Για πολλά χρόνια, στα τέλη των 90s και την πρώτη δεκαετία των 00s, το Πράσινο Ακρωτήριο ήταν συνδεδεμένο με μια γυναίκα. Η Σεζάρια Εβόρα ήταν το μεγαλύτερο εξαγώγιμο προϊόν της νησιωτικής χώρας και ο λόγος που κάποιοι άνθρωποι ήξεραν πως υπάρχει τέτοιο κράτος στην Αφρική. Η φημισμένη τραγουδίστρια έζησε μια δύσκολη ζωή καθώς έμεινε ορφανή από μικρή, πήγε σε ορφανοτροφείο και στη συνέχεια μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια. Το τραγούδι αποτέλεσε τη μοναδική διαφυγή της αλλά έπρεπε να φτάσει σχεδόν στα 50 της για να την ανακαλύψει ο υπόλοιπος κόσμος. Μια πρόσκληση να τραγουδήσει στην Πορτογαλία και ένα επιτυχημένο άλμπουμ που ηχογραφήθηκε λίγο αργότερα στη Γαλλία αποτέλεσαν το διαβατήριο της.
Χωρίς να έχει το πακέτο της εξωτερικής εμφάνισης που ψάχνουν οι σύγχρονοι μουσικοί παραγωγοί, η Εβόρα κατάφερε με τη φωνή της και τη μουσική του τόπου της (που ονομάζεται morna) να γίνει γνωστή στην Ευρώπη και να αγαπηθεί αρκετά, ειδικότερα στις μεσογειακές χώρες. Γι’ αυτό το λόγο βρέθηκε εκείνα τα χρόνια πολλές φορές στην Ελλάδα για συναυλίες. Σε αυτές το όνομα της συνδυαζόταν συνήθως με τη φράση “η ξυπόλητη ντίβα από το Πράσινο Ακρωτήριο”, καθώς ακόμα και στους μεγαλύτερους συναυλιακούς χώρους τραγουδούσε ξυπόλυτη, όπως ακριβώς έκανε σε όλη της τη ζωή παίζοντας σε ταβέρνες, μπαρ ή μικρές πλατείες στο νησί της. Ένα από τα πιο διάσημα κομμάτια της, το «Sodade», μιλάει εκτός των άλλων για τον πόνο της ξενιτιάς, τη νοσταλγία και τη μελαγχολία που νιώθει όποιος ζει μακριά από τον τόπο του και τους αγαπημένους του ανθρώπους.
Η Σεζάρια Εβόρα έφυγε από τη ζωή το 2011 αλλά την ίδια πάνω-κάτω περίοδο η χώρα βρήκε κάτι άλλο για να τη διαφημίσει. Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου κατάφερε τότε να βγει από την αφάνεια και να μπει για πρώτη φορά στον ποδοσφαιρικό χάρτη της Αφρικής. Το μεγαλύτερο όπλο της σε αυτή την προσπάθεια ήταν οι ποδοσφαιριστές που έπαιζαν στην Ευρώπη αλλά είχαν ρίζες από αυτά τα δέκα νησιά στα δυτικά της Αφρικής (για την ακρίβεια εννιά, καθώς το ένα είναι ακατοίκητο).
Το Πράσινο Ακρωτήριο είναι μια από τις πιο μικρές χώρες της Αφρικής, με πληθυσμό που οριακά ξεπερνάει το μισό εκατομμύριο. Η διασπορά, δηλαδή οι άνθρωποι με ρίζες από εκεί που έχουν μεταναστεύσει αλλού, είναι μεγαλύτερη. Για να πάρουμε μια μικρή γεύση για το πόσο έχουν εξαπλωθεί οι μετανάστες του, ο Χένρικ Λάρσον, ο Πατρίκ Βιειρά και ο Νάνι θα μπορούσαν να παίξουν στην εθνική του γιατί ένας από τους δυο γονείς τους προέρχεται από εκεί. Μέχρι και ο Κριστιάνο Ρονάλντο μάλλον έχει ρίζες εκεί, καθώς λέγεται πως η οικογένεια του πατέρα του μετανάστευσε στη Μαδέιρα από το Πράσινο Ακρωτήρι.
Η τοποθεσία της χώρας, περίπου 500 χιλιόμετρα μακριά από την ηπειρωτική Αφρική
Χάρη και στους παίκτες αυτούς το 2013 η εθνική προκρίθηκε για πρώτη φορά σε ένα Κύπελλο Εθνών Αφρικής. Η συμμετοχή της στο τουρνουά δεν ήταν διαδικαστική. Παρά το αντιεμπορικό τους όνομα, οι νησιώτες απέσπασαν ισοπαλία από τη διοργανώτρια Ν. Αφρική και το Μαρόκο, κέρδισαν την Ανγκόλα και έφτασαν ως τα προημιτελικά, όπου και αποκλείστηκαν από την πολύ πιο ισχυρή Γκάνα. Το πρώτο βήμα είχε γίνει, με προπονητή μάλιστα τον Λούσιο Αντούνες, έναν τύπο που πριν αναλάβει την εθνική ήταν βοηθός στην ομάδα U21, περισσότερο όμως σαν χόμπι καθώς η κανονική του δουλειά ήταν ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας. Ακόμα και κατά τη διάρκεια του τουρνουά ο Αντούνες κλήθηκε πολλές φορές να εξηγήσει στον κόσμο πού ακριβώς βρίσκεται η χώρα του: “Με ρωτούσαν συνέχεια πού βρίσκεται το Πράσινο Ακρωτήριο. Δεν είχαν ιδέα πού είναι στο χάρτη. Η αλήθεια είναι πως είμαστε μια μικρή χώρα. Μικρή αλλά όμορφη.”
Η επιβεβαίωση πως η ομάδα βρίσκεται σε σωστή τροχιά ήρθε μερικούς μήνες αργότερα όταν κέρδισε την Τυνησία και προκρίθηκε για πρώτη φορά στην τελική φάση των προκριματικών του Μουντιάλ. Αυτό αποτελούσε μεγάλο βήμα γιατί από τις 10 ομάδες που έφτασαν εκεί, οι 5 θα κέρδιζαν ένα εισιτήριο για το Μουντιάλ της Βραζιλίας. Η χαρά όμως δεν κράτησε πολύ. Η Τυνησία έκανε ένσταση υποστηρίζοντας πως ο Φερνάντο Βαρέλα (γνωστός σε όλους μας από το πέρασμα του από τον ΠΑΟΚ) δεν έπρεπε να αγωνιστεί γιατί κουβαλούσε μια τιμωρία τεσσάρων αγωνιστικών από μια αποβολή σε παλιότερο ματς. Η ΦΙΦΑ έκανε δεκτή την ένσταση και ο αγώνας κατοχυρώθηκε υπέρ της Τυνησίας. Η μεγάλη ευκαιρία του Πράσινου Ακρωτηρίου να φτάσει σε ένα Μουντιάλ χάθηκε μέσα σε μια στιγμή.
Από τότε ακολούθησαν άλλες τρεις προκρίσεις στο Κύπελλο Εθνών της Αφρικής. Το 2015 η χώρα αποκλείστηκε στη φάση των ομίλων, το 2021 έφτασε ως τη φάση των 16 και το 2023 επανέλαβε το κατόρθωμα της πρώτης συμμετοχής φτάνοντας ως τα προημιτελικά. Εκεί αντιμετώπισε τη Ν. Αφρική και το όνειρο μιας παρουσίας στα ημιτελικά έσβησε στη διαδικασία των πέναλτι. Η πρόοδος όμως συνεχίζεται και οι μετανάστες εξακολουθούν να παίζουν βασικό ρόλο. Ανάμεσα τους βρίσκεται και ο Γκάρι Ροντρίγκες που γεννήθηκε στην Ολλανδία, έχει περάσει από ΠΑΟΚ και Ολυμπιακό και τώρα παίζει στην Κύπρο.
Μια άλλη τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο αμυντικός Ρομπέρτο Λόπες που γεννήθηκε, μεγάλωσε και αγωνίζεται στην Ιρλανδία. Ο πατέρας του Λόπες είναι από το Πράσινο Ακρωτήρι, κάτι που τον καθιστούσε κατάλληλο για να αγωνιστεί στην εθνική. Αυτό όμως δεν είχε περάσει από το μυαλό του στόπερ της Σάμροκ Ρόβερς που είχε αποδεχτεί πως το ταβάνι του είναι το ιρλανδικό πρωτάθλημα. Γι’ αυτό και όταν μια μέρα του 2018 έλαβε ένα μήνυμα στο LinkedIn (!) γραμμένο στα πορτογαλικά, το προσπέρασε με τη βεβαιότητα πως είναι κάποιου είδους σπαμ.
Για καλή του τύχη, ο προπονητής της εθνικής επέμεινε και όταν είδε πως το πρώτο μήνυμα του δεν απαντήθηκε, έστειλε και δεύτερο μερικούς μήνες αργότερα. Αυτή τη φορά ο 26χρονος τότε αμυντικός κάτι ψυλλιάστηκε, οπότε αντί να το σβήσει με τη μια αποφάσισε να το μεταφράσει. “Τώρα ξέρω πως έπρεπε να είχα χρησιμοποιήσει το Google Translate πολύ νωρίτερα. Ευτυχώς δεν έχασα τελικά την ευκαιρία. Χάρη σε εκείνο το μήνυμα ξεκίνησε ένα υπέροχο ταξίδι που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.” Σήμερα ο Λόπες μετράει 38 συμμετοχές με την εθνική και ο πατέρας του καμαρώνει με περηφάνια κάθε φορά που τον βλέπει να φοράει τα μπλε των «καρχαριών», όπως είναι το παρατσούκλι τους. Χάρη στην εθνική ο γιος του συνδέθηκε με τον τόπο των προγόνων του, έστω και κάπως καθυστερημένα.
Έχοντας μπει στην τελική ευθεία των προκριματικών για το Μουντιάλ του επόμενου καλοκαιριού το Πράσινο Ακρωτήριο είναι αυτή τη στιγμή η μεγαλύτερη έκπληξη στο αφρικανικό ποδόσφαιρο. Σε έναν όμιλο που περιλαμβάνει και το Καμερούν, οι νησιώτες έχουν κάνει μια εξαιρετική πορεία με 5 νίκες σε 7 παιχνίδια, μια επίδοση που τους φέρνει στην πρώτη θέση που δίνει αυτόματα ένα εισιτήριο για τα γήπεδα της Β. Αμερικής. Για να κάνουν το όνειρο ενός λαού πραγματικότητα οι «καρχαρίες» θα πρέπει να αντέξουν την πίεση στα τελευταία τρία παιχνίδια.
Το Καμερούν που ακολουθεί βρίσκεται μόλις ένα βαθμό πίσω τους και, όπως φαίνεται, όλα θα κριθούν στο μεγάλο παιχνίδι της Τρίτης στην Πράια, την πρωτεύουσα του Πράσινου Ακρωτηρίου. Αν οι γηπεδούχοι κερδίσουν θα αποκτήσουν μια πολύ καλή διαφορά τεσσάρων βαθμών δυο αγωνιστικές πριν το φινάλε. Με ισοπαλία, η αγωνία θα συνεχιστεί ως το τέλος ενώ σε περίπτωση ήττας το Καμερούν θα έχει πλέον το πάνω χέρι. Αυτό δεν θα αποτελέσει πάντως ταφόπλακα στις ελπίδες των νησιωτών, αφού οι καλύτεροι 2οι όλων των ομίλων θα έχουν μια ακόμα ευκαιρία μέσω των πλέι οφ.
Σε περίπτωση που η έκπληξη ολοκληρωθεί το Πράσινο Ακρωτήριο θα γίνει η δεύτερη μικρότερη χώρα που λαμβάνει μέρος σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο, μετά την Ισλανδία. Μια πολύ μικρή χώρα, σχετικά αποκομμένη από την ήπειρο της, που όμως αγαπάει με πάθος το ποδόσφαιρο. “H προσπάθεια της εθνικής σημαίνει τα πάντα για τον κόσμο” λέει ο Ιρλανδο-θρεμμένος Λόπες. “Όταν έχουμε εντός έδρας αγώνες, ο κόσμος είναι έξω από το πρωί, συνοδεύει πάντα το λεωφορείο της ομάδας και μας ενθαρρύνει. Δεν είναι απλώς ένας ποδοσφαιρικός αγώνας γι’ αυτούς. Είναι μια ευκαιρία να ακουστεί προς τα έξω το Πράσινο Ακρωτήριο και να δείξει ότι υπάρχει. Νιώθεις πως όλη η χώρα είναι στο γήπεδο μαζί σου”.
Η τρέλα των ντόπιων για την μπάλα φαίνεται και από μια απλή ματιά στο εγχώριο ποδόσφαιρο. Καθένα από τα εννιά νησιά έχουν το δικό τους πρωτάθλημα και στο τέλος οι νικητές συμμετέχουν στην πρώτη κατηγορία. Ακόμα και στα μικρότερα εξ αυτών, ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. Το νησί Μπράβα, για παράδειγμα, είναι μια κουτσουλιά που φιλοξενεί όλους κι όλους 5.600 κατοίκους. Ένα μέρος δηλαδή σαν το Ξυλόκαστρο ή την Κρύα Βρύση. Κι όμως, σε αυτό το νησάκι που είναι μικρότερο σε μέγεθος από την Κάσο και τη Σίφνο υπάρχουν εφτά σύλλογοι που κάθε χρόνο κοντράρονται για μια θέση στην πρώτη κατηγορία!