Μπερναμπέου, ο Κρόιφ άσκησε έντονη κριτική στην ομάδα από την οποία αναδείχθηκε, με ένα άρθρο του στην εφημερίδα που αρθρογραφούσε εκείνη την εποχή, το οποίο ουσιαστικά έλεγε: “Αυτός δεν είναι Άγιαξ πλέον”. Το άρθρο όμως ήταν μόνο η αρχή.
Μέσα στους επόμενους μήνες, ο Ολλανδός προσπάθησε να αποκτήσει πιο ενεργό ρόλο στο σύλλογο, προωθώντας τη βασική ιδέα του πως η ομάδα πρέπει να στηριχθεί, όπως παλιά, στις ακαδημίες της και στο τμήμα σκάουτινγκ που ψάχνει πιτσιρικάδες σε όλο τον πλανήτη και να αδιαφορήσει για τις πανάκριβες μεταγραφές έτοιμων ξένων σταρ. Για να επιτευχθεί αυτή η στροφή προς τον παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας του Άγιαξ, ο Κρόιφ θεωρούσε αναγκαία την παρουσία παλιών παικτών της ομάδας σε όλους τους νευραλγικούς χώρους της. Κάπως έτσι μέσα στα επόμενα χρόνια επέστρεψαν στο προπονητικό κέντρο του ‘Αίαντα’ με κουστούμι παίκτες όπως ο Όφερμαρς, ο Μπέργκαμπ, ο Φαν Ντερ Σαρ, ο Σταμ, ο Ρόναλντ Ντε Μπουρ και ο Βίντερ.
Τα δυο χρόνια που ακολούθησαν εκείνο το, διάσημο πλέον, άρθρο ο σύλλογος, που ουσιαστικά χωρίστηκε σε αυτούς που στήριζαν την ιδέα του Κρόιφ και σ’αυτούς που διαφωνούσαν με την προσέγγιση του (ανάμεσα τους ο Φαν Χάαλ, μέλη της τότε διοίκησης και ο Μάρκο Φαν Μπάστεν), πέρασε από διάφορα στάδια που περιείχαν τα πάντα: από δικαστικές διαμάχες, παραιτήσεις, απολύσεις και απαξιωτικές δηλώσεις μέχρι και απειλές για τη ζωή μελών της διοίκησης από οπαδούς. Τα πρώτα χρόνια της “Βελούδινης επανάστασης” (όπως ονομάστηκε αυτή η αλλαγή πλεύσης που οραματίστηκε και τελικά υλοποίησε, ως ένα βαθμό, ο Κρόιφ), ο Άγιαξ κυριάρχησε στην Ολλανδία και άρχισε σιγά-σιγά να βγάζει ξανά ταλέντα από τη φημισμένη ακαδημία του, που τη δεκαετία του 90′ τον είχε ξαναφέρει στην κορυφή της Ευρώπης.
Την τελευταία διετία όμως, ο σύλλογος τερμάτιζε 2ος, επαναφέροντας εν μέρει τον προβληματισμό για την όλη μέθοδο. Ο Φρανκ Ντε Μπουρ αντικαταστάθηκε το καλοκαίρι από τον Πέτερ Μπος, που μπορεί να μην είχε καμία σχέση με τον σύλλογο στο παρελθόν αλλά ούτε από τη δική του ζωή λείπει ο ‘Ιπτάμενος Ολλανδός’. “Ήξερα από τα 16 μου ότι κάποτε θα γινόμουν προπονητής. Ο Κρόιφ ήταν το είδωλο μου. Γι’αυτό μαζί με φίλους συγκεντρώναμε σε ένα βιβλίο κάθε άρθρο ή κάθε συνέντευξη που έδινε και τα οργανώναμε: Αυτά είναι για την επίθεση, αυτά για την άμυνα” εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος ο Μπος πριν λίγο καιρό. Και η επιρροή δεν σταματάει εκεί: “Λίγο πριν πεθάνει ο Γιόχαν είχε έρθει στο Ισραήλ, όπου δούλευα ως προπονητής με τεχνικό διευθυντή τον γιο του, Ζόρντι. Εκεί περάσαμε μια εβδομάδα μαζί και ήταν απλά φανταστικά. Αυτός μιλούσε κι εγώ απλά άκουγα. Μέσα σε μια εβδομάδα έμαθα αρκετά για 10 χρόνια”.
Πατώντας πάνω στη φιλοσοφία του ειδώλου του (αλλά και της Μπαρτσελόνα του Γκουαρντιόλα), ο Μπος όχι μόνο έφτιαξε μια ομάδα που ξέρει να επιτίθεται καλά, προφέροντας θέαμα, αλλά το έκανε και με παίκτες τόσο νέους όσο πιθανόν δεν θα μπορούσε να φανταστεί ποτέ ούτε ο ίδιος ο Κρόιφ. Ο φετινός Άγιαξ έχει μέσο όρο ηλικίας τα 22 χρόνια (την προτελευταία αγωνιστική και σε ματς που κρινόταν ο τίτλος έσπασε και το ολλανδικό ρεκόρ κατεβάζοντας 11αδα με μ.ο. ηλικίας τα 20 χρόνια, μια ηλικία στην οποία οι περισσότεροι Έλληνες πιτσιρικάδες αν είναι τυχεροί απλά συμμετέχουν σε μερικές προπονήσεις της πρώτης ομάδας!) και μπάτζετ 21 εκατομμυρίων όλο κι όλο, ένα ποσό που φαίνεται ακόμα πιο μικρό αν σκεφτεί κανείς ότι μόνο η πώληση του Μίλικ στη Νάπολι το καλοκαίρι, έφερε στα ταμεία του συλλόγου 35 εκατομμύρια.
Σήμερα το βράδυ στη Σουηδία, η ομάδα του Πέτερ Μπος θα αγωνιστεί σ’έναν ευρωπαϊκό τελικό για πρώτη φορά από το 1996. Η σύνδεση με τον τελευταίο κερδισμένο τελικό του 1995 πάντως δεν τελειώνει στο ότι έγινε ακριβώς την ίδια ημερομηνία. Όπως είδαμε, δυο από τους πρωταγωνιστές εκείνης της ομάδας (οι Φαν Ντερ Σαρ και Όφερμαρς) κινούν πλέον τα νήματα στον νεανικό αυτό Άγιαξ ενώ στο ρόστερ της ομάδας υπάρχει και σήμερα ένας Κλάιφερτ, ο ταλαντούχος 18χρονος Τζάστιν, γιος του μοναδικού σκόρερ εκείνου του αγώνα. Μοναδική ‘παραφωνία’, το γεγονός ότι ο γιος του αρχηγού εκείνης της ομάδας, Ντάνι Μπλίντ, αγωνίζεται πλέον με τους αντιπάλους, αφού έκανε το ταξίδι Άμστερνταμ-Μάντσεστερ το 2014.
Ακόμα κι αν δεν καταφέρουν σήμερα τα “Μωρά του Μπος” να κάνουν την υπέρβαση και να κερδίσουν την πιο έμπειρη και πιο ακριβή Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, έχουν αποδείξει με τις φετινές τους εμφανίσεις, ειδικά στο Γιουρόπα Λιγκ, ότι το μέλλον τους ανήκει. Όπως δήλωσε πρόσφατα και ένας εκ των θρύλων της ομάδας, ο Ρουντ Κρολ: “Αναγνωρίζω το στυλ του παλιού Άγιαξ σ’αυτή την ομάδα και γι’αυτό την απολαμβάνω. Το πρεσάρισμα, το πείσμα, τον ενθουσιασμό. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που κάποτε έκαναν αυτό το σύλλογο σπουδαίο”. Ο Γιόχαν Κρόιφ δεν ζει πλέον για να δει μια ακόμα ιδέα του να αποδίδει καρπούς αλλά είναι πλέον ξεκάθαρο πως η παρακαταθήκη του δεν περιορίζεται στην Μπαρτσελόνα των προηγούμενων χρόνων.