Ο σπουδαίος Εντμόντο Φάμπρι τον είχε χαρακτηρίσει εξωγήινο όταν τον είχε δει για πρώτη φορά με την φανέλα της Πάρμα. Χταπόδι τον αποκαλούσαν στην Κολομβία, πριν κάνει το άλμα για την Ευρώπη, λόγω των μακριών, και λεπτών, ποδιών του και της απίστευτης πλαστικότητας που είχε όταν έτρεχε με την μπάλα. Ο «βασιλιάς» Πελέ είχε πει πολλές φορές πόσο του θύμιζε τον Γκαρίντσα λόγω της ικανότητάς του να προσφέρει μοναδικές στιγμές εκεί που δεν το περίμενε κανείς. Αυτό το μαγικό, το απρόβλεπτο που έχουν οι Λατίνοι και που κάποτε το θαυμάζαμε πολύ περισσότερο στα κορυφαία γήπεδα του πλανήτη. Ο ίδιος, απ’ την άλλη, δεν έκρυψε ποτέ τις αγάπες και την τρέλα του, από πολλή μικρή ηλικία. «Μου αρέσει το ποδόσφαιρο, οι γυναίκες, τα όπλα, το ποτό και τα άλογα. Γενικά θέλω να περνάω καλά», είχε δηλώσει πολλές φορές με τις ιστορίες που τον ακολουθούν να έχουν περάσει πλέον στη σφαίρα του μυθικού. «Αν είχα πιστέψει το 10% από όσα είχα διαβάσει γι’ αυτόν από τα χρόνια που έπαιζε στην Κολομβία, δε θα τον είχα φέρει ποτέ στην Αγγλία» είχε δηλώσει ο Κέβιν Κίγκαν και δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μη τον πιστέψουμε μιας και ο Φαουστίνο Ασπρίγια υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα τρελοκομεία που γνώρισε το ποδόσφαιρο της δεκαετίας του 1990.
Γεννημένος το ’69 στην Τουλούα της Κολομβίας από εργατική οικογένεια, στην παιδική του ηλικία δεν είχε και πολλές διεξόδους. Η μπάλα στα χωμάτινα γήπεδα ήταν η διαφυγή του και αυτό που τον έκανε να ονειρεύεται μια καλύτερη ζωή. Ο Τίνο -όπως έχουν παραδεχτεί αυτοί που τον ξέρουν από μικρό- ήθελε πάντα να είναι στο επίκεντρο και οι άλλοι απλά να υπάρχουν γύρω του. Το ταλέντο του στο ποδόσφαιρο ήταν και το εισιτήριό του για να λάμψει χωρίς να χρειαστεί να μπλέξει με την παρανομία. Μιλάμε άλλωστε για την Κολομβία. Όταν έπαιζε στην τοπική εφηβική ομάδα, ως το αστέρι της εννοείται, είχε μια κόντρα με τον προπονητή του και αφού ένιωσε ότι δεν είχε τον απαιτούμενο σεβασμό ως ο «σταρ» της ομάδας, δεν πήγε να παίξει σε ένα τοπικό ντέρμπι. Λίγη ώρα μετά την σέντρα, μπήκε στο γήπεδο γυμνός και κάθισε ακριβώς στο κέντρο της κερκίδας. «Έπρεπε όλοι να καταλάβουν ότι είμαι μοναδικός» ήταν η απάντηση που έδωσε μετά το ματς. Φυσικά το σπουδαίο ταλέντο του έμεινε ανεπηρέαστο από την τρέλα του και η κορυφαία ομάδα της χώρας, η Ατλέτικο Νασιονάλ, θα τον κάνει δικό της μόλις στα 19 του χρόνια. Μαζί της θα λάμψει στο κορυφαίο επίπεδο, θα σκοράρει πολλά σπουδαία τέρματα και θα φτάσει στην κατάκτηση τίτλων. Αν και δεν είχε γίνει ακόμα διεθνής, η νεόπλουτη Πάρμα θα τον αγοράσει με το τεράστιο, για την εποχή, ποσό των 11 εκατομμυρίων δολαρίων. Αν προσπεράσουμε ένα ατύχημα που προκάλεσε στους δρόμους της Βαρκελώνης, όπου και είχε βρεθεί με την Ολυμπιακή ομάδα και κάποιες απειλές για τη ζωή του από την Κολομβιανή μαφία, η πρώτη του σεζόν στον μαγικό κόσμο της Ιταλίας που μόλις άρχιζε θα ήταν απλά μαγική. Το τέλος της σεζόν 1992-93 θα τον βρει νικητή στο Κύπελλο Κυπελλούχων, με ένα σωρό πανέμορφα γκολ σε Ιταλία και Ευρώπη, διεθνή πλέον (και με σπουδαίες εμφανίσεις) με την Κολομβία που θα πήγαινε στο Μουντιάλ των ΗΠΑ, και στην πρώτη δεκάδα των καλύτερων ποδοσφαιριστών του πλανήτη για εκείνη τη σεζόν.
Με αντίπαλο τον Άγιαξ
Τα δυόμισι χρόνια που ακολούθησαν στην Ιταλία ήταν και αυτά που ουσιαστικά έδειξαν ποιος πραγματικά ήταν ο παίκτης. Σπουδαίος ποδοσφαιριστής αλλά δυστυχώς και κάποιος που λόγω της τρέλας του και της εξωγηπεδικής ζωής του ήταν πολύ δύσκολο να συνυπάρξεις μαζί του. Οι κόντρες με τον προπονητή Νέβιο Σκάλα ήταν πλέον καθημερινή ρουτίνα. Η γυναίκα του θα τον παρατήσει, επιστρέφοντας στην Κολομβία με το παιδί τους λόγω της σχέσης του με μια πορνοστάρ και μέσα σε όλα αυτά ο Ασπρίγια θα βρεθεί σε κάποιο πάρτι με ένα πολυβόλο στα χέρια να ρίχνει προς τον Ιταλικό ουρανό. Την ίδια περίοδο η Νιουκάστλ του Κέβιν Κίγκαν βρίσκεται στο +12 από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με 15 παιχνίδια να απομένουν για να φτάσει στο πρώτο της πρωτάθλημα μετά το 1927 και η μεταγραφική ενίσχυση είναι αυτό το κάτι που θα κλειδώσει το πρωτάθλημα. Ο κεντρικός μέσος Ντέιβιντ Μπάτι (πρωταθλητής με Λιντς και Μπλάκμπερν) ήταν αυτός που θα ενίσχυε τον άξονα, δίνοντας και το μέταλλο του πρωταθλητή και ο Τίνο Ασπρίγια ο επιθετικός που θα μάγευε τα πλήθη σκοράροντας πολλά σημαντικά γκολ. Τι θα μπορούσε να πάει λάθος σε όλο αυτό; Η Παρμα θα εισπράξει 6,7 εκατομμύρια και ο Ασπρίγια με μόλις 24 ώρες στην Αγγλία θα κάνει το ντεμπούτο του για τις «καρακάξες». Ήταν 10 Φεβρουαρίου και η Νιουκάστλ έπαιζε με την Μίντλεσμπρο στο νεόκτιστο Ρίβερσαϊντ. Με το σκορ στο 1-0 ο Κίγκαν θα βγάλει τον Γκιλέσπι και θα περάσει τον Ασπρίγια για τα τελευταία 25 λεπτά με τον Κολομβιανό να δημιουργεί και τα δύο γκολ της ανατροπής. Ήταν κάτι μαγικό να τον βλέπεις να χορεύει τους αντιπάλους του. Το κοινό της Νιουκάστλ τον είχε ήδη λατρέψει και η κούπα δεν μπορούσε να χαθεί άλλωστε για κανένα λόγο. Στο 3-3 με την Μάντσεστερ Σίτι, και ενώ έχει αρχίσει να μειώνεται η διαφορά από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ο Τίνο θα σκοράρει το πρώτο του γκολ και θα αποβληθεί αφού θα προλάβει να μανουριάσει με τον Κιθ Κουρλ. Είχε μόλις χτυπήσει το πρώτο καμπανάκι.
Η ιστορία από εκείνο το σημείο κι έπειτα είναι λίγο έως πολύ γνωστή. Η ήττα από την Γιουνάιτεντ με το γκολ του Καντονά και τις σπουδαίες επεμβάσεις του Σμάιχελ, το 2-3 που έγινε 4-3 από την Λίβερπουλ στο Άνφιλντ και φυσικά το 2-0 στο Χάιμπουρι που έφερε και την πρώτη μεγάλη κόντρα μεταξύ του Ασπρίγια και του προπονητή του μιας και ο Κολομβιανός μετά τη λήξη του αγώνα, έκανε ντους και έφυγε πάνω σε ένα μηχανάκι, για να μην μπλέξει με την κίνηση -όπως ο ίδιος είπε- στους δρόμους του Λονδίνου. Τα πράγματα έγιναν χειρότερα λίγες μέρες μετά όταν σε ερώτηση δημοσιογράφου, γιατί δεν έμεινε να ακούσει τον προπονητή του, αυτός απάντησε «αγγλικά δεν ξέρω, ποτέ δεν καταλαβαίνω τι λέει, δεν νομίζω πως θα άλλαζε κάτι». Η κατάρρευση της Νιουκάστλ, που οδήγησε την Γιουνάιτεντ σε ακόμα ένα πρωτάθλημα, είναι από εκείνα τα γεγονότα που θα βρίσκουν πάντα χώρο σε συζητήσεις γύρω από την Πρέμιερ Λιγκ των 90s με τον Κίγκαν να την χρεώνεται στο μεγαλύτερό της ποσοστό μιας και είναι πολλοί αυτοί που θεωρούν πως η αλλαγή της τακτικής του στο δεύτερο μισό και το υπέρμετρο σταριλίκι του Ασπρίγια (με μόλις 3 γκολ σε 14 ματς) ήταν οι λόγοι που αποσυντόνισαν την ομάδα και την οδήγησαν στο «ναυάγιο». Ο Κίγκαν πάντως θα στηρίξει τους παίκτες του και με την έλευση του Άλαν Σίρερ από την Μπλάκμπερν θα συνθέσει μια μοναδική επιθετική γραμμή με Ασπρίγια, Λες Φέρντιναντ και Ζινολά. Το ξεκίνημα θα είναι εξαιρετικό με τον Ασπρίγια να δείχνει και αυτός καλά και το 5-0 επί της Γιουνάιτεντ θα φανερώσει την πραγματική δυναμική εκείνης της ομάδας. Τελικά ένα σερί 7 αγωνιστικών χωρίς νίκη, και πάλι στη μέση της σεζόν, θα αφήσει την ομάδα πίσω στη βαθμολογία και θα οδηγήσει τον Κίγκαν στην απόλυση με τον Νταλγκλίς να παίρνει την θέση του. Η Νιουκάστλ θα τερματίσει και πάλι 2η, θα φτάσει μέχρι τους «8» του ΟΥΕΦΑ, με σπουδαίες εμφανίσεις από τον Ασπρίγια, και θα πάρει το εισιτήριο για να αγωνιστεί στο Τσάμπιονς Λιγκ της επόμενης περιόδου για πρώτη φορά στην ιστορία της. Ίσως τελικά δεν ήταν όλα μαύρα. Ή μήπως όχι;
«Το παιχνίδι με την Μπαρσελόνα ήρθε σε μια φάση της καριέρας μου που πίστευα ότι ήμουν στα καλύτερά μου. Μια εβδομάδα πριν είχα αγωνιστεί με την Κολομβία και ήμουν και εκεί φανταστικός. Δεν είναι άλλωστε πολλοί αυτοί που μπορούν να σκοράρουν 3 τέρματα σε μια ομάδα όπως η Μπάρσα και χαίρομαι διπλά που το κατάφερα μπροστά στο κοινό της Νιουκάστλ. Ένα από τα πιο φανατικά κοινά που έχω συναντήσει και -πιστέψτε με- έχει σημασία αυτό που λέω μιας και έχω αγωνιστεί στην Κολομβία σε πολύ περίεργες και δύσκολες εποχές άρρωστου οπαδικού φανατισμού» Έχει προηγηθεί το καλοκαίρι του 1997. Από την Νιουκάστλ έχουν φύγει οι Ζινολά και Λες Φέρντιναντ και έχουν έρθει ο νεαρός Γιον Νταλ Τόμασον και ο 34χρόνος Τζον Μπαρνς για να ενισχύσουν την επιθετική γραμμή. Ο Άλαν Σίρερ βρίσκεται εκτός λόγω ενός σοβαρού τραυματισμού στον αστράγαλο από την περίοδο της προετοιμασίας και το βάρος της επίθεσης έχει πέσει στον Κολομβιανό. Οι σχέσεις με τον Νταλγκλίς δεν είναι καλές και η Νιουκάστλ υποδέχεται για την 1η αγωνιστική του Γ’ ομίλου τους σπουδαίους Καταλανούς ως αουτσάιντερ. Το επικό χατ-τρικ του Ασπρίγια που υπογράφει το 3-2 απέναντι στην ομάδα του Φίγκο, του Ριβάλντο και του Λουίς Ενρίκε θα βρίσκεται για πάντα στο κάδρο των σπουδαιότερων στιγμών της ομάδας, αλλά και της διοργάνωσης, σε ένα από τα καλύτερα one man shows που απολαύσαμε εκείνα τα χρόνια. Για μια βραδιά ο Τίνο έχει αγγίξει τη κορυφή και φυσικά την ποδοσφαιρική δικαίωση σε μια καριέρα πάντως που αδίκησε ο ίδιος τον εαυτό του.
Η Νιουκάστλ τελικά δεν θα προκριθεί στην επόμενη φάση και λίγο αργότερα ο ίδιος θα βρεθεί στην Μπογκοτά για ένα παιχνίδι της Κολομβίας. Εκεί ουσιαστικά θα έρθει και η οριστική ρήξη με τον Νταλγκλίς όταν θα στείλει φαξ για ακύρωση της πτήσης της επιστροφής, με την πτήση όμως να φτάνει κανονικά στην Αγγλία, χωρίς φυσικά τον ίδιο. Τρεις μέρες νωρίτερα είχε απουσιάσει από την προπόνηση της Εθνικής του ομάδας επειδή είχε ξεχαστεί στον ιππόδρομο. Όταν ο αγγλικός Τύπος ρώτησε τον προπονητή του, που μπορεί να βρίσκεται, αυτός απάντησε: «Μιλάμε για τον Τίνο, λογικά κανείς δεν ξέρει που μπορεί να βρίσκεται, μάλλον ούτε ο ίδιος». Την εβδομάδα που επέστρεψε στην Αγγλία, σκανδαλοθηρική εφημερίδα της Κολομβίας κυκλοφόρησε με ρεπορτάζ που «φωτογράφιζε» διεθνή Κολομβιανό που αγωνίζεται στην Αγγλία να έχει χτυπήσει αστυνομικό σε συναυλία στην Τουλούα. Περίπου δύο μήνες αργότερα ο Ασπρίγια επέστρεφε στην Πάρμα με την καριέρα του όμως να έχει ήδη πάρει την κατιούσα, με τους τίτλους τέλους της να πέφτουν επισήμως το 2004 στην ομάδα της γενέτειράς του.