Η πιο δύσκολη έδρα στον κόσμο

Υπάρχουν γήπεδα που αποτελούν φόβητρο για τους αντιπάλους εξαιτίας των οπαδών και του κλίματος που δημιουργούν αυτοί. Υπάρχουν γήπεδα που προκαλούν τρόμο επειδή σ’αυτά εδρεύει κάποια ομάδα-μεγαθήριο του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Και υπάρχει και το ‘Στάδιο Ερνάντο Σίλες’, το οποίο δεν έχει ούτε κάποια εντυπωσιακή ατμόσφαιρα λόγω οπαδών, ούτε φιλοξενεί κάποια ανίκητη ομάδα (ίσα-ίσα) και παρ’όλα αυτά με το που κάνεις ένα ελαφρύ τζόκινγκ στην προθέρμανση καταλαβαίνεις ότι το παιχνίδι που ακολουθεί θα είναι κάτι παραπάνω από δύσκολο. Για την ακρίβεια, δεν χρειάζεται καν να μπεις στο γήπεδο για να συνειδητοποιήσεις ότι σε περιμένει ένα μικρό μαρτύριο!

Το ‘Ερνάντο Σίλες’ της Βολιβίας χωράει περίπου 42.000 ανθρώπους αλλά το νούμερο που το μετατρέπει σε εφιάλτη για κάθε φιλοξενούμενο δεν είναι αυτό. Είναι ο αριθμός “3.637”. Τόσα είναι τα μέτρα που το χωρίζουν από την επιφάνεια της θάλασσας. Για να γίνει αντιληπτό το πόσο ψηλά βρίσκεται, αρκεί να σκεφτούμε ότι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, ο ξακουστός Όλυμπος, φτάνει μέχρι τα 2.918 μέτρα.

Σε τέτοια υψόμετρα το οξυγόνο είναι αισθητά λιγότερο (σύμφωνα με έρευνες στα 3600 μέτρα το οξυγόνο στον αέρα είναι στο 66% σε σχέση με αυτό που βρίσκεται στην επιφάνεια της θάλασσας), κάνοντας την αναπνοή πιο δύσκολη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και σε απλούς επισκέπτες, που ταξιδεύουν στη Λα Παζ (την ψηλότερη πρωτεύουσα του κόσμου) για τουρισμό, συνιστάται τις πρώτες ημέρες να αποφεύγουν το πολύωρο περπάτημα, την άσκηση, ακόμα και το ανέβασμα πολλών σκαλιών. Από την άφιξη στο αεροδρόμιο κιόλας αρκετοί επισκέπτες νιώθουν ζαλάδα, δυσφορία και πονοκέφαλο. Γι’αυτό το λόγο, αρκετά από τα ξενοδοχεία της πόλης ανάμεσα στις άλλες ανέσεις που διαθέτουν συμπεριλαμβάνουν και μπουκάλες οξυγόνου για τους πελάτες τους. Όπως καταλαβαίνει κανείς, το να παίξει κάποιος ξένος μπάλα στη συγκεκριμένη πόλη δεν είναι απλά δύσκολο, είναι μια κανονική δοκιμασία που σε φέρνει πολύ κοντά στα όρια σου.

Κάπως έτσι, και μετά από ένα παιχνίδι για το Λιμπερταδόρες το 2007 σε ακόμα μεγαλύτερο υψόμετρο (στο Ποτοσί, που βρίσκεται στα 4 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας!) και υπό καταρρακτώδη βροχή, οι άνθρωποι της Φλαμένγκο είπαν “ως εδώ”. Οι Βραζιλιάνοι απέσπασαν μεν ισοπαλία με 2-2 από την τοπική Ρεάλ Ποτοσί αλλά μέχρι να σφυρίξει για τελευταία φορά ο διαιτητής τα είδαν όλα, αφού οι παίκτες τους χρειάστηκαν αρκετές φορές τη βοήθεια μάσκας οξυγόνου ενώ κάποιοι εξ αυτών έφτασαν κοντά στο να λιποθυμήσουν. Σε συνεργασία με την ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας, οι Βραζιλιάνικοι σύλλογοι ζήτησαν να απαγορευτούν τα διεθνή παιχνίδια σε τέτοιο υψόμετρο, αρχικά για λόγους ισονομίας (καθώς οι γηπεδούχοι έχουν μεγάλο πλεονέκτημα: κάποιες έρευνες έδειξαν ότι οι φιλοξενούμενοι λάμβαναν πάνω από 10% λιγότερο οξυγόνο από τους ντόπιους παίκτες), αλλά και φυσικά για λόγους υγείας.

Λίγο καιρό μετά η ΦΙΦΑ ανακοίνωσε ότι απαγορεύει τα παιχνίδια σε γήπεδα που βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 2.500 μέτρων. Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες και πολλές, αφού εκτός από τη Λα Παζ η απαγόρευση επηρέαζε κι άλλες λατινοαμερικάνικες πόλεις, στο Περού, το Εκουαδόρ και την Κολομβία. Με μπροστάρη τον πρόεδρο της Βολιβίας και φανατικό ποδοσφαιρόφιλο, Έβο Μοράλες που δήλωσε “Αυτή δεν είναι μια απόφαση εναντίον μόνο της Βολιβίας, είναι μια απόφαση εναντίον της καθολικότητας του αθλήματος”, δημιουργήθηκε ένα γκρουπ κατά της απαγόρευσης, που παρέθεσε τα δικά του επιχειρήματα πάνω στο θέμα.

Ανάμεσα σ’αυτά ήταν το ότι παρ’όλο που οι έρευνες έδειχναν ότι υπάρχει πλεονέκτημα για τους ντόπιους, δεν αποδείκνυαν ότι υπάρχει θέμα υγείας για τους φιλοξενούμενους, το ότι είναι άδικο να παραγκωνιστούν από το παγκόσμιο ποδόσφαιρο τόσοι άνθρωποι (κατά κύριο λόγο από φτωχές χώρες) απλά και μόνο γιατί γεννήθηκαν σε μεγάλο υψόμετρο και το ότι το πλεονέκτημα που αποκτά μια ομάδα λόγω υψομέτρου δεν είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο που αποκτάει σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη μια ομάδα λόγω υπερβολικής ζέστης ή κρύου.

Για να ενισχύσουν κι άλλο τις θέσεις τους, οι υπεύθυνοι της Βολιβίας διοργάνωσαν ένα φιλικό στο ‘Ερνάντο Σίλες’, στο οποίο συμμετείχαν o Μοράλες αλλά και ο Ντιέγκο Μαραντόνα, που εξ αρχής στάθηκε δίπλα τους. “Εγώ που είμαι 47 χρονών και ο πρόεδρος Μοράλες αποδείξαμε στη ΦΙΦΑ ότι μπορείς να τρέξεις μια χαρά σ’αυτό το γήπεδο” ήταν μια από τις ατάκες του Ντιέγκο, που βρήκε ιδανική ευκαιρία για να επιτεθεί για πολλοστή φορά στον Μπλάτερ: “Πρέπει να παίζεις εκεί που γεννιέσαι. Αυτό δεν μπορεί να στο απαγορεύσει ούτε ο Θεός, πόσο μάλλον η ΦΙΦΑ. Τι θέλουν, να αλλάξουν τη γεωγραφία;”

Ένα χρόνο και λίγες ημέρες μετά από αυτό το φιλικό, ο Μαραντόνα επισκέφτηκε ξανά το ‘Ερνάντο Σίλες’, αυτή τη φορά ως προπονητής της εθνικής Αργεντινής. Λίγους μήνες πριν, η ΦΙΦΑ είχε υποχωρήσει στις πιέσεις, ανεβάζοντας το όριο που είχε θέσει στα 3.000 μέτρα και κάνοντας μια εξαίρεση για το γήπεδο της Βολιβίας που έμενε εκτός και των νέων ορίων. Πιστός στη σκέψη του ότι το υψόμετρο δεν παίζει μπάλα, ο Μαραντόνα αποφάσισε να φτάσει η Αργεντινή στη Λα Παζ λίγες ώρες πριν το ματς (!), αγνοώντας προκλητικά όλες τις ιατρικές συμβουλές που λένε ότι ο οργανισμός χρειάζεται τουλάχιστον μια εβδομάδα για να προσαρμοστεί σε τέτοιο υψόμετρο. Το αποτέλεσμα; Η Αργεντινή των Μέσι, Ζανέτι, Τέβες, Μαστσεράνο, Ντι Μαρία, έφαγε 6 γκολ, κάνοντας τη μεγαλύτερη ήττα της τα τελευταία 60 χρόνια (6-1)!

Αυτή δεν είναι η μόνη μεγάλη νίκη που έχει κάνει στο συγκεκριμένο γήπεδο η, κατά τα άλλα πολύ αδύναμη ποδοσφαιρκά, Βολιβία (Νο 97 στην κατάταξη της ΦΙΦΑ). Τον Ιούλιο του 1993, με δυο γκολ στα τελευταία δυο λεπτά (όταν η κούραση από την έλλειψη οξυγόνου έχει φτάσει σε επίπεδα κατάρρευσης), είχε υποχρεώσει τους Βραζιλιάνους στην πρώτη ήττα τους στην ιστορία των προκριματικών του Μουντιάλ! Ένα χρόνο μετά στις ΗΠΑ εκείνη η Βραζιλία θα κατακτούσε το Παγκόσμιο Κύπελλο, κάνοντας τη νίκη των Βολιβιανών ακόμα πιο εντυπωσιακή.

Από όπου κι αν πιάσει κανείς τα στατιστικά, το συμπέρασμα είναι πάντα ίδιο: Η Βολιβία των εκτός έδρας αγώνων και η Βολιβία στο ‘Ερνάντο Σίλες’ είναι δυο διαφορετικές ομάδες. Με σύμμαχο το υψόμετρο οι Βολιβιανοί, που εκτός έδρας διασύρονται συχνά-πυκνά, έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν εντός έδρας μια εξαιρετική παράδοση ακόμα και απέναντι στα μεγαθήρια της ηπείρου. Από το 1973 μέχρι και σήμερα η Αργεντινή έχει κερδίσει στη Λα Παζ μόνο μια φορά (με 1-2, το 2005, με τον Λουτσιάνο Γκαλέτι να πετυχαίνει το νικητήριο γκολ) ενώ το τελευταίο διπλό της Βραζιλίας εκεί εντοπίζεται 20 χρόνια πριν, στον τελικό του Κόπα Αμέρικα.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι δυο μεγαλύτερες επιτυχίες της Βολιβίας στο Κόπα Αμέρικα επιτεύχθηκαν στις διοργανώσεις που φιλοξένησε η ίδια: Το 1963 έφτασε μέχρι την κατάκτηση του χωρίς να κάνει ήττα στο τουρνουά και το 1997 έφτασε μια ανάσα από το να το επαναλάβει (5 νίκες σε 5 ματς, όλα στο ‘Ερνάντο Σίλες’!), πριν την προσγειώσει απότομα στον τελικό με ένα άνετο 0-3, η παρέα των Ρονάλντο, Ντούνγκα, Καφού, Ρομπέρτο Κάρλος, Εντμούντο και Ζε Ρομπέρτο. Είπαμε, το υψόμετρο κάνει μια αδύναμη ομάδα να φαίνεται ανταγωνιστική, αλλά δεν κάνει και θαύματα.

Σήμερα το βράδυ, το εθνικό στάδιο της Βολιβίας θα φορέσει ξανά τα καλά του για να υποδεχθεί άλλο ένα μεγάλο παιχνίδι. Η Αργεντινή πηγαίνει στη Λα Παζ με πάρα πολλές απουσίες και χωρίς περιθώριο για νέα γκέλα, αφού όπως όλα δείχνουν η πρόκριση στο Μουντιάλ θα κριθεί κυριολεκτικά στον πόντο. Το θετικό γι’αυτήν είναι ότι η Βολιβία είναι βαθμολογικά αδιάφορη, αφού βρίσκεται στην προτελευταία θέση, έχοντας 10 ήττες σε 13 ματς. Το αρνητικό όμως είναι ότι τα 3 παιχνίδια που δεν έχασε και τα 9 από τα 10 γκολ που έχει σημειώσει έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: το στάδιο ‘Ερνάντο Σίλες’.

Για να καταφέρει να φύγει με το διπλό από εκεί θα πρέπει να υπερνικήσει και τη Βολιβία και το υψόμετρο. Κι αυτό σίγουρα δεν θα είναι εύκολο. Όπως σχολίασε χαρακτηριστικά πριν λίγα χρόνια ένας Βολιβιανός παίκτης, ο Κάρλος Τορντόγια: “Είναι 50% η επίδραση από το υψόμετρο και 50% ψυχολογικό. Κοιτάς μέσα στα μάτια τους και καταλαβαίνεις ότι το υψόμετρο έχει κυριεύσει το μυαλό τους”.