“To ποδόσφαιρο κάνει την εμφάνιση του σε πολέμους πολύ πιο συχνά απ’όσο νομίζει ο κόσμος” ισχυρίζεται ο Ισπανός πολεμικός ανταποκριτής, Ζερβάσιο Σάντσεθ, σε ένα αφιέρωμα της Marca για τη σύνδεση του ποδοσφαίρου και του πολέμου και συνεχίζει: “Έχω δει μαχητές στη Νικαράγουα και το Ελ Σαλβαδόρ να αφήνουν κάτω τα όπλα και να παίζουν πασούλες. Έχω παίξει μπάλα σε παραλία της Φρίταουν στη Σιέρα Λεόνε με στρατιώτες των Ηνωμένων Εθνών και παιδιά στρατιώτες που βρίσκονταν σε πρόγραμμα αποκατάστασης. Το κάναμε για να ξεχαστούν, για να ξεχάσουν έστω και λίγο το δράμα που έζησαν στον εμφύλιο”.

Τέτοιες ακριβώς μέρες του Ιανουαρίου του 2002, o πρόεδρος της Σιέρα Λεόνε ανακοίνωνε τη λήξη του εμφυλίου πολέμου. Ένας πόλεμος που κράτησε 11 χρόνια και άφησε πίσω του περισσότερους από 50.000 νεκρούς, εκατοντάδες χιλιάδες τραυματίες, 2.5 εκατομμύρια εκτοπισμένους και μια χώρα σχεδόν διαλυμένη οικονομικά και ψυχολογικά. Σύμφωνα με μια έκθεση της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών, μέχρι πριν από μια δεκαετία περίπου η Σιέρα Λεόνε βρισκόταν στην 4η θέση από το τέλος στο προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της, με ένα μέσο όρο που με το ζόρι έφτανε τα 50 χρόνια (στην πρώτη Ιαπωνία το νούμερο άγγιζε τα 84)!

Όπως έχει συμβεί σε δεκάδες άλλες περιπτώσεις, το ποδόσφαιρο έπαιξε το δικό του ρόλο στην προσπάθεια αποκατάστασης αυτής της τεράστιας ζημιάς. Ένα μέρος των προγραμμάτων των ΜΚΟ που ασχολούνταν με την ενσωμάτωση στη κοινωνία των παιδιών που είχαν στρατολογηθεί με τους πιο εφιαλτικούς τρόπους που μπορεί να σκεφτεί κανείς στον εμφύλιο χρησιμοποιούσε το ποδόσφαιρο έως μέσο. Επιπλέον, αμέσως μετά το τέλος του πολέμου έκαναν την εμφάνιση τους οι ‘Ιπτάμενοι Αστέρες’, μια ομάδα που αποτελείται από ανθρώπους που έχασαν κάποιο μέρος του σώματος τους στη διάρκεια του εμφυλίου (είτε σε κάποια μάχη, είτε από κάποια νάρκη), που έχει λάβει μέρος σε τρία σχετικά Παγκόσμια Κύπελλα και η οποία έγινε διάσημη χάρη σε ένα βραβευμένο ντοκιμαντέρ. Σύμφωνα με τον αρχηγό της, Μπόρνορ Κάργκμπο: “Όταν ξεκίνησα προπονήσεις, ο κόσμος έλεγε «αυτός ο τύπος έχει μόνο ένα πόδι, πώς περιμένει να παίξει μπάλα;». Αλλά εγώ δεν άκουγα κανέναν. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα πια. Εμείς τους δείχνουμε ότι μπορείς.”

Ο μεγάλος ποδοσφαιρικός καημός της χώρας όμως ήταν πάντα η εθνική ομάδα. Αν εξαιρέσουμε δυο συμμετοχές στο Κύπελλο Εθνών της Αφρικής στις αρχές των 90s, η εθνική της μικρής αυτής χώρας (33η σε πληθυσμό σε όλη την ήπειρο) παρακολουθεί μόνιμα όλες τις μεγάλες διοργανώσεις από την τηλεόραση. Σαν να μην έφτανε το γεγονός ότι μια ολόκληρη γενιά έμεινε πίσω λόγω του καταστροφικού εμφυλίου, στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας η Σιέρα Λεόνε αντιμετώπισε ένα ακόμα τεράστιο πρόβλημα: Την έξαρση του Έμπολα. Πολύ πριν ο υπόλοιπος κόσμος ανακαλύψει το πως είναι να ζεις σε λοκντάουν, οι άνθρωποι στη Σιέρα Λεόνε βίωσαν πρώτοι όλη αυτή την παράνοια το 2014, όταν ανακοινώθηκε πως για τρεις μέρες δεν επιτρέπεται να κυκλοφορεί κανένας έξω, εκτός από κάποια ειδικά κλιμάκια γιατρών και νοσοκόμων που πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι. Η εξάπλωση του ιού, που συνοδεύτηκε με κάποιες ακραίες αντιδράσεις που θυμίζουν αρκετά κάποιες που ζούμε κι εμείς σήμερα (μια ομάδα πολιτών πίστευε ότι ο ιός δεν υπάρχει και ότι είναι όλα μια αφορμή για να κλέψουν το αίμα των ανθρώπων, γι’αυτό και οργάνωναν εφόδους σε νοσοκομεία με στόχο να… σώσουν τους δικούς τους ασθενείς), διέκοψε οριστικά το τοπικό πρωτάθλημα και ανάγκασε την εθνική να δίνει για καιρό όλα της τα παιχνίδια εκτός συνόρων.

⚽ Copa Africa σε Live streaming* (Ισχύουν όροι & προϋποθέσεις) στη Stoiximan

Ακόμα κι έτσι, μια χώρα χτυπημένη από εμφύλιο, από τον Έμπολα, από ακραία φτώχεια (καθώς ανήκει σε αυτή τη θλιβερή λίστα των αφρικάνικων κρατών που ενώ έχουν άφθονο πλούτο στα εδάφη τους – στη συγκεκριμένη περίπτωση διαμάντια, χρυσό και τιτάνιο – οι κάτοικοι τους ζούνε σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας) και από τη διαφθορά σε όλα τα επίπεδα (το 2018 η ΦΙΦΑ την απέκλεισε από τις διεθνείς διοργανώσεις γιατί η κυβέρνηση προσπάθησε να εμπλακεί στα εσωτερικά της τοπικής ΠΟ) κατάφερε να βρει την άκρη και να επιστρέψει στο ποδοσφαιρικό προσκήνιο, παίρνοντας την πρόκριση για το Κύπελλο Εθνών της Αφρικής για πρώτη φορά μετά από 26 χρόνια.

Με προπονητή τον Τζον Κίστερ, έναν Άγγλο με καταγωγή από τη Σιέρα Λεόνε που στο προπονητικό βιογραφικό του έχει μόνο μια θητεία σε μια ομάδα της αφρικάνικης χώρας, τα ‘λιοντάρια της Λεόνε’ τερμάτισαν δεύτερα στον προκριματικό όμιλο του καλοκαιριού και με την πρόκριση αυτή έβγαλαν τους πάντες στους δρόμους. Όπως λέει και ο Κίστερ: “Είναι πάρα πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους της Σιέρα Λεόνε το ότι βρισκόμαστε σήμερα στο Καμερούν και εκπροσωπούμε τη χώρα, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Με αυτόν τον τρόπο αναπτυσσόμαστε και δείχνουμε σε όλο τον κόσμο ότι έχουμε κι εμείς θέση δίπλα στα ‘μεγάλα παιδιά’ της ηπείρου”.

Όπως φαίνεται η παρουσία και μόνο σε μια μεγάλη διοργάνωση δεν αρκεί στην άπειρη αλλά γεμάτη ενέργεια ομάδα του Κίστερ που βρίσκεται στην θέση 108 της παγκόσμιας κατάταξης της ΦΙΦΑ. Με μια μικρή αύρα εθνικής Ελλάδας του 2004 από πάνω της (έχουν γίνει ήδη οι αντίστοιχοι συνειρμοί στα σόσιαλ μίντια), η Σιέρα Λεόνε πηγαίνει στην τελευταία αγωνιστική του πρώτου γύρου κρατώντας την πρόκριση στα χέρια της, αφού μια νίκη επί της Ισημερινής Γουινέας θα γράψει ιστορία καθώς θα τη στείλει για πρώτη φορά στα νοκ άουτ του τουρνουά.

Για να φτάσει σε αυτό το κομβικό σημείο προηγήθηκαν δυο σημαντικές ισοπαλίες, πρώτα με την κάτοχο του τροπαίου Αλγερία του Ριγιάντ Μαχρέζ, που ήταν αήττητη για 34 παιχνίδια ως τότε, και μετά με την επίσης ισχυρή Ακτή Ελεφαντοστού του φορμαρισμένου Σεμπαστιάν Αλέ. Μια πιθανή πρόκριση στους ’16’ του τουρνουά δεν θα αποτελεί μόνο έναν θρίαμβο για τους κατοίκους μιας ρημαγμένης χώρας που στήνονται κατά χιλιάδες σε κάθε αγώνα μπροστά από μεγάλες τηλεοράσεις που έχουν τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία των δρόμων, ειδικά στην πρωτεύουσα Φρίταουν.

Party mood activated in Freetown, Sierra Leone
This is what #AFCON2021 means to Africans ❤❤❤❤❤❤#MoreThanATournament pic.twitter.com/Rp7e6BvfXr

— Un Bami qui tweete🇨🇲 (@evrageraud) January 16, 2022

Θα είναι και μια σπουδαία ποδοσφαιρική έκπληξη, καθώς μιλάμε για μια εθνική που έκανε τη χειρότερη δυνατή προετοιμασία, καθώς σε αντίθεση με όλες τις μεγάλες ομάδες της ηπείρου δεν υπήρχαν τα απαραίτητα χρήματα για να πάει η αποστολή σε κάποιο οργανωμένο προπονητικό κέντρο της Μέσης Ανατολής. Μιλάμε για μια ομάδα που δεν έχει ούτε έναν παίκτη που να αγωνίζεται σε κάποιο από τα μεγάλα πρωταθλήματα της Ευρώπης ενώ στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και σε ποδοσφαιριστές του εγχώριου πρωταθλήματος, το οποίο είχε σταματήσει από το 2014 έως το 2018. Μια ομάδα που ο αρχηγός και θεωρητικά πιο έμπειρος παίκτης της παίζει στη 2η κατηγορία της Ελβετίας. Μια ομάδα που ο μεγάλος της σταρ, ο επιθετικός Κάι Καμαρά που έβαλε τα κλάματα κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου στην πρεμιέρα, θα κλείσει σε λίγους μήνες τα 38 του.

Μια ομάδα που ο Μοχάμεντ Καμαρά, ο 22χρονος τερματοφύλακας με το κάπως αντισυμβατικό στυλ που έγινε ήρωας στο 0-0 με την Αλγερία, δεν είχε παίξει ποτέ εκτός συνόρων. Μια ομάδα που στηρίζει την άμυνα της στον Στίβεν Κόκερ, έναν 30χρονο Άγγλο που πέρασε από την Τότεναμ, τη Λίβερπουλ και τη Σαουθάμπτον, είδε την καριέρα του να πιάνει πάτο εξαιτίας του εθισμού του στο αλκοόλ και την κατάθλιψη που ακολούθησε και τελικά κατάφερε να σταθεί ξανά στα πόδια του παίζοντας σε ομάδες της Τουρκίας και εκπροσωπώντας τη χώρα του παππού του.

Είκοσι ακριβώς χρόνια μετά το τέλος του καταστροφικού εμφυλίου, η Σιέρα Λεόνε δείχνει για την ώρα σε όλη την Αφρική αλλά και σε όποιον άλλον παρακολουθεί τη διοργάνωση, ότι δικαιωματικά έχει κι αυτή θέση δίπλα στα “μεγάλα παιδιά” της ηπείρου. Το αν μπορεί να κάνει το κάτι παραπάνω και να τρελάνει τους πάντες, θα το μάθουμε σύντομα.