Ο Ελβετός που ενώνει Γιουβέντους και Τορίνο

Μελετώντας κάποιος την εξέλιξη του ποδοσφαίρου τα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση των πρώτων Ευρωπαϊκών ομάδων (δηλαδή στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου), ανακαλύπτει ότι δυο εθνικότητες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση του παιχνιδιού σε όλη την ήπειρο: οι Άγγλοι και οι Ελβετοί. Κι αν η επιρροή των Άγγλων δεν προκαλεί καμία εντύπωση, καθώς ο ρόλος τους στη διάδοση του ποδοσφαίρου είναι γνωστός σε όλους, η παρουσία των, κατά τ’άλλα αδιάφορων ποδοσφαιρικά, Ελβετών είναι αναμφισβήτητα μια τεράστια έκπληξη.

Όσο παράξενο κι αν ακούγεται πάντως, οι Ελβετοί επιχειρηματίες και εργάτες της εποχής έπαιξαν ενεργό ρόλο στη δημιουργία και την ωρίμανση των πρώτων ποδοσφαιρικών κλαμπ σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, όπως η Γαλλία, η Ρωσία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Σερβία και η Βουλγαρία. Ένας Ελβετός βοήθησε στην ίδρυση της Μπάρι, αρκετοί Ελβετοί συμμετείχαν στην δημιουργία της Ίντερ, ένας Ελβετός οδοντίατρος ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Μπολόνια, Ελβετοί μετανάστες ίδρυσαν την Σταντ Ελβετίκ ντε Μαρσέιγ, που πρόλαβε να κερδίσει τρία πρωταθλήματα Γαλλίας πριν διαλυθεί, Ελβετοί ήταν αυτοί που προώθησαν το ποδόσφαιρο στη Βενετία, το Παλέρμο και το Μπέργκαμο, Ελβετός ήταν και ο Ζοάν Γκάμπερ, ιδρυτής της Μπαρτσελόνα. Μια τέτοια περίπτωση ήταν και ο Άλφρεντ Ντικ.

Ο Ντικ γεννήθηκε σε μια κωμόπολη της δυτικής Ελβετίας αλλά μετακόμισε μικρός στο Τορίνο μαζί με την οικογένεια του. Ασχολήθηκε από μικρός με το εμπόριο και χάρη και στην οικονομική άνεση των γονιών του κατάφερε από νωρίς να φτιάξει ένα καλό όνομα, ασχολούμενος με υφάσματα και υποδήματα. Το φθινόπωρο του 1897 αποφάσισε να επεκτείνει τις δραστηριότητες του και να ασχοληθεί πιο ενεργά και με το ποδόσφαιρο. Η Γιουβέντους είχε μόλις ιδρυθεί από μια ομάδα μαθητών ενός τοπικού κολεγίου και ο διορατικός Ελβετός στήριξε από νωρίς την νέα αυτή προσπάθεια, βοηθούμενος και από τον συμπατριώτη του, Εντοάρντο Μπόσιο, που προμήθευσε την ομάδα με δερμάτινες μπάλες, που εκείνη την εποχή ήταν εξαιρετικά σπάνιες στο Τορίνο.

Η παρουσία του Άλφρεντ Ντικ ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόταν οι φιλόδοξοι νέοι που έφτιαξαν την ομάδα. Ο διορατικός Ελβετός έφερε στο σύλλογο αρκετούς παίκτες, κατά βάση εργαζόμενους στις επιχειρήσεις του (ανάμεσα τους και τον γιο του), άνοιξε τις πόρτες της ομάδας σε μη Ιταλούς και άλλαξε το επίπεδο της προπόνησης και του παιχνιδιού της μισθώνοντας για χάρη της το Βελοντρόμ Ουμπέρτο Ι, που αρχικά είχε κατασκευαστεί για ποδηλατικούς αγώνες και στη συνέχεια μετατράπηκε στο γήπεδο που φιλοξένησε τα πρώτα παιχνίδια στην ιστορία του ιταλικού πρωταθλήματος. Την περίοδο της προεδρίας του, και πιο συγκεκριμένα το 1905, η Γιούβε κέρδισε το πρώτο της πρωτάθλημα, επιβεβαιώνοντας την ανοδική της πορεία. Η χαρά δεν κράτησε όμως πολύ.

H πρωταθλήτρια Γιουβέντους του 1905

Την αμέσως επόμενη χρονιά η Γιουβέντους έφτασε ξανά στον τελικό του πρωταθλήματος, όπου αντιμετώπισε τη Μίλαν. Το παιχνίδι έληξε 0-0 μετά από δυο (!) παρατάσεις και για να αναδειχθεί πρωταθλητής αποφασίστηκε να διεξαχθεί κι άλλο ματς. Η Ομοσπονδία όρισε ως έδρα το Μιλάνο αλλά ο Ντικ δεν δέχτηκε την απόφαση αυτή. Η Γιουβέντους δεν κατέβηκε ποτέ στο γήπεδο και η Μίλαν κατέκτησε το πρωτάθλημα. Η απόφαση του προέδρου προκάλεσε δυσφορία σε αρκετά μέλη της ομάδας, που είχαν προηγούμενα με τον Ελβετό που γενικότερα είχε τη φήμη του δύσκολου και περίεργου ανθρώπου. Οι δυο πλευρές διαφωνούσαν σε αρκετά θέματα οργανωτικής φύσης και σύμφωνα με φήμες ο Ντικ σκεφτόταν ακόμα και το ενδεχόμενο να μεταφέρει την ομάδα στην Ελβετία, πληροφορία που πάντως δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.

Λίγους μήνες αργότερα η θητεία του Ντικ δεν ανανεώθηκε και κάπου εκεί ο απογοητευμένος Ελβετός αποφάσισε να κλείσει τον κύκλο του με την ομάδα. Στα τέλη της ίδιας χρονιάς συναντήθηκε σε ένα μπαρ του Τορίνο με άλλους 23 ανθρώπους (ανάμεσα τους κάποια μέλη της Γιουβέντους που τάχθηκαν με το μέρος του και αποχώρησαν μαζί του) και αποφάσισαν να ιδρύσουν μια νέα ομάδα, που αργότερα έγινε γνωστή ως Τορίνο. Πρώτος πρόεδρος ορίστηκε μετά από πρόταση του Ντικ ένας άλλος Ελβετός, ο Χανς Σχόενμπροντ, ενώ σαν χρώμα επιλέχθηκε λίγο καιρό αργότερα το σκούρο κόκκινο, επιλογή που ίσως να οφείλεται και στην αγαπημένη ομάδα του Ντικ στην πατρίδα του, τη Σερβέτ.

Η διοίκηση της Τορίνο το 1908, με τον Ντικ στο κέντρο

Στην άλλη πλευρά της πόλης, η φυγή του πρώην προέδρου της προκάλεσε μεγάλους τριγμούς στη Γιούβε, που όχι μόνο έχανε τον βασικό της χρηματοδότη αλλά ταυτόχρονα και την έδρα της (το Βελοντρόμ Ουμπέρτο Ι πληρωνόταν από την τσέπη του Ελβετού) και κάποιους από τους καλύτερους παίκτες της, που ακολούθησαν τον Ντικ στη νέα του ομάδα. Οι απώλειες αυτές ήταν τόσο σημαντικές που η ‘Μεγάλη Κυρία’ κατάφερε να σηκώσει ξανά κεφάλι δυο δεκαετίες αργότερα, όταν ανέλαβε την ομάδα ο Ανιέλι.

Τον Γενάρη του 1907 η νεοϊδρυθείσα Τορίνο έπαιξε το πρώτο παιχνίδι της ιστορίας της, με αντίπαλο τη συμπολίτισσα Γιουβέντους. Αυτό είναι και το πρώτο καταγεγραμμένο “Derby della Mole” ή “Derby di Torino”, όπως ονομάστηκε αργότερα το ντέρμπι ανάμεσα στις δυο ομάδες του Τορίνο. Λίγο η τοπική αντιπαλότητα και πολύ περισσότερο ο τρόπος που δημιουργήθηκε η Τορίνο βοήθησαν ώστε εξ αρχής τα παιχνίδια να μην έχουν φιλικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με το μύθο, κάποιοι άνθρωποι της Γιουβέντους κλείδωσαν τον Άλφρεντ Ντικ στις τουαλέτες του γηπέδου λίγο πριν τη σέντρα του αγώνα. Ακόμα και χωρίς τον ιδρυτή της στις κερκίδες όμως, η Τορίνο επικράτησε με 2-1.

Εκτός από την πρώτη νίκη της ιστορίας της Τορίνο, ο Άλφρεντ Ντικ δεν μπόρεσε να δει ούτε τον πρώτο τίτλο της, το πρωτάθλημα Ιταλίας στα τέλη της δεκαετίας του 20′. Το καλοκαίρι του 1909 ο 44χρονος επιχειρηματίας έκανε ένα λογιστικό λάθος σε μια μεγάλη παραγγελία, προκαλώντας ζημιά αρκετών χιλιάδων λιρών σε μια από τις εταιρείες του. Το Σάββατο 7 Αυγούστου ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για το λάθος του μπροστά στα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ της εταιρείας και μετά το τέλος του συμβουλίου κλείστηκε στο γραφείο του. Εκεί, με τη βοήθεια ενός όπλου, έβαλε τέλος στη ζωή του.

Σήμερα το βράδυ στο Στάδιο της Γιουβέντους θα διεξαχθεί, στα πλαίσια των προημιτελικών του Κυπέλλου Ιταλίας, το 197ο επίσημο Derby di Torino. Ο νικητής θα περάσει στους ‘4’, εκεί που τον περιμένει από εχθές η Αταλάντα. Η υπεροχή της ‘Μεγάλης Κυρίας’ είναι αδιαμφισβήτητη αλλά όπως τόνισε στις χθεσινές του δηλώσεις και ο προπονητής της Τορίνο, Σίνισα Μιχαίλοβιτς: “Είναι ένα νοκ άουτ παιχνίδι και σε τέτοιες περιπτώσεις η Τορίνο έχει αποδείξει ότι μπορεί να παλέψει με οποιονδήποτε”. Έναν και πλέον αιώνα μετά το θάνατο του Άλφρεντ Ντικ, οι δυο ομάδες που βοήθησε να σταθούν στα πόδια τους στα πρώτα τους βήματα εξακολουθούν να χωρίζουν την πόλη στη μέση σε κάθε τους συνάντηση.